Α. Παπάγος, βασιλείς, πρωθυπουργοί: οι «επίτιμοι» αιχμάλωτοι του Χίτλερ

Προνομιακή μεταχείριση απολάμβαναν πολιτικές και διεθνείς προσωπικότητες - κρατούμενοι του Φύρερ. Ξεχωριστό συσσίτιο και μέρη φιλοξενίας, καθώς και εξαίρεση από τα καθημερινά βασανιστήρια των Ες Ες ήταν ορισμένες από τις «ανέσεις» των επίτιμων κρατουμένων στα κολαστήρια των ναζιστών.

Μεταξύ των «προνομιούχων» κρατουμένων του Αδόλφου Χίτλερ ήταν και ο στρατηγός Αλέξανδρος Παπάγος. Ο ίδιος μεταφέρθηκε τον Ιανουάριο του 1943 στο στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Σαξενχάουζεν, όπου αντίκρισε για πρώτη φορά τη φορά τη βαναυσότητα των ναζιστών, μέσα από τις εκτελέσεις κρατουμένων, τα αποστεωμένα σώματα και τους άγριους ξυλοδαρμούς. Ο Παπάγος και πολλοί άλλοι αιχμάλωτοι δεν υπέστησαν αυτές τις ωμότητες.

Όπως αποκαλύπτει ο Γερμανός ιστορικός Φόλκερ Κόουπ, οι συγκεκριμένοι κρατούμενοι, μεταξύ των οποίων βρίσκονταν πρίγκιπες, σοσιαλιστές, βασιλείς, πρωθυπουργοί, ήταν ιδιαίτερα χρήσιμοι για τον Φύρερ. Ο θάνατός τους θα προκαλούσε μεγάλες αναταράξεις και γι’ αυτό δεν απειλούνταν με φυσική εξόντωση. Ήταν περισσότερο όμηροι, καθώς και «εγγύηση» για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων του Χίτλερ. Μία τέτοια περίπτωση ήταν αυτή τηςΖενεβίβ ντε Γκωλ, ανιψιάς του Σαρλ ντε Γκωλ. Ως αιχμάλωτη, ο Χίτλερ ήθελε να την ανταλλάξει με τον Γερμανό πρώην γενικό πρόξενο στο Παρίσι, Κουρτ Σπίγκελ. Όμως, οι σύμμαχοι απέρριψαν την ανταλλαγή.

Σύμφωνα με το βιβλίο του ιστορικού Κόουπ, «οι "επίτιμοι" μπορούσαν να φορούν πολιτικά ρούχα, να μην εργάζονται και να χρησιμοποιούν τη βιβλιοθήκη του στρατοπέδου. Επίσης, είχαν το ίδιο συσσίτιο με εκείνο των φρουρών των Ες Ες, συχνά μάλιστα και τις λεγόμενες "μερίδες διπλωματών” που συνοδεύονταν με κονιάκ και τσιγάρο».

Τα προνόμια των «επίτιμων» κρατουμένων, οι οποίοι διέμεναν σε ξενοδοχεία, παλάτια και πύργους κάποια στιγμή τελείωναν. Μεταφέρονταν σε κάποιο στρατόπεδο συγκέντρωσης, όπως το Νταχάου, το Μπούχενβαλντ και το Σαξενχάουζεν. Εκεί, μπορεί να μην απολάμβαναν τις ίδιες ανέσεις όμως, δεν υφίσταντο βασανιστήρια, έτρωγαν καλό φαγητό και είχαν το δικαίωμα να μην πηγαίνουν στο πρωινό και το βραδινό προσκλητήριο.

Στον κατάλογο των «επίτιμων» αιχμαλώτων βρίσκονταν εκατοντάδες γνωστά ονόματα, όπως ο βασιλιάς του Βελγίου Λεοπόλδος Γ’, ο πρίγκιπας Ρούπρεχτ από τον Βαυαρικό θρόνο, ο Φρίτς Τίσεν μεγαλοβιομήχανος, ο γιος του Στάλιν Γιάκομπ Τζουγκασβίλι, ο Ούγγρος πρωθυπουργός Μίκλος Χόρτι και οι Γάλλοι πρωθυπουργοί Έντουαρντ Νταλαντιέ και Λεόν Μπλουμ.

Διαφορετική ήταν η τύχη ενός άλλου «επίτιμου» αιχμαλώτου, τουΓκέοργκ Έλσερ. Ο ίδιος αποπειράθηκε να δολοφονήσει τον Χίτλερ, το 1939 και όταν συνελήφθη ήταν «προσωπικός» του κρατούμενος. Αφού απόλαυσε προσωρινά κάποια προνόμια, εκτελέστηκε εντέλει στο Νταχάου τον Απρίλιο του 1945.

Η ανομοιογένεια πολλών κρατουμένων ιδιαίτερης μεταχείρισηςμαρτυρά την πρόθεση του Χίτλερ να τους χρησιμοποιήσει για διαφορετικούς λόγους τον καθένα. Κάποιοι ήταν δηλωμένοι φασίστες όπως ο Κούρτ Σούσνιγκ ή ναζιστές όπως ο Χιάλμαρ Σαχτ, πρώην υπουργός οικονομικών του Γ’ Ράιχ.

Τα προνόμια των κρατουμένων δεν περιορίστηκαν μόνο στο φαγητό και τη διαμονή. Στο στρατόπεδο υπήρχε οίκος ανοχή, ενώ κάποιοι είχαν προσωπικούς υπηρέτες. Ο αυστριακός Κούρτ Σούσνιγκ κρατούνταν στα Σαξενχάουζεν μαζί με την οικογένειά του και ο γιος του παρακολουθούσε μαθήματα στο γυμνάσιο της περιοχής.

Ο Αλέξανδρος Παπάγος ήταν ήπιων τόνων «επίτιμος» αιχμάλωτος. Παρέμενε σχετικά απομονωμένος από τους άλλους κρατούμενος και συναναστρεφόταν κυρίως τους υπόλοιπους Έλληνες στρατηγούς. Οι τελευταίοι μπορούσαν να φορούν στρατιωτική στολή και να έχουν προσωπικό γιατρό.

Ο ιστορικός Κρίστοφ Σμινκ Γκουστάβους κάνει αναφορά για έναν άλλο κρατούμενο, οποίος δεν απολάμβανε τις ανέσεις των «υψηλών» αιχμαλώτων. Πρόκειται για το Νίκο Ζαχαριάδη, για τον οποίο έχουν διατυπωθεί δύο διαφορετικές εκδοχές. Η μία υποστηρίζει πως ήταν ένας αλτρουιστής κρατούμενος που στάθηκε έμπρακτα δίπλα στους εκατοντάδες Έλληνες αιχμαλώτους. Η άλλη, πως ήταν σχετικά «προνομιούχος» ή πράκτορας των ναζιστών.

http://tvxs.gr/