Η τέχνη της επίλυσης

Αντίγραφο φωτογραφίας της εποχής μετά από τη σφαγή στο Δίστομο στις 10 Ιουνίου 1944 .

Ηταν εύκολη ή δύσκολη η απόφαση του πρωθυπουργού Γ.Α. Παπανδρέου να εμπλέξει τη χώρα στη δικαστική διαμάχη Γερμανίας - Ιταλίας, ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, για τις αποζημιώσεις θυμάτων της ναζιστικής θηριωδίας κατά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, στο Δίστομο; Ηταν τώρα η κατάλληλη στιγμή να προστεθεί ένα ακόμη... αγκάθι στα πλευρά των ευπαθών ελληνογερμανικών σχέσεων;

Επιτρέπεται άραγε η εύλογη αντίσταση στη λήθη να μετατρέπεται σε διαρκές πολιτικό επιχείρημα και απαράγραπτη απαίτηση δικαίωσης;

Η δικαστική διαδρομή της υπόθεσης, από το Πρωτοδικείο Λιβαδειάς το 1995 και το Εφετείο της Φλωρεντίας το 2004 έως το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης στις ημέρες μας, αναγορεύει την υπόθεση του Διστόμου σε μείζον ζήτημα του διεθνούς δικαίου και ως τέτοιο υπερβαίνει την τρέχουσα συγκυρία, τόσο της εσωτερικής μας δυσχερούς πραγματικότητας όσο και της περίπλοκης θέσης της χώρας μας διεθνώς.

Τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας -κι ένα τέτοιο συντελέσθηκε στο Δίστομο στις 10 Ιουνίου του 1944- δεν υπόκεινται σε παραγραφή. Ευτυχώς. Ενσωματώνονται, γίνονται κτήμα της κοινής, παγκόσμιας Ιστορίας και υπάρχουν στο διηνεκές, ανεξαρτήτως των υπολογισμών, στους οποίους υποχρεώνει πολλές φορές ο πολιτικός ρεαλισμός ή ο ηγεμονικός κυνισμός των ισχυρών της στιγμής.

Η απόφαση του κ. Παπανδρέου, για ελληνική παρέμβαση στη Χάγη, θα ήταν λάθος να ερμηνευθεί ως μια κίνηση η οποία εξαντλεί τη δυναμική της στην ανατροφοδότηση των στερεοτύπων στις ελληνογερμανικές σχέσεις. Το ίδιο λάθος θα ήταν να εκληφθεί από τους θιγόμενους ως μια εχθρική, μη αρμόζουσα σε εταίρους ενέργεια, κι ως τέτοια να απορριφθεί ασυζητητί. Ο αγώνας ενάντια στη λήθη είναι ο αγώνας του ελεύθερου ανθρώπου ενάντια στην τυραννία κάθε είδους και μορφής...

Το δίλημμα λοιπόν, του πρωθυπουργού δεν ήταν της τάξεως «εύκολη ή δύσκολη» απόφαση. Η απόφασή του ήταν η ευλόγως αναμενόμενη, γιατί μια κυβέρνηση δεν είναι μόνον ο διαχειριστής της καθημερινότητας.

Μια κυβέρνηση είναι, οφείλει να είναι, ο θεματοφύλακας της μνήμης του Εθνους και επιπλέον ο δημιουργός της συλλογικής μνήμης του μέλλοντος. Η απόφαση του κ. Παπανδρέου ήταν αυτονόητη και τελικώς εύκολη. Αλλά, όπως πάντα, οι εύκολες αποφάσεις απαιτούν προσωπική, ηθική ακεραιότητα και πολιτική γενναιότητα.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ Η. ΧΑΤΖΗΔΗΜΗΤΡΙΟΥ - dhatz@naftemporiki.gr