Η δυναμική της αποσταθεροποίησης

Tου Σταυρου Λυγερου Τα έντονα πυρά συμπολιτευόμενων βουλευτών εναντίον του νομοσχεδίου για τα εργασιακά, αλλά και εναντίον προσωπικά του Γιώργου Παπακωνσταντίνου καταδεικνύουν ότι η αποτελεσματικότητα του εκβιαστικού διλήμματος «Μνημόνιο ή χρεοκοπία» έχει αρχίσει να εμφανίζει ρωγμές. Κατά πάσα πιθανότητα, το νομοσχέδιο θα ψηφισθεί, αλλά η αντίστροφη μέτρηση έχει αρχίσει. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με ακρίβεια τον χρόνο, αλλά η αποσταθεροποίηση της κυβέρνησης Παπανδρέου μοιάζει αναπόφευκτη. Καμία κυβέρνηση, άλλωστε, δεν μπορεί για μεγάλο διάστημα να στηρίζεται μόνο στον εκβιασμό. Η αλήθεια είναι ότι η παρούσα κυβέρνηση στηρίζεται και στο γεγονός ότι η Ν.Δ. είναι βαρύτατα τραυματισμένη από τις αμαρτίες της κυβέρνησης Καραμανλή, με αποτέλεσμα να μην μπορεί ακόμα να αυτοπροβληθεί πειστικά ως εναλλακτική λύση στο πρόβλημα εξουσίας. Σε περιόδους κρίσης, όμως, ο πολιτικός χρόνος αποκτά μεγάλη πυκνότητα. Αυτό που ίσχυε χθες και φαινόταν ευσταθές, σήμερα παραπαίει. Η ανατροπή κοινωνικών και οικονομικών ισορροπιών ανακατεύει την τράπουλα και στο πολιτικό επίπεδο. Το είδαμε και στις αυτοδιοικητικές εκλογές. Τον περασμένο Σεπτέμβριο όλα έδειχναν ότι το κυβερνών κόμμα θα σάρωνε. Σε λιγότερο από δύο μήνες, η κάλπη έδωσε άλλη εικόνα. Το ΠΑΣΟΚ κέρδισε με μικρή διαφορά, αλλά η Ν.Δ. του Αντώνη Σαμαρά έδειξε σαφή σημάδια ανάκαμψης, παρά τις λανθασμένες επιλογές υποψηφίων σε κρίσιμες περιφέρειες. Είναι κοινός τόπος ότι και οι δύο πυλώνες του μεταπολιτευτικού πολιτικού συστήματος έχουν υποστεί καταλυτική φθορά. Η κρίση πολιτικής αντιπροσώπευσης είχε εκδηλωθεί πριν την εκδήλωση της κρίσης, σαν πρόδρομο φαινόμενο. Τώρα πια, οι δημοσκοπήσεις καταγράφουν αρνητικά ρεκόρ στην επιρροή και των δύο μεγάλων κομμάτων. Από την άλλη πλευρά, όμως, κανένα από τα μικρά κόμματα δεν έχει τις προδιαγραφές να διεκδικήσει ρόλο εναλλακτικής λύσης. Το γεγονός αυτό λειτουργεί ως πολιτικό πλεονέκτημα για την κυβέρνηση Παπανδρέου, αλλά δεν της λύνει το πρόβλημα. Το ΠΑΣΟΚ έχει και το ίδιο προσβληθεί από τον ιό, ο οποίος έχει προκαλέσει αποσχέσεις και ρήγματα στη Ν.Δ. Απλώς, η ασθένειά του δεν έχει εκδηλωθεί, επειδή λειτουργεί η κεντρομόλος δύναμη της εξουσίας. Σε συνθήκες οικονομικοκοινωνικού κραχ, όμως, η κεντρομόλος μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε φυγόκεντρο δύναμη. Το ηγετικό προφίλ του Γιώργου Παπανδρέου έχει, άλλωστε, ρηγματωθεί και –όπως φάνηκε και από τις χθεσινές αντιδράσεις– το κλίμα στην Κοινοβουλευτική Ομάδα είναι οριακό. Ακόμα χειρότερα είναι τα πράγματα στον υποβαθμισμένο και περιθωριοποιημένο κομματικό μηχανισμό. Η κρίση αποδυναμώνει το κυρίαρχο μοντέλο κόμματος, που θυμίζει ένα ιδιότυπο κράμα φυλής και εταιρείας. Αναδεικνύοντας τις κοινωνικοοικονομικές αντιθέσεις, η κρίση επαναφέρει δυναμικά στο προσκήνιο την πραγματική πολιτική και ωθεί τους κομματικούς σχηματισμούς σε αντιστοίχιση με τα υπαρκτά στην κοινωνία ιδεολογικοπολιτικά ρεύματα. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι όσο η κοινωνική αντίδραση θα εντείνεται τόσο η κυβέρνηση θα αποσταθεροποιείται. Και όσο η κυβέρνηση αποσταθεροποιείται τόσο οι αντιθέσεις στο ΠΑΣΟΚ θα οξύνονται. http://news.kathimerini.gr