Δάνεια για ψεύτικη ζωή

Αν λάβεις ένα δάνειο για τη δημιουργία μίας επιχείρησης αγοράζεις την ευκαιρία για ανάπτυξη και αν λάβεις ένα δάνειο για να χτίσεις ένα σπίτι αγοράζεις το όνειρο για ασφάλεια και οικογενειακή ζωή.

Αν λάβεις ένα δάνειο για να πληρώσεις τους τόκους ή το κεφάλαιο ενός προηγούμενου δανείου, ωστόσο, τότε το μόνο που αγοράζεις είναι χρόνος.

Στη δεκαετία του ‘90 η συντριπτική πλειοψηφία των δανείων αγόραζαν ευκαιρίες για ανάπτυξη. Στα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 00’ τα δάνεια αγόραζαν ασφάλεια. Από το 2007 και μετά τα περισσότερα δάνεια αγοράζουν μόνο χρόνο.

Αυτό ακριβώς αγόρασε η Ελλάδα με την προσφυγή της στο Μηχανισμό Χρηματοδότησης ΔΝΤ –ΕΕ, αυτό αγοράζουν η Ιρλανδία, η Πορτογαλία και η Ισπανία και αυτό κάνουν με το δικό τους μοναδικό τρόπο οι ΗΠΑ.

Οι τελευταίες έχουν τη ‘μαγική’ δυνατότητα να παράγουν όσο χρήμα χρειάζονται μέσω της Κεντρικής τους Τράπεζας. Έτσι, είναι σα να έχουν κατασκευάσει μία Χρονομηχανή η οποία δε χρησιμεύει για ταξίδια στο χρόνο αλλά για την παροχή δανείων σε μονάδες χρόνου. 

Ένα τέτοιο ‘χρονοδάνειο’ ήταν το πρώτο πακέτο στήριξης της αμερικανικής οικονομίας ύψους 2,7 τρις δολαρίων και το ίδιο είναι και το πακέτο νούμερο δύο, ύψους 800 δις δολαρίων. Το πρώτο αγόρασε περίπου τρία χρόνια, το δεύτερο υπολογίζεται να αγοράσει άλλα δύο, πάντα σε συνδυασμό με τον παράλληλο κρατικό δανεισμό από τις αγορές.

Το κακό με το εμπόριο χρόνου είναι ότι ο τελευταίος κυλά ευνοϊκά μόνο για το δανειστή. Ο δανειολήπτης τρέχει από τη μία ωρολογιακή βόμβα χρέους στην άλλη ελπίζοντας να τις απενεργοποιήσει όλες ώστε τελικά να λυτρωθεί αλλά στην πορεία αντιλαμβάνεται ότι αυτό αποτελεί μία ψευδαίσθηση και δεν πρόκειται ποτέ να συμβεί. Στη διαδρομή και όσο η αποδοχή της πραγματικότητας ανοίγει την πόρτα στον ρεαλισμό, ο δανειολήπτης περνά από διάφορα στάδια και η αρχική ανάσα ανακούφισης και η ελπίδα δίνουν τη θέση τους στην απαισιοδοξία, το φόβο και το αίσθημα ασφυξίας. Κάποια στιγμή γίνεται αντιληπτό ότι πρέπει να επιλεγούν κάποιες βόμβες που θα αφεθούν να εκραγούν – αυτές που θα προκαλέσουν τη μικρότερη βλάβη.

Οι βόμβες που αφήνονται να εκραγούν κάνουν τη συνέχεια της προσπάθειας ακόμη πιο βασανιστική. Κάθε λεπτό που περνά κοστίζει πιο ακριβά απ’ το προηγούμενο και ο δανειολήπτης καταλήγει να αγοράζει όλο και μικρότερης διάρκειας ‘χρονοδάνεια’  – 3 ετών, 2, 1 …

Και ξαφνικά ο χρόνος σταματά.

Όχι γιατί τα ρολόγια μηδενίστηκαν και τα χρέη αποπληρώθηκαν αλλά επειδή οι δανειστές σταμάτησαν να πουλούν χρόνο καθώς ο δανειολήπτης εξαντλήθηκε και δεν έχει χρήματα να αγοράσει περισσότερο.

Είναι, πια, η μοιραία ώρα της εκποίησης της περιουσίας που ο δανειολήπτης έχει αποκτήσει παλιότερα με δάνεια ανάπτυξης και ασφάλειας και με τον κόπο δεκαετιών. Σε αυτή τη νέα βασανιστική πραγματικότητα πρέπει να κρατήσει όση ψυχραιμία και αξιοπρέπεια του έχουν απομείνει και να κάνει σωστή επιλογή των δανειστών εκείνων που θα αποπληρώσει.

Προτεραιότητα έχουν οι δανειστές με βόμβες χρέους που μπορούν να σκοτώσουν.

Μετά το τέλος του διαμοιρασμού της περιουσίας του νιώθει παραβιασμένος. Ακόμη και αν μπορέσει να συμβιβαστεί με τη νέα πραγματικότητα της γειτνίασης με τους δανειστές του σε μία χώρα που κάποτε του ανήκε και την προοπτική της ισχύς της πραγματικότητας αυτής αέναα, ποτέ δε θα καταφέρει να συμφιλιωθεί με την ιδέα ότι μπορεί να υπήρχε και άλλος δρόμος αλλά εκείνος συμβιβάστηκε νωρίς. Και όσο και αν συνεχίζουν κάποιοι να του σιγοψιθυρίζουν ότι ο συμβιβασμός είναι ωριμότητα και ηρωισμός και πως δεν υπήρχε άλλος δρόμος, ποτέ δε θα νιώσει καλύτερα.  

Για δεύτερη φορά, ο χρόνος θα γίνεται όλο και πιο βασανιστικός όσο κυλά και η ελπίδα για ανακούφιση θα αναζητηθεί μέσα απ΄την προσπάθεια εξασφάλισης ότι τα παιδιά του δε θα αφήσουν να τους συμβεί ό,τι έπαθε ο ίδιος και πως θα βρουν, ίσως, τρόπο να πάρουν πίσω ό,τι κάποτε ήταν δικό τους.

Μία νέα κοινωνία θα γαλουχηθεί να ονειρεύεται ‘χαμένες πατρίδες’ μέσα στην ίδια την πατρίδα της. Και αν κοιτάξει γύρω της θα δει και άλλες κοινωνίες να αναζητούν χαμένες πατρίδες και  να δημιουργούν ένα νέο κόσμο που κατακτήθηκε γιατί κάποιοι είχαν την ψευδαίσθηση πως  μπορούσαν να ξεγελάσουν το Χρόνο δωροδοκώντας τους ‘εμπόρους’ του. Δυστυχώς για όλους μας, όμως, έκαναν λάθος.

Πάνος Παναγιώτου
χρηματιστηριακός τεχνικός αναλυτής
διευθυντής GSTA/EKTA