Πού βρίσκεται η εξουσία στην Ευρώπη;

Αν θέλουμε να διαπιστώσουμε πού βρίσκεται η εξουσία στην Ευρώπη, αρκεί να εκτιμήσουμε τα αποτελέσματα της τελευταίας ευρωπαϊκής διάσκεψης κορυφής. Οι ίδιοι αυτοί Ευρωπαίοι ηγέτες που επί μήνες απέρριπταν μια αναθεώρηση της Συνθήκης της Λισσαβόνας, άλλαξαν ξαφνικά γνώμη την Παρασκευή και ενέκριναν μια πρόταση για περιορισμένες αλλαγές. Δεν είναι δύσκολο να βρει κανείς το γιατί: επειδή επρόκειτο για πρόταση της Γερμανίας. Το γεγονός αυτό υποδεικνύει για άλλη μια φορά πως τα προβλήματα χρέους της Ευρωζώνης ανέδειξαν τον ηγετικό ρόλο της Γερμανίας με πολύ πιο επιφανή τρόπο από ό,τι συνέβαινε στα χρόνια που προηγήθηκαν της κρίσης.

Η Γερμανίδα καγκελάριος Αγγέλα Μέρκελ επέμενε στην αλλαγή των συνθηκών τόσο για λόγους εσωτερικής πολιτικής όσο και για λόγους ευρωπαϊκής πολιτικής. Από την έναρξη των πολυτάραχων γεγονότων του Μαΐου, όπου η Ευρώπη και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο συνέστησαν έναν 3ετή χρηματοδοτικό μηχανισμό ύψους 860 δις ευρώ για την Ελλάδα και τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης, η κ. Μέρκελ επιδίωκε την ίδρυση ενός μόνιμου μηχανισμού για την αντιμετώπιση των προβλημάτων του χρέους. Από ευρωπαϊκή προοπτική, έχει απόλυτο δίκιο. Αλλά ο βασικός λόγος για τον οποίο η Γερμανίδα καγκελάριος θεωρεί απαραίτητη την αναθεώρηση της Συνθήκης της Λισσαβόνας είναι επειδή φοβάται μήπως το γερμανικό Συνταγματικό Δικαστήριο απορρίψει τον προτεινόμενο ευρωπαϊκό μηχανισμό. Και αφού η Γερμανία είναι η χώρα με τη μεγαλύτερη συμβολή στο εγχείρημα διάσωσης της Ευρωζώνης που βρίσκεται σε εξέλιξη από το Μάιο, τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη θα έπρεπε να εισακούσουν την επιθυμία της.

Όπως υποδεικνύει αυτό το παράδειγμα, από εδώ και στο εξής το μέλλον της Ευρώπης μπορεί να διαμορφώνεται όλο και περισσότερο υπό την επιρροή των θεσμών, του κόσμου και των γεγονότων που λαμβάνουν χώρα στη Γερμανία. Στο πλαίσιο αυτό η μείωση των φιλοευρωπαϊκών τάσεων της γερμανικής κοινής γνώμης μετά την ενοποίηση του 1990 είναι ανησυχητική. Κι αν οι πολιτικοί ή τα μέσα μαζικής ενημέρωσης οξύνουν την αρνητικότητα των Γερμανών, ενεδρεύουν μεγάλοι κίνδυνοι για όλη την Ευρώπη.

Σε γενικές γραμμές, οι θέσεις της Γερμανίας για την ευρωπαϊκή οικονομική διακυβέρνηση είναι σωστές. Άλλα συγκυριακά η Γερμανία επιδεικνύει και προβληματικές απόψεις. Η αντίθεση της Bundesbank στο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, που αποτελεί κεντρικό στοιχείο της ευρωπαϊκής πολιτικής στο πλαίσιο του προγράμματος σταθεροποίησης της Ευρωζώνης, είναι λανθασμένη. Οι προτάσεις Μέρκελ  για περιορισμό του δικαιώματος ψήφου των κρατών που παραβιάζουν τους δημοσιονομικούς κανόνες της Ευρωζώνης έχει πάει πολύ μακριά. Και σαφώς δεν μπορεί να υιοθετηθεί όπως την φαντάζονται ορισμένοι στο Βερολίνο, αφού και μια περιορισμένη αλλαγή στις συνθήκες της Λισσαβόνας για χώρες όπως η Ιρλανδία απαιτεί δημοψήφισμα από τη στιγμή που πρόκειται για έγκριση αλλαγών στην εθνική κυριαρχία. Τέλος η Γερμανίδα καγκελάριος σαφώς παρερμήνευσε την αγανάκτηση με την οποία πολλοί Ευρωπαίοι ήταν εύλογο να αντιδράσουν στη συμφωνία οικονομικής διακυβέρνησης που έκανε με τον Γάλλο πρόεδρο Νικολά Σαρκοζί στις 18 Οκτωβρίου στη Ντοβίλ.

Η ηγεσία της Γερμανίας στην Ευρωζώνη και την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι φυσική και επιθυμητή, αλλά θα πρέπει να ασκείται με προσοχή και όραμα. Η γερμανική πολιτική τάξη πρωτίστως μπορεί και πρέπει να εξηγήσει καλύτερα στη γερμανική κοινή γνώμη τα οικονομικά και γεωπολιτικά οφέλη που αντλεί η χώρα τους από την παραμονή της στην καρδιά μιας ελεύθερης, πολιτικά σταθερής και ευημερούσας Ευρώπης. 

sofokleous10