Νέο μνημόνιο απ' το παράθυρο

Του ΧΡ. ΖΙΩΤΗ ziotis@enet.gr

Νέο μνημόνιο για την περίοδο 2013-2016 επεξεργάζεται η κυβέρνηση με την τρόικα. Σύμφωνα με πληροφορίες, ήδη έχουν ανταλλαγεί τα πρώτα κείμενα εργασίας μεταξύ του υπουργείου Οικονομικών και των στελεχών της τρόικας, για τη σύνταξη του νέου μνημονίου, με το οποίο θα παρατείνεται για μία τριετία το υφιστάμενο.

Η περίφημη επιμήκυνση θα έρθει μάλλον με τη μορφή νέας συμφωνίας Παπανδρέου με τους δανειστές μας.Η εξέλιξη αυτή δεν συνεπάγεται αναγκαστικά μία πιο ήπια (λάιτ) δημοσιονομική προσαρμογή. Καταδεικνύει ωστόσο ότι η χώρα δεν μπορεί να πετύχει τους στόχους που είχαν τεθεί στο υφιστάμενο μνημόνιο.

Η τρόικα φαίνεται να έχει πειστεί ότι μετά τη μεγάλη αναθεώρηση του ελλείμματος και του χρέους από τη Eurostat, η οποία πιθανότατα θα ανακοινωθεί αύριο, η επίτευξη των στόχων του μνημονίου μετατρέπεεται σε «μαρτύριο του Σισύφου». Ομως και πριν φανούν στον ορίζοντα τα σύννεφα από την αναθεώρηση, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο είχε αρχίσει να προετοιμάζει το έδαφος για την «παράταση» ή «επιμήκυνση» του χρόνου αποπληρωμής των 110 δισ. ευρώ, διαπιστώνοντας ότι το αρχικό χρονοδιάγραμμα είναι μάλλον αδύνατον να τηρηθεί, καθώς οι δανειακές ανάγκες της χώρας την περίοδο 2013-14 ξεπερνούν τα 140 δισ. ευρώ.

Σε κάθε περίπτωση, προετοιμασία για τη σύνταξη του νέου μνημονίου δεν ακυρώνει τις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει η χώρα να υλοποιήσει. Τούτο πρακτικά σημαίνει ότι ο έλεγχος της ελληνικής οικονομίας που θα ξεκινήσει αύριο από τα τρία στελέχη της τρόικας (Τόμσεν από το ΔΝΤ, Ντερούζ από την Ε.Ε. και Μαζούχ από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα) προκειμένου να εγκριθεί η εκταμίευση της τρίτης δόσης του δανείου θα γίνει σύμφωνα με όσα προβλέπονται στο υπάρχον μνημόνιο.

Στην επίσκεψή της αυτή, η τρόικα αναμένεται να δώσει ιδιαίτερη έμφαση στις διαρθρωτικές αλλαγές για τις οποίες έχει δεσμευτεί να ολοκληρώσει η χώρα μέχρι το τέλος του έτους. Οσον αφορά τα δημοσιονομικά, η τρόικα δεν μπορεί να αγνοήσει την υστέρηση, τη «μαύρη τρύπα» ύψους 2 δισ. ευρώ των φετινών εσόδων, η οποία γίνεται ακόμα μεγαλύτερη μετά την «τρικλοποδιά» της Eurostat.

Στο σημείο αυτό εντοπίζεται και η πρώτη αδήριτη ανάγκη, για τη σύνταξη ενός νέου μνημονίου. Με απλά λόγια, αν μετά την επαναταξινόμηση επιμέρους κωδικών από την Eurostat το έλλειμμα του 2010 αγγίζει το 9,5% με 10% του ΑΕΠ, τούτο μετατρέπει σε «τιτάνιο» το μέγεθος της προσαρμογής που πρέπει να έχει ολοκληρωθεί έως το 2013. Αν το έλλειμμα έκλεινε φέτος στο 7,8% με 8,1%, που ήταν οι αρχικοί στόχοι, του χρόνου η χώρα θα έπρεπε να εμφανίσει, σύμφωνα με τις δεσμεύσεις του μνημονίου, μία προσαρμογή (αύξηση εσόδων και μείωση δαπανών) της τάξεως των 9,1 δισ. ευρώ (4,1% του ΑΕΠ).

Η κυβέρνηση επισήμως για το 2010 δεσμεύεται για μείωση του ελλείμματος κατά 5,5 ποσοστιαίες μονάδες. Επομένως, εξαιτίας της αναθεώρησης, προκαλείται μέχρι στιγμής ένα πρόσθετο βάρος της τάξεως των 4 δισ. ευρώ, το οποίο πρέπει να «καλυφθεί» την περίοδο 2011-2013. Υπό συνθήκες ύφεσης αυτό δείχνει αδύνατο, με αποτέλεσμα για την προσαρμογή να απαιτείται μεγαλύτερος χρονικός ορίζοντας.

Αλλωστε, οι πρώτοι έξι μήνες εφαρμογής του μνημονίου έδειξαν ότι οι στόχοι που έχουν τεθεί, κυρίως στα έσοδα, είναι τουλάχιστον υπεραισιόδοξοι. Να σημειωθεί ότι ο εκτροχιασμός του μνημονίου θα συμπαρασύρει και το κύρος των συντακτών του, δηλαδή του ΔΝΤ και της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Δεύτερο αδύναμο σημείο του υφιστάμενου μνημονίου ήταν το δημόσιο χρέος. Η περίφημη δυναμική του χρέους, δηλαδή το γεγονός ότι η χώρα το 2013 θα έβγαινε από το μνημόνιο με χρέος υψηλότερο απ' αυτό με το οποίο είχε μπει ( 147% του ΑΕΠ έναντι 132%) σε συνάρτηση με τα χρήματα που θα έπρεπε να δανειστεί το Δημόσιο από τις αγορές το 2103 και 2015 (περίπου 200 δισ. ευρώ) αποτελούν «μελανά σημεία». Σε αυτά πολλοί αναλυτές εντοπίζουν και την ακαμψία των αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων. Η αναθεώρηση των στοιχείων από την Eurostat είναι πιθανόν να επιβαρύνει το χρέος με 10 ποσοστιαίες μονάδες, με αποτέλεσμα να απαιτείται πλέον μακρύτερος χρονικός ορίζοντας για να αποκλιμακωθεί το χρέος ακόμη και στα «αμφιλεγόμενα από την αγορά» επίπεδα του υφιστάμενου μνημονίου.

enet.gr