«Πνίγομαι στους τέσσερις τοίχους»

Οταν η κλειστοφοβία, ο παθολογικός φόβος για τον κλειστό χώρο, διαταράσσει την καθημερινότητα σε κάθε επίπεδο

ΓΙΑΝΝΗΣ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ

Η πρώτη φορά ήταν πριν από έξι χρόνια. Ο «Αντώνης» βρισκόταν «μέσα σε ένα τρόλεϊ γεμάτο με κόσμο, όταν με έκοψε κρύος ιδρώτας και έχασα την ανάσα μου. Αισθανόμουν να πνίγομαι». Ο ίδιος δεν πίστευε ότι στα 47 του θα άρχιζε να φοβάται την είσοδο και την παραμονή σε ένα σινεμά, σε ένα κατάστημα ή ακόμη και στο αυτοκίνητό του. Τα συμπτώματα αδιάψευστα.

Κλειστοφοβία: ψυχική διαταραχή που για κάποιους είναι ταμπού ακόμη και η αναφορά σε αυτήν, για άλλους είναι μια παράδοξη ασθένεια, για τον πάσχοντα, όμως, όπως επισημαίνει και ο «Αντώνης», «είναι μεγάλη η υποβάθμιση της ποιότητας ζωής και του κοινωνικού του περιβάλλοντος, καθώς και των αναφορών και της παρουσίας του σε αυτό». Ο «Αντώνης», 53 ετών πλέον, παρακολουθεί πρόγραμμα θεραπευτικών συνεδριών περίπου έναν χρόνο. «Δεν πήγαινε άλλο» λέει ο ίδιος. «Φοβόμουν να μπω σε ασανσέρ, να βρεθώ εγκλωβισμένος σε ένα μποτιλιάρισμα ή ακόμη και να οδηγήσω. Σταδιακά, αλλά σχετικά γοργά, έπαψα να μπαίνω σε μέσα μαζικής μεταφοράς ή σε άγνωστο για εμένα χώρο. Μόνο στο σπίτι αισθανόμουν άνετα. Σταμάτησα να ταξιδεύω και με αεροπλάνο, αν και η φύση της δουλειάς μουεπέβαλλε τα συχνά ταξίδια στο εξωτερικό και στην Ελλάδα. Αρχισα να αποκτώ προβλήματα με την εργασία μου και τις επαγγελματικές μου σχέσεις». Οταν έφθασε ο κόμπος στο χτένι, αλλά κυρίως όταν ο ίδιος ο «Αντώνης» αποφάσισε να κοιτάξει κατάματα το πρόβλημα, απευθύνθηκε σε ειδικό. Εξάλλου, αυτό είναι το ζητούμενο μετά την εκδήλωση αυτής της ψυχικής διαταραχής. Οπως επισημαίνει η σύμβουλος οικογένειας και ψυχοθεραπεύτρια κυρία Ερη Κεχαγιά, « η κλειστοφοβία είναι μόνο η εξωτερική εκδήλωση και η κορυφή του παγόβουνου ενός ενδόμυχου άγχους που ασυνείδητα ταλαιπωρεί τον πάσχοντα και σε ορισμένες περιπτώσεις ενδεχομένως αναφέρεται στο παρελθόν του».
Τυπικό στοιχείο ενός κλειστοφοβικού ατόμου μετά την πρώτη εκδήλωση αγχώδους και πανικόβλητης συμπεριφοράς είναι η αναβλητικότητα ή και η απόλυτη άρνηση του πάσχοντος να επισκεφθεί και να βρεθεί μέσα σε οποιονδήποτε κλειστό χώρο ή κάπου που νιώθει περιορισμένος. Η κυρία Κεχαγιά μάλιστα τονίζει ότι «σε ορισμένες περιπτώσεις το αίσθημα πανικού και ανασφάλειας είναι τόσο έντονο που πολλοί πάσχοντες, αν και κατ΄ αρχάς έχουν δεχθεί να συζητήσουν το πρόβλημά τους και να ξεκινήσει ένας κύκλος συνεδριών, αρνούνται ή δυσκολεύονται να έρθουν στο γραφείο». Οι αντιδράσεις, καθώς και όσα μπορεί να αποφεύγει ένας κλειστοφοβικός, ποικίλλουν. «Το πιο συχνό είναι να αισθάνεται άβολα μέσα σε έναν ανελκυστήρα, ένα πολύ μικρό δωμάτιο ή χώρο ή στα μέσα μαζικής μεταφοράς και στο αεροπλάνο» λέει η κυρία Κεχαγιά.

Εφίδρωση, ταραχή και τρέμουλο, αίσθηση εξάντλησης, κατάρρευση, η οποία μπορεί να φθάσει στη λιποθυμία, είναι ορισμένα από τα συμπτώματα της κλειστοφοβίας. Η λύση, σύμφωνα με την κυρία Κεχαγιά, είναι «να συζητήσει ο ασθενής το πρόβλημά του, να μπει σε μια διαδικασία “αποκάλυψης” της βαθύτερης αιτίας που γεννά την αγχώδη διαταραχή, κάτι που μπορεί να παραπέμπει σε ψυχοπιεστικά γεγονότα και καταστάσεις, ενδεχομένως ακόμη και στα παιδικά του χρόνια». Παρ΄ ότι δεν συγκαταλέγεται στις βαριάς μορφής νευρώσεις, «το ίδιο το άτομο βιώνει τα συμπτώματα έντονα, και με τον φόβο ή την ανησυχία ότι ίσως υποκρύπτεται κάποια πιο σοβαρή κατάσταση ψυχικής διαταραχής». Οσον αφορά τη διάρκεια των θεραπευτικών συνεδριών και συζητήσεων, αυτή εξαρτάται «από την ετοιμότητα του πάσχοντος να μιλήσει για το πρόβλημά του και να δεχθεί τη θεραπεία, οπότε κατ΄ ελάχιστον απαιτούνται μερικοί μήνες συνεδριών και συναντήσεων».
«Με επηρέασε η κλειστοφοβία του πατέρα μου»

Τ α ύψη της κορυφής στην Ευρώπη δεν τη ζαλίζουν. Η προπονήτρια όμως της ομάδας πόλο γυναικών της Βουλιαγμένης κυρία Αλεξία Καμμένου (φωτογραφία), η οποία έχει κατακτήσει δύο πρωταθλήματα Ευρώπης, προσπαθεί να αντιμετωπίζει καθημερινά τη φοβία της για τους κλειστούς χώρους. «Είμαι κλειστοφοβική»παραδέχεται και αποδίδει τη φοβία της στα βιώματα από τον πατέρα της. «Είναι και αυτός κλειστοφοβικός και μία από τις πρώτες δυσάρεστες και δύσκολες εμπειρίες κλειστοφοβίας ήταν όταν είχαμε εγκλωβιστεί μαζί σε έναν ανελκυστήρα, που ακινητοποιήθηκε ξαφνικά ». Η κυρία Καμμένου πάντως έχει προσπαθήσει και έχει καταφέρει, όπως λέει, «να ελέγξει το αίσθημα φοβίας και τον πανικό». Τα μέσα μαζικής μεταφοράς δεν την προβληματίζουν ιδιαίτερα. «Δεν έχω πρόβλημα να βρεθώ μέσα σε οποιοδήποτε όχημα ή αεροπλάνο τουλάχιστον την ώρα που κινούνται. Τα πράγματα σκουραίνουν αν τα οχήματα σταματήσουν ή ακινητοποιηθούν για κάποιο λόγο, όπως συνέβη πριν από μερικά χρόνια στονυπόγειο του Λονδίνου. Δέκα λεπτά ακινητοποίησης και παραμονής σε ένα γεμάτο βαγόνι ήταν αρκετά για να αρχίσω να καταβάλλω προσπάθεια προκειμένου να μην πανικοβληθώ». Και ώσπου να αντιμετωπίσει πλήρως τη φοβία της η «χρυσή» προπονήτρια της Βουλιαγμένης δεν μένει σε έναν κλειστό χώρο, «αν δεν έχει παράθυρα και δεν έχω οπτική επαφή με την έξοδο, για παράδειγμα στο σινεμά». 

tovima.gr