Ανοίγουν την πόρτα στα μεταλλαγμένα

Στις 27 Σεπτέμβρη, έγινε στο Συμβούλιο των υπουργών Γεωργίας της ΕΕ μια πρώτη συζήτηση για το σχέδιο Κανονισμού για την τροποποίηση της Οδηγίας 18 του 2001 για τα μεταλλαγμένα τρόφιμα και προϊόντα (π.χ σπόρους). Στη συνέχεια το σχέδιο αυτό συζητήθηκε και στο συναρμόδιο Συμβούλιο των υπουργών Περιβάλλοντος της ΕΕ, στις 14 Οκτώβρη. Ο υπουργός Γεωργίας Κ. Σκανδαλίδης, σε δελτίο Τύπου που εξέδωσε την επομένη του Συμβουλίου Γεωργίας, αποσιώπησε τη θέση που κράτησε ο ίδιος. Στις 30 Σεπτέμβρη, σε κοινή συνεδρίαση των Κοινοβουλευτικών Επιτροπών Ευρωπαϊκών Υποθέσεων και Παραγωγής και Εμπορίου, επίσης δεν τόλμησε να παρουσιάσει ανοιχτά και καθαρά τη θέση που διατύπωσε στο Συμβούλιο, ότι δηλαδή το σχέδιο Κανονισμού είναι προς θετική κατεύθυνση, διότι δίνει την ελευθερία στα κράτη-μέλη να αποφασίζουν για την καλλιέργεια ΓΤΟ (Γενετικά Τροποιημένων Οργανισμών) στην επικράτειά τους. Πρέπει κάποιος να διαβάσει αναλυτικά όλη την τοποθέτησή του, όπως και της προεδρεύουσας σ’ αυτή την κοινή συνεδρίαση Ρ. Ζήση, (στελέχους του ΠΑΣΟΚ και αντιπροέδρου της Βουλής) για να καταλάβει τη θέση της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ.

Αντίθετα, η υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Τ. Μπιρμπίλη τόλμησε, μάλλον από κυνισμό, να εκθέσει δημόσια, με δελτίο Τύπου, τη θέση που διατύπωσε στο Συμβούλιο των Υπουργών Περιβάλλοντος γι’ αυτό το σχέδιο Κανονισμού: «Ακόμη, (οι υπουργοί) αντάλλαξαν απόψεις για τους Γενετικά Τροποποιημένους Οργανισμούς (ΓΤΟ), σε σχέση με μια πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για ένα Κανονισμό που θα δίνει τη δυνατότητα στα κράτη-μέλη να περιορίζουν ή να απαγορεύουν την καλλιέργειά τους στην εθνική επικράτεια. Η υπουργός ΠΕΚΑ επικρότησε την ανάγκη για ένα τέτοιο κανονισμό, αναφέροντας τις ειδικές συνθήκες που επικρατούν στην Ελλάδα». Ομως, και η Τ. Μπιρμπίλη έκανε μονόπλευρη ενημέρωση, αποσιωπώντας σημαντικές πλευρές του σχεδίου Κανονισμού, προκειμένου να παρουσιάσει τη στάσης της σαν θετική και υπέρ της προστασίας του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας

Η ισχύουσα Οδηγία 18 του 2001 αντικατέστησε την Οδηγία 220 του 1990, που ήταν η απάντηση του γαλλογερμανικού άξονα, που καθορίζει τις πολιτικές της ΕΕ, στις ΗΠΑ. Με την οδηγία αυτή θέλησε να βοηθήσει τις πολυεθνικές της ΕΕ, που δεν μπορούσαν να ανταγωνιστούν την αμερικάνικη Μονσάντο. Γι’ αυτό και τέθηκαν αυστηροί περιορισμοί τόσο στην καλλιέργεια όσο και στην εμπορία ΓΤΟ. Κάποια στιγμή, ο γαλλογερμανικός άξονας έκρινε, ότι οι πολυεθνικές της ΕΕ είναι έτοιμες ν’ αντιμετωπίσουν τις αμερικάνικες και έβαλε μπροστά τη διαδικασία αλλαγής της Οδηγία 220 του 1990. Ετσι προέκυψε η Οδηγία 18 του 2001, που άνοιξε το δρόμο στην ελεύθερη διακίνηση μεταλλαγμένων σπόρων, τροφίμων και μεταλλαγμένων ουσιών μέσα σε προϊόντα.

Το σχέδιο Κανονισμού που προτάθηκε από την Κομισιόν όχι μόνο δεν ακουμπά την ελευθερία διακίνηση των μεταλλαγμένων, αλλά και σε πολλά σημεία του τονίζεται ότι αυτή η ελευθερία είναι απαραβίαστη. Οι δύο έλληνες υπουργοί φρόντισαν ν’ αποσιωπήσουν αυτή την πλευρά, γιατί δεν τους βολεύει. Παρουσιάζουμε στη συνέχεια αποσπάσματα από το σχέδιο Κανονισμό, στα οποία τονίζεται με κατηγορηματικό τρόπο, ότι κανένα κράτος-μέλος δεν έχει το δικαίωμα να εμποδίζει την ελεύθερη διακίνηση των μεταλλαγμένων στο εσωτερικό της ΕΕ.

«Β. Εμπορία ΓΤ σπόρων: Η παρούσα πρόταση αφορά αποκλειστικά την ελευθερία των κρατών μελών να απαγορεύουν / περιορίζουν την πράξη της καλλιέργειας ΓΤ ποικιλιών και όχι την ελεύθερη εμπορία εγκεκριμένων σπόρων ΓΤ σε ολόκληρη την ΕΕ ή τις εισαγωγές αυτών των σπόρων από τρίτες χώρες, εφόσον έχουν εγκριθεί σε επίπεδο ΕΕ» ( σελίδα 6 της αιτιολογική έκθεσης του σχεδίου Κανονισμού της Κομισιόν). Οι Κομισάριοι είναι σαφείς. Τονίζουν με κατηγορηματικό τρόπο ότι η απαγόρευση αφορά αποκλειστικά την καλλιέργεια ΓΤ σπόρων. Το ίδιο τονίζεται και σ’ άλλα σημεία της αιτιολογικής έκθεσης και στο κυρίως σώμα του σχεδίου Κανονισμού. Παραθέτουμε κι αυτό το απόσπασμα: «Αρθρο 26β – Καλλιέργεια: Τα κράτη μέλη μπορούν να εγκρίνουν μέτρα που περιορίζουν ή απαγορεύουν την καλλιέργεια όλων ή συγκεκριμένων ΓΤΟ που εγκρίθηκαν σύμφωνα με το μέρος Γ της παρούσας οδηγίας, (σ.σ. εννοεί την οδηγία 18 του 2001) ή με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθμ. 1829/2003 και αποτελούνται από γενετικά τροποποιημένες ποικιλίες που διατίθενται στην αγορά σύμφωνα με την σχετική νομοθεσία της ΕΕ».

Πώς γίνονται οι εγκρίσεις σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ενωσης; Οι μυημένοι στις διαδικασίες της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφάλειας Τροφίμων (ΕΑΑΤ) και της Κομισιόν γνωρίζουν πως γίνονται οι εγκρίσεις για την καλλιέργεια ή διακίνηση στην ΕΕ των ΓΤΟ. Ενώ οι θετικές εισηγήσεις της ΕΑΑΤ δεν περνούν στο Συμβούλιο Υπουργών, περνούν στην Κομισιόν. Ιδού απόσπασμα από την τοποθέτηση της Ρ. Ζήση για το πώς γίνονται οι εγκρίσεις των ΓΤΟ από την ΕΕ: «Η συγκεκριμένη Οδηγία (σ.σ. εννοεί την Οδηγία 18 του 2001) θέτει το πλαίσιο όλου του συστήματος (…) Πρόκειται για ένα σύστημα που οδηγεί στην αυτόματη έγκριση και είσοδο στην αγορά ενός δυνητικά τεράστιου αριθμού γενετικών τροποποιημένων προίόντων (…) Ο νομικός αυτός αυτοματισμός εντοπίζεται σε ένα κύκλο ο οποίος ανοίγει με την έγκριση ενός γενετικώς τροποποιημένου προϊόντος ως ασφαλούς από την Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων, συνεχίζεται (…) με τη συζήτηση στα πλαίσια του Συμβουλίου, όπου κατά κανόνα, συνήθως έτσι συμβαίνει, δεν επέρχεται η συμφωνία με την απαιτούμενη ειδική πλειοψηφία και εκείνη με την επιστροφή του φακέλου στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία λαμβάνει την τελική απόφαση κατά κανόνα θετική». Είναι τόσο αποκαλυπτική η βουλευτίνα του ΠΑΣΟΚ στο πώς γίνονται οι εγκρίσεις των ΓΤΟ στην ΕΕ που δεν χρειάζεται να προσθέσουμε τίποτα εμείς.

Αυτή η περιβόητη ελευθερία απαγόρευσης της καλλιέργειας ΓΤΟ γίνεται με το σοβαρό αντάλλαγμα να παραιτούνται τα κράτη-μέλη (που θα προχωρούν στην απαγόρευση) από το δικαίωμά τους να αξιολογούν τις επιπτώσεις που θα προκύπτουν στη δημόσια υγεία και στο περιβάλλον από την καλλιέργεια ΓΤΟ. Οι Κομισάριοι είναι εξαιρετικά φειδωλοί στην απαγόρευση καλλιέργειας και εισάγουν διάταξη σύμφωνα με την οποία τα κράτη-μέλη μπορούν να προτείνουν οποιοδήποτε άλλο λόγο, εκτός από την αξιολόγηση κινδύνου για την υγεία και το περιβάλλον, προκειμένου να γίνει δεκτή η απαγόρευση!

Γιατί είναι τόσο φειδωλοί οι Κομισάριοι; Γιατί, πρώτο, έχουν εξασφαλίσει τη συγκατάθεση των κρατών-μελών που θα συνεχίσουν να καλλιεργούν και μετά την τροποποίηση της Οδηγίας 18 του 2001. Γιατί, δεύτερο, η παραίτηση των κρατών-μελών από το όπλο της αξιολόγησης του κινδύνου που προκαλεί στη δημόσια υγεία και το περιβάλλον η καλλιέργεια και η διακίνηση των ΓΤΟ δίνει το αποκλειστικό προνόμιο στην Κομισιόν να κρίνει για την επικινδυνότητα ή μη των ΓΤΟ. Και όχι μόνον αυτό. Τα κράτη-μέλη που θα δεχτούν την τροποποίηση αυτή θα εκχωρήσουν στους Κομισάριους το δικαίωμά τους να έχουν αυτά την ευθύνη της προστασίας του περιβάλλοντος στις χώρες τους. Κάτι που διακηρύσσεται φραστικά και στην αιτιολογική σκέψη 16 της Οδηγίας 18 του 2001: «Οι διατάξεις της παρούσας Οδηγίας δεν θα πρέπει να θίγουν την εθνική νομοθεσία περί περιβαλλοντικής ευθύνης».

Τον πρώτο λόγο που αναφέρουμε δεν τον συνάγουμε από τα συμφραζόμενα στο σχέδιο Κανονισμού που προτείνουν οι Κομισάριοι. Αναφέρουν οι ίδιοι στην αιτιολογική έκθεση ότι «αναμένεται ότι η παραγωγή ΓΤ σπόρων και η καλλιέργεια ΓΤΟ στην ΕΕ θα πραγματοποιηθούν κυρίως στα κράτη μέλη τα οποία διαθέτουν ήδη την εμπειρία καλλιέργειας στα εδάφη τους». Προφανώς εννοούν τα ιμπεριαλιστικά κράτη της ΕΕ, όπως π.χ η Γαλλία που ανάμεσα στ’ άλλα παράγει και τη μεταλλαγμένη σόγια.

Εχουν γερές πλάτες οι Κομισάριοι γι’ αυτό και δηλώνουν απροκάλυπτα και με θράσος στους διαμαρτυρόμενους για την καλλιέργεια και εμπορία ΓΤΟ: δε σας έχουμε καμιά ανάγκη και αν δεν θέλετε να καλλιεργήσετε μη καλλιεργείτε ΓΤ σπόρους. Ομως, ως προϋπόθεση, θα μας παραχωρήσετε το δικαίωμα να αξιολογούμε μόνο εμείς την επικινδυνότητα για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον. Ετσι θα είσαστε πια ανήμποροι, από κάθε άποψη, νομική, πολιτική, ηθική κ.λπ., να μας κοντράρετε όταν εμείς θα εγκρίνουμε την καλλιέργεια και διακίνηση είτε εισαγόμενων είτε παραγόμενων στην ΕΕ μεταλλαγμένων. Ξεχάστε δε αυτά που ξέρατε ως τώρα, που καταφεύγατε στο άρθρο 23 για τη διασφάλιση και μπλοκάρατε για ένα διάστημα είτε την καλλιέργεια είτε την εισαγωγή ΓΤΟ στις χώρες σας!

Εμείς απαντάμε στους Κομισάριους. Σε αντίθεση με τους υπουργούς μας, δεν πάσχουμε από σκόπιμη μονομέρεια και σας πληροφορούμε ότι δεν είδαμε μόνο το τυράκι. Είδαμε και τη φάκα που μας στήνετε κι γι’ αυτό δεν θα πάρουμε. Θα κάνουμε, δε τα πάντα για να μην πάρει και ο ελληνικός λαός.

ΥΓ: Στις 13 και στις 19 Οκτώβρη ο νέος αμερικάνος πρεσβευτής Daniel B. Smith συνάντησε τους υπουργούς Τ. Μπιρμπίλη και Κ. Σκανδαλίδη. Η συνάντηση με την Τ. Μπιρμπίλη πραγματοποιήθηκε την παραμονή της σύγκλησης του Συμβουλίου των υπουργών Περιβάλλοντος. Από τα Γραφεία Τύπου των δυο υπουργείων εκδόθηκαν δελτία Τύπου για τις δύο αυτές συναντήσεις. Και στα δύο απουσιάζει προκλητικά η παραμικρή αναφορά στο θέμα των ΓΤΟ, ενώ είναι γνωστό το ενδιαφέρον και οι παρασκηνιακές παρεμβάσεις της αμερικάνικης πρεσβείας για την προώθηση στην Ελλάδα των ΓΤΟ των αμερικάνικων πολυεθνικών.

Γεράσιμος Λιόντος

kontra