Με την ενορχήστρωση της μεγάλης υποτίμησης του γεν στα μέσα της δεκαετίας του 1980, οι ΗΠΑ καταδίκασαν την Ιαπωνία σε δεκάδες χρόνια οικονομικής στασιμότητας και έθεσαν τέλος στην πρόκληση που αντιπροσώπευε το Τόκιο για την αμερικανική οικονομική ηγεμονία. Σε τελική ανάλυση, η Ιαπωνία υποχρεώθηκε να προβεί σε χρηματοπιστωτικό χαρακίρι.
Τη θεωρία αυτή που κάποτε περιοριζόταν στους κύκλους του γιαπωνέζικου εθνικισμού, χρησιμοποιούν σήμερα οι αρχές της Κίνας για να δικαιολογήσουν την άρνησή τους για ουσιαστική ανατίμηση της αξίας του ρεμνίμπι. Με τον τρόπο αυτό όμως διαβάζουν λάθος την πηγή των ιαπωνικών βασάνων και κάνουν λάθος ως προς τον πραγματικό κίνδυνο που απειλεί την οικονομία τους. Ο κίνδυνος για την Κίνα δεν έχει να κάνει με την ανατίμηση του νομίσματος της, είναι εντελώς διαφορετικός.
Η Ιαπωνία είχε αποδεχτεί τότε την απώλεια της ανταγωνιστικότητας της όχι από διαθέσεις υποταγής, αλλά από μια άκρατη αισιοδοξία και αυτοπεποίθηση. Οι Ιάπωνες πολιτικοί και οικονομικοί αξιωματούχοι πίστευαν ότι η οικονομία τους ήταν άτρωτη σε κάθε ύφεση. Και δεν έκαναν λάθος: η οικονομική κάμψη του 2086 στην Ιαπωνία δεν απέκτησε ούτε διάρκεια ούτε βάθος.
Επιπλέον θεωρούσαν ότι το ισχυρό γεν θα αποτελούσε ένα χρήσιμο όπλο μέσα σε έναν κόσμο όπου οι εμπορικοί εταίροι της Ιαπωνίας επέβαλαν ποσοστώσεις στις πιο επιτυχείς εξαγωγικές ιαπωνικές εταιρείες. Και σε αυτό είχαν δίκιο. Το παντοδύναμο γεν επέτρεψε στις ιαπωνικές αυτοκινητοβιομηχανίες να πάρουν πολύ μεγάλα μερίδια μέσα σε βασικές δυτικές αγορές.
Οι Ιάπωνες πίστευαν επίσης ότι είχε έρθει ο καιρός για μετατόπιση της εξάρτησης της ιαπωνικής οικονομίας από τις εξαγωγές στην εγχώρια κατανάλωση. Ένα ισχυρότερο γεν θα ενίσχυε συνεπώς την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών. Σε αυτό όμως έκαναν λάθος. Το καταναλωτικό πάρτι της ύστερης δεκαετίας του 80 – όπου οι Ιάπωνες πωλητές έριχναν νιφάδες από χρυσάφι στα νουντλ τους και οι γραμματείς έκαναν διακοπές στα ίδια πανάκριβα θέρετρα της Χαβάης με τους Αμερικανούς CEO – αποτελούν σήμερα μακρινή ανάμνηση.
Αυτό που έλαβε χώρα ενδιαμέσως ήταν οι επιπτώσεις μιας από τις μεγαλύτερες φούσκες της παγκόσμιας ιστορίας. Για 30 κρίσιμους μήνες μετά το ξεπέρασμα της μέτριας ύφεσης, οι ιαπωνικές αρχές επέτρεψαν μια τρελή έκρηξη πιστωτικής επέκτασης που οδήγησε τις τιμές των ακινήτων και των μετοχών στα ύψη.
Γιατί το έκαναν αυτό; Εξαιτίας αυτών των μοιραίων λέξεων που κρύβονται πίσω από κάθε φούσκα: «Αυτή τη φορά είναι διαφορετικά». Διότι είχαν πραγματικά πιστέψει αυτό που έλεγαν οι διάφορες αυθεντίες, ακαδημαϊκοί και διαχειριστές της κοινής γνώμης σε ολόκληρο τον κόσμο: ότι η ιαπωνική βιομηχανία ήταν ακτύπητη, ότι η Ιαπωνία ήταν προορισμένη να γίνει η μεγαλύτερη παγκόσμια οικονομία.
Επομένως από μια άποψη η Ιαπωνία όντως προέβη σε χρηματοπιστωτική αυτοκτονία – όχι επιτρέποντας μια δυσθεώρητη αύξηση της αξίας του γεν, αλλά επιτρέποντας την ακόμα πιο δυσθεώρητη αύξηση των τιμών των περιουσιακών στοιχείων. Στα τέλη του 1989, το Τόκιο αντιπροσώπευε άνω του ήμισυ της παγκόσμιας κεφαλαιοποίησης ενώ η περιοχή γύρω από το Αυτοκρατορικό Παλάτι και μόνη αυτή άξιζε περισσότερο από ολόκληρη την Πολιτεία της Καλιφόρνιας.
Η αναπόφευκτη πτώση των αξιών γονάτισε το τραπεζικό σύστημα και έβαλε μπροστά μια ισχυρή δυναμική αποπληθωρισμού από την οποία η Ιαπωνία δεν έχει συνέλθει ακόμα.
Όμως αυτό δεν ήταν υποχρεωτικό να συμβεί. Σήμερα πια το γνωρίζουμε επειδή η Συμφωνία της Πλάζα είχε στόχο δύο χώρες που τότε συσσώρευαν τεράστια εμπορικά πλεονάσματα. Η μία ήταν η Ιαπωνία και η άλλη η Γερμανία πριν την ενοποίησή της.
Μεταξύ του Σεπτεμβρίου 1985, όπου έγινε η συνάντηση στο ξενοδοχείο Πλάζα και του Δεκεμβρίου 1990, όπου ο δείκτης Nikkei είχε πιάσει κορυφή, και το γεν και το μάρκο ενισχύθηκαν κατά 40% έναντι του δολαρίου. Αλλά σε απόλυτη αντίθεση με την ιαπωνική εμπειρία, στη Γερμανία δεν υπήρξε φούσκα. Κι έτσι όταν ο δείκτης Nikkei τριπλασιάζονταν, ο δείκτης Dax είχε ενισχυθεί σωρευτικά κατά 50% - λιγότερο από ό,τι οι περισσότερες βασικές αγορές. Οι δε τιμές των γερμανικών ακινήτων είχαν σημειώσει μικρή υποχώρηση.
Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο. Δεν ήταν η ενίσχυση του γεν που κατέστρεψε την Ιαπωνία αλλά η απάντηση που αντιπροσωπεύει μια καταστροφικά λανθασμένη πολιτική. Επομένως αν κάποιος θέλει πραγματικά να υπονομεύσει την ενίσχυση της Κίνας, ο καλύτερος τρόπος για να το πετύχει να διευκολύνει μια γιγαντιαία φούσκα αξιών.
Υπό τις παρούσες περιστάσεις ο στόχος αυτός επιτυγχάνεται πολύ καλύτερα με την παραμονή της ισοτιμίας του ρεμνίμπι εκεί που είναι σήμερα. Αυτό θα κλειδώσει στην ταχέως αναπτυσσόμενη Κίνα σε υπερβολικά χαμηλά επιτόκια που είναι κατάλληλα για την αδύναμη αμερικανική οικονομία, θα οδηγήσει τη ρευστότητα προς την αγορά ακινήτων και θα προκαλέσει την ανάπτυξη της πιστωτικής επέκτασης με ταχύτερους ρυθμούς από την ανάπτυξη του ΑΕΠ – το τέλειο μείγμα για την ανάπτυξη μιας φούσκας.
Ο βαθμός της ευφορίας που αναπτύσσεται σε ορισμένες αναδυόμενες οικονομίες είναι ήδη ανησυχητικός. Οι μετοχές στα χρηματιστήρια της Ινδίας και της Ινδονησίας διαπραγματεύονται σε τιμές 40 φορές πάνω του λόγου τιμής προς κέρδη με βάση τα μέσα κέρδη της τελευταίας δεκαετίας. Θα πρέπει να έχεις 100 χρόνια υπομονή για να αγοράσεις τα … 100ετή ομόλογα που έβγαλε πρόσφατα το Μεξικό με απόδοση 5,6%. Η φούσκα και η κατάρρευση στην Κίνα, από την οποία ο κόσμος εξαρτά την ανάπτυξη και την αισιοδοξία του, θα γονατίσει τις αγορές εμπορευμάτων, θα οδηγήσει σε ένα δεύτερο γύρο αποπληθωρισμού και θα θέσει τέλος στην ανάπτυξη των αναδυόμενων αγορών με θεαματικά τραγικό τρόπο.
SOFOKLEOUS10
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Ας είμαστε ευγενείς στο σχολιασμό.