Το τελευταίο διάστημα ο Vladimir Putin έχει παίξει αρκετούς ηρωικούς ρόλους. Κυνήγησε φάλαινες στον Βόρειο Ειρηνικό με καμάκι, έσβησε φωτιές από αεροπλάνο, και οδήγησε ένα νέο πρωτοποριακό οικονομικό μοντέλο της Lada στη Σιβηρία. Στο τέλος, συναντήθηκε με ένα κλιμάκιο ειδικών από τη Δύση, προκειμένου να συζητήσουν τα προβλήματα της χώρας του. Όλα τα μέλη του κλιμακίου κατέληξαν στο ότι ο Putin τα πάει περίφημα.
Αυτή είναι η επίσημη εκδοχή, σύμφωνα και με την ρωσική τηλεόραση. Η πραγματικότητα όμως, διαφέρει. Το Lada του Ρώσου ηγέτη συνοδεύονταν από εκατό τουλάχιστον μη κατασκευασμένα στη Ρωσία οχήματα ασφαλείας, περιπολικά και ασθενοφόρα, καθώς και δυο επιπλέον εφεδρικά Lada. Η δε συνάντηση με τους ειδικούς, ήταν προσεχτικά σχεδιασμένη εκ των προτέρων, και οι ειδικοί αποτελούσαν αυστηρές επιλογές του Κρεμλίνου. Πάντως η φάλαινα που καμάκωσε ήταν αληθινή, μόνο που την πέτυχε με την τέταρτη απόπειρα του.
Το πολιτικό θέατρο δεν είναι κάτι το καινούργιο, και ειδικά στη Ρωσία. Στη Νέα Υόρκη, ο δήμαρχος Michael Bloomberg έχει εκτεθεί, όταν αποκαλύφτηκε πως μεταβαίνει με τζιπ και σοφέρ στο σταθμό του μετρό, όπου και επιβιβάζεται στο τραίνο για να πάει στο δημαρχείο. Στη Ρωσία όμως, η απόσταση μεταξύ βιτρίνας και πραγματικότητας είναι πολύ μεγαλύτερη. Ο Bloomberg χρησιμοποιεί ένα τζιπ, όχι ολόκληρο κονβόϊ. Το «θέατρο» είναι ρωσική παράδοση εδώ και αιώνες. Ο πρίγκιπας Grigory Potemkin το τελειοποίησε όταν έστησε ολόκληρα ψεύτικα, ιδανικά χωριά στη διαδρομή που έκανε η Μεγάλη Αικατερίνη, διασχίζοντας τις νεοκατακτηθείσες τότε από τους Οθωμανούς περιοχές, Ουκρανία και Κριμαία, το 1787.
Ακόμη και σχετικά πρόσφατα, το 1980, ο σοβιετικός μηχανισμός προπαγάνδας έπεισε τον κόσμο ότι σύντομα η ΕΣΣΔ θα ξεπερνούσε την Αμερική, τόσο οικονομικά όσο και στρατιωτικά, την ώρα που η όλη χώρα κατέρρεε. Το γεγονός ότι ο «Ποτεμνικισμός» συνεχίζει να υπάρχει και να μεγαλουργεί, δεν είναι απλά αστείο, αλλά είναι κάτι το επικίνδυνο. Η αυτοκινητοπομπή του Putin προκάλεσε γέλια σε όσους την παρακολούθησαν στο διαδίκτυο. Όμως δεν είναι καθόλου αστείο, αυτό που πρόσφατα αποκαλύφθηκε, και που αφορά στους διευθυντές του εργοστασίου κατασκευής αεροσκαφών Sukhoi, οι οποίοι απένειμαν πλαστά πτυχία σε 40 μηχανικούς, προκειμένου να επιδείξουν τον εκσυγχρονισμό του εργοστασίου.
Σε μια άλλη περίπτωση, η οικονομική εφημερίδα Vedomosti αποκάλυψε πως ενώ οι υποθέσεις διαφθοράς που ανακοινώνουν τα κρατικά ΜΜΕ ως μέρος της εκστρατείας του Κρεμλίνου εναντίον της σήψης αυξάνονται αλματωδώς, οι υποθέσεις που φτάνουν στα ακροατήρια αυξήθηκαν ελάχιστα, ενώ οι καταδίκες σημείωσαν πτώση.
Η ρωσική ελίτ έχει την εντύπωση πως ξοδεύοντας δισεκατομμύρια σε φανταχτερά έργα όπως είναι το διεθνές χιονοδρομικό κέντρο για τους Ολυμπιακούς του 2014, ή η νέα πόλη «καινοτομίας» Skolkovo κοντά στη Μόσχα, θα αναπληρώσουν την έλλειψη προόδου που χαρακτηρίζει την αρτηριοσκληρωτική οικονομία της χώρας.
Μια πρόσφατη αναφορά του υπουργείου Οικονομικής Ανάπτυξης, προτείνει τη χρήση σοβιετικών μεθόδων προπαγάνδας ώστε να πειστούν οι ξένοι να επενδύσουν στη Ρωσία. Στον πραγματικό κόσμο, η ρωσική οικονομία μειώθηκε κατά 8% πέρσι, ενώ ελλείψει επενδύσεων, τα επίπεδα παραγωγής πετρελαίου και αερίου έπεσαν σε αυτά της σοβιετικής εποχής.
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως ο Potemkin έστησε τα χωριά του ώστε να κάνει μια αυτοκρατορική επιτυχία να φαίνεται ως κάτι ακόμη πιο σημαντικό. Σήμερα, η Ρωσία αντιμετωπίζει δημογραφική παρακμή, βιομηχανική στασιμότητα, και είναι μια χώρα που απέχει όλο και πιο πολύ από τις υπόλοιπες αναπτυγμένες οικονομίες σε σχεδόν όλους τους τομείς, εκτός από την εισροή ρευστού, ως αντάλλαγμα για το πετρέλαιο και τα πολύτιμα μεταλλεύματα της.
Τα Κρεμλίνο συστηματικά αποσυνθέτει όλους εκείνους τους θεσμούς που θα μπορούσαν να αμφισβητήσουν την «επίσημη» εκδοχή για τη ρωσική πραγματικότητα: τον ελεύθερο τύπο, την κοινοβουλευτική αντιπολίτευση, τους ανεξάρτητους κυβερνήτες, τις εισαγγελικές αρχές, και τα δικαστήρια της χώρας. Το μόνο παράθυρο προς την πραγματικότητα, που έχει απομείνει ανέπαφο, είναι το ίντερνετ, γνωστό ως Runet, και στο οποίο εμφανίζονται οι μόνες κριτικές απέναντι στο σύστημα και τα επίσημα ψέματα του. Όμως, μόλις το 25% των Ρώσων χρησιμοποιούν το διαδίκτυο σε τακτική βάση, και οι περιπτώσεις εξωφρενικών εθνικιστικών θεωριών συνωμοσίας είναι πολύ περισσότερες από αυτές της ειλικρινούς δημοσιογραφίας και ενημέρωσης.
Ο «Ποτεμνικισμός» του 21ου αιώνα είναι μια ανησυχητική ένδειξη του πως η σύγχρονη Ρωσία αρχίζει να προσομοιάζει τις μέρες της στασιμότητας επί Brezhnev, όπου κυριαρχούσε ή θεωρία του «εμείς προσποιούμαστε πως εργαζόμαστε, και εσείς προσποιείστε πως μας πληρώνετε». Εκείνη η περίοδος απέδειξε πως αν μια κυβέρνηση αρχίζει και πιστεύει στα ψέματά της, δεν μπορεί να αναγνωρίσει τη σαπίλα της κοινωνίας και της οικονομίας, και αυτό την οδηγεί σε μελλοντική κατάρρευση.
Ο Putin μπορεί να είναι εύστοχος με τα όπλα, και ίσως και το (σοβιετικό) Lada να αποτελεί το όχημα του μέλλοντος. Αυτή τη στιγμή όμως, οι Ρώσοι ηγέτες δεν κυβερνούν, με βάση τη πραγματικότητα.
(Newsweek)
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Ας είμαστε ευγενείς στο σχολιασμό.