Ενώπιον χρηματοπιστωτικής καταστροφής οι ΗΠΑ

Ισως έτσι να τελειώνει ο κόσμος: όχι με μια μεγάλη έκρηξη, αλλά, συγκεκριμένα, με μια έκρηξη θυμού.

Tου PAUL KRUGMAN / THE NEW YORK TIMES

Εντάξει, το προσωρινό κατέβασμα των ρολών εκ μέρους της ομοσπονδιακής κυβέρνησης των ΗΠΑ δεν θα σήμαινε και το τέλος του κόσμου... Ωστόσο, μια δήλωση αδυναμίας του δημόσιου χρέους των ΗΠΑ, που θα συμβεί αν δεν αυξήσει σύντομα το Κογκρέσο τα όρια δανεισμού του κράτους, μπορεί να οδηγήσει σε χρηματοπιστωτική καταστροφή. Δυστυχώς, πολλοί Ρεπουμπλικανοί είτε δεν το κατανοούν είτε δεν τους ενδιαφέρει. Ας αναφερθούμε όμως πρώτα στα οικονομικά θέματα. Μετά το κατέβασμα των ρολών του αμερικανικού κράτους το 1995 και το 1996, πολλοί παρατηρητές κατέληξαν στο συμπέρασμα πως, αν και τέτοια γεγονότα δεν είναι θετικά, ασφαλώς δεν αποτελούν και καταστροφή. Αλλωστε, οι υπηρεσίες πρώτης ανάγκης συνεχίζουν να παρέχονται και, πέραν μιας μικρής «ενόχλησης» για τον πολύ κόσμο, η ζημία δεν είναι παρά προσωρινή. Αυτά ισχύουν ακόμη μερικώς, αλλά είναι σημαντικό να υπενθυμίσουμε ότι όταν «έκλεισε το κράτος» επί προεδρίας Κλίντον, η αμερικανική οικονομία βρισκόταν στα καλύτερά της. Σήμερα, η οικονομία μας είναι αδύναμη, γεγονός που οφείλεται μερικώς στις μειωμένες δημόσιες δαπάνες. Το να κατεβάσει ρολά το κράτος σημαίνει ακόμη ένα πλήγμα για την πραγματική οικονομία, που θα είναι σημαντικό αν το κράτος παραμείνει κλειστό για μεγάλο χρονικό διάστημα. Και όμως, το κλείσιμο του κράτους δεν είναι κάτι τρομερό αν συγκριθεί με την πιθανότητα να αρνηθεί το Κογκρέσο να εγκρίνει την αύξηση των ορίων δανεισμού του Δημοσίου. Εάν φτάσουμε στα όρια του δανεισμού θα μας εξαναγκάσει ως χώρα σε μια άμεση, τεράστια περικοπή δαπανών, που είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα επαναφέρει την αμερικανική οικονομία σε κατάσταση ύφεσης. Πέραν αυτού, η αδυναμία να αυξηθεί το εν λόγω όριο θα σημάνει τη μη εξυπηρέτηση του υπάρχοντος χρέους των ΗΠΑ. Κάτι τέτοιο θα έχει πιθανότατα τρομακτικές επιπτώσεις. Γιατί; Οι χρηματαγορές εμπιστεύονται τα αμερικανικά ομόλογα ως το ύστατο επενδυτικό καταφύγιο. Η υπόθεση ότι οι ΗΠΑ θα «κρατάνε πάντα τον λόγο τους» σε ό,τι αφορά την εξυπηρέτηση του χρέους τους, αποτελεί τη ραχοκοκαλιά του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος. Ειδικότερα, οι επενδυτές απαιτούν πάντα να τους εκχωρούνται βραχυπρόθεσμα ομόλογα του αμερικανικού Δημοσίου ως εγγύηση, όταν θέλουν να έχουν την απόλυτη εγγύηση για τα δάνεια που χορηγούν. Τα βραχυπρόθεσμα αμερικανικά ομόλογα είναι τόσο σημαντικά γι’ αυτόν τον σκοπό, ώστε κατά περιόδους οι αποδόσεις τους να είναι αρνητικές. Με άλλα λόγια, οι αγορές τα χειρίζονται όχι σαν να ήταν ρευστό, αλλά καλύτερα και από το ρευστό. Ας υποθέσουμε λοιπόν ότι αίφνης γίνεται αντιληπτό πως τα αμερικανικά ομόλογα δεν είναι ασφαλή. Το σύστημα θα κατέρρεε πλήρως. Ισως, αν ήμασταν τυχεροί, να μπορούσαν τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να προσφέρουν μια εναλλακτική λύση. Θα ήταν όμως πιθανόν να πυροδοτήσει μια πτώχευση, μια τεράστια χρηματοπιστωτική κρίση, δίπλα στην οποία η προ πενταετίας κατάρρευση της Lehman Brothers θα έμοιαζε με παιχνίδι για παιδιά... Κανένα πολιτικό σύστημα που στηρίζεται στη λογική δεν θα οδηγούσε τα πράγματα σε μια τέτοια κατάσταση. Αλλά το πολιτικό σύστημά μας δεν στηρίζεται στη λογική και μεγάλος αριθμός Ρεπουμπλικανών νομοθετών πιστεύει ότι μπορεί να αναγκάσει τον πρόεδρο Ομπάμα να πάρει πίσω τη μεταρρύθμιση του συστήματος υγείας, αν απειληθεί η χώρα με πτώχευση. Σε ό,τι αφορά τώρα την πολιτική εκδοχή αυτής της κρίσης. Οσοι είναι λογικοί άνθρωποι γνωρίζουν καλά ότι ο πρόεδρος Ομπάμα ούτε μπορεί ούτε θα επιτρέψει στον εαυτό του να υποκύψει σε έναν τέτοιο εκβιασμό. Και αυτό, όχι μόνο διότι η μεταρρύθμιση του συστήματος υγείας αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο του έργου του. Αν αρχίσει να υποχωρεί στις απαιτήσεις ανθρώπων που απειλούν να καταστρέψουν την παγκόσμια οικονομία για να επιτύχουν τους σκοπούς τους, το μόνο που θα μπορεί να κάνει μελλοντικά θα είναι να πάρει το αμερικανικό σύνταγμα και να το σκίσει. Υπενθυμίζω, λοιπόν, ότι όλα αυτά μοιάζουν τρελά, αλλά και ότι η τρέλα δεν βρίσκεται στην κατάσταση που βιώνουμε, αλλά στο μυαλό των πολιτικών μας και των ανθρώπων που τους ψηφίζουν. http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathremote_1_02/10/2013_521259