Εκρηκτικό το μίγμα φόρων και εισφορών

Τι προκύπτει από τους πίνακες με τη συνδυαστική αύξηση φόρων εισοδήματος και ασφαλιστικών εισφορών

Του Θάνου Τσίρου
 ttsiros@naftemporiki.gr

Σημαντικά αυξημένο είναι το άθροισμα φόρων και εισφορών που θα επιβαρύνουν από το 2016 ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες, εφόσον υλοποιηθούν τα κυβερητικά σχέδια για την ασφαλιστική και φορολογική μεταρρύθμιση.

Ενας επαγγελματίας με φορολογητέο εισόδημα 50.000 ευρώ, σήμερα καταβάλλει το 35% του εισοδήματός του σε εφορία και ασφαλιστικό ταμείο. Από το 2016, ο συντελεστής των συνολικών κρατήσεων θα εκτοξευτεί στο 52%.

Οσο για τον αγρότη με εισόδημα 15.000 ευρώ θα βλέπει τις καθαρές του αποδοχές να μειώνονται σταδιακά μέχρι και το 2020. Υστερα από αλλεπάλληλες αυξήσεις φόρων και εισφορών, οι συνολικές κρατήσεις θα εκτιναχτούν από το 19% που είναι σήμερα στο 45%.

Η προωθούμενη από την κυβέρνηση πολιτική για τον υπολογισμό των φόρων και των ασφαλιστικών εισφορών καταλήγει σε ένα κοινό συμπέρασμα: όποιος είναι διατεθειμένος να δουλέψει για να εισπράξει υψηλότερο εισόδημα, αλλά και πρόθυμος να δηλώσει τα πραγματικά του εισοδήματα στην εφορία, θα πρέπει να είναι έτοιμος να μοιραστεί το προϊόν του κόπου του με το κράτος.

Ποιοι κερδίζουν, ποιοι χάνουν

Οι διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στους επαγγελματίες που ζημιώνονται και σε αυτούς που κερδίζουν χαράσσονται ως εξής:

1. Για τους σημερινούς ασφαλισμένους στην 1η κατηγορία του ΟΑΕΕ,κερδισμένοι είναι αυτοί που δηλώνουν εισοδήματα έως 8.180 ευρώ.
2. Για τους ασφαλισμένους στη 2η κλάση, η διαχωριστική γραμμή τοποθετείται στα 9.990 ευρώ.
3. Στην 3η κλάση, κερδίζουν οι έχοντες εισόδημα έως 11.925 ευρώ και χάνουν όλοι οι υπόλοιποι.
4. Το όριο που διαχωρίζει κερδισμένους και χαμένους της 4ης κατηγορίας τοποθετείται στις 13.020 ευρώ.
5. Στην 5η κατηγορία, ωφελούνται οι έχοντες εισόδημα έως 15.020 ευρώκαι ζημιώνονται οι έχοντες εισοδήματα από αυτό το όριο και πάνω.
6. Στην 6η κατηγορία η «διαχωριστική γραμμή» μπαίνει στα 16.940 ευρώ και στην 7η κατηγορία στα 18.300 ευρώ.

Οι πίνακες που παρουσιάζει σήμερα η «Ν» αποτυπώνουν τις επιπτώσεις από τη συνδυαστική αύξηση φόρων και ασφαλιστικών εισφορών. Χωρίς να θεωρείται πλέον τίποτα δεδομένο, καθώς οι θεσμοί εμφανίζονται αντίθετοι σε μια πολιτική η οποία ευνοεί όσους δηλώνουν τα μικρότερα εισοδήματα, αλλά επιβαρύνει υπέρμετρα όσους έχουν υψηλότερες αποδοχές, η προωθούμενη πολιτική οδηγεί στα ακόλουθα αποτελέσματα:

1. Ολοι ανεξαιρέτως οι αυτοαπασχολούμενοι θα καταβάλλουν στην εφορία και στο ασφαλιστικό ταμείο από το 52% έως το 68% του φορολογητέου εισοδήματός τους. Οι έχοντες τα υψηλότερα εισοδήματα θα πρέπει μέσα σε έναν χρόνο να αποδώσουν στο κράτος το 20% του φορολογητέου εισοδήματός τους. Πώς προκύπτει αυτή η κατακόρυφη αύξηση της επιβάρυνσης; Εστω ένας ελεύθερος επαγγελματίας με εισόδημα (μετά την αφαίρεση των επαγγελματικών δαπανών) ύψους 25.000 ευρώ. Αν σήμερα ασφαλίζεται στη 2η ασφαλιστική κατηγορία του ΟΑΕΕΕ, πληρώνει 3.088 ευρώ.

Με το που θα συνδεθούν οι ασφαλιστικές εισφορές με το εισόδημα, το ποσό θα εκτοξευτεί στα 8.613 ευρώ (σ.σ.: προστίθενται εισφορές για κύρια σύνταξη, επικουρική και υγεία). Λόγω του ότι αυξάνονται οι εισφορές και με δεδομένο ότι η κυβέρνηση θέλει να προωθήσει μειώσεις φόρων για τους επαγγελματίες με εισοδήματα κάτω των 25.000 ευρώ, ο φόρος για τον επαγγελματία του παραδείγματος θα μειωθεί από τα 6.654 ευρώ το 2015 στα 3.940 ευρώ το 2016. Και πάλι όμως, ο συγκεκριμένος επαγγελματίας θα υποστεί μείωση του καθαρού του εισοδήματος κατά 3.241 ευρώ. Ενώ πλήρωνε το 39% του εισοδήματός του σε κρατήσεις, τώρα θα καταβάλλει το 52%.

2. Τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα στις τάξεις των αυτοαπασχολούμενων ευνοούνται. Ελεύθερος επαγγελματίας που σήμερα ασφαλίζεται στην 3η ασφαλιστική κλάση του ΟΑΕΕ, αποδίδει σε φόρους και εισφορές το 71% του εισοδήματός του, ύψους 7.500 ευρώ. Με το νέο σύστημα, ο συντελεστής θα περιοριστεί στο 58%. Αυτό θα συμβεί διότι οι ασφαλιστικές εισφορές, από τα 3.686 ευρώ που ήταν, τώρα (3η ασφαλιστική κατηγορία του ΟΑΕΕ) θα μειωθούν στα 2.584 ευρώ. Ο φόρος θα αυξηθεί από τα 1.642 στα 1.997 ευρώ και τελικώς οι καθαρές αποδοχές θα αυξηθούν από τα 2.172 ευρώ στα 3.185 ευρώ.

3. Στους αγρότες, η επιβάρυνση των οποίων αποτελεί πολύ μεγάλο πονοκέφαλο για την κυβέρνηση λόγω των μπλόκων, δεν υπάρχει κανένας που να ωφελείται, καθώς και οι ασφαλιστικές εισφορές αυξάνονται, αλλά και οι φόροι. Οι πίνακες που συνέταξε η «Ν» αποκαλύπτουν πώς θα αυξάνονται οι κρατήσεις για φόρους και εισφορές μέχρι και το 2020. Οι αγρότες έχουν να αντιμετωπίσουν την αύξηση των εισφορών το 2016, τη σύνδεση των εισφορών με το εισόδημα το 2017, τη σταδιακή αύξηση του φορολογικού συντελεστή από το 13% στο 26%, αλλά και την αύξηση του συντελεστή υπολογισμού της προκαταβολής φόρου από το 27,5% που ήταν πέρυσι στο 100%. Ακόμη και για έναν αγρότη με εξαιρετικά χαμηλό εισόδημα, της τάξεως των 2.500 ευρώ, προκύπτουν επιβαρύνσεις.

Αν σήμερα είναι ασφαλισμένος στην 3η κλάση του ΟΓΑ, ο αγρότης πληρώνει 954,2 ευρώ τον χρόνο. Το 2016, οι εισφορές θα ανέβουν στα 1.215,6 ευρώ. Ο φόρος σήμερα είναι 200,95 ευρώ, αλλά σταδιακά θα αυξηθεί στα 357 ευρώ. Αν ληφθεί υπ’ όψιν και η σταδιακή αύξηση της προκαταβολής, τότε οι κρατήσεις από τα 1.210,4 ευρώ που είναι σήμερα (ή το 48% του εισοδήματος) θα διαμορφωθούν το 2018 ή το 2019 στα 1.583,2 ευρώ ή στο 63% του εισοδήματος. Αντίστοιχα, ένας αγρότης των 10.000 ευρώ, που επιβαρύνεται σήμερα με το 20%-25% του εισοδήματός του για φόρους και ασφαλιστικές εισφορές, θα φτάσει να δίνει το 47% του εισοδήματός του.

Οι αλλαγές για τους μισθωτούς

Δύο είναι οι βασικές αλλαγές που θέλει να προωθήσει η κυβέρνηση για τους μισθωτούς. Η πρώτη αφορά την αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών (είτε κατά μία ποσοστιαία μονάδα στις εργοδοτικές εισφορές είτε κατά 1,5 μονάδα, με τους εργαζόμενους να επιβαρύνονται με την επιπλέον μισή μονάδα). Από την άλλη, προωθείται και θέσπιση καινούργιου συντελεστή 50% για το τμήμα του εισοδήματος άνω των 60.000 ευρώ. Πώς λειτουργούν αυτές οι αλλαγές συνδυαστικά; Οι έχοντες ετήσια εισοδήματα έως και 60.000 ευρώ τον χρόνο δεν θα επιβαρυνθούν, εκτός και αν προχωρήσει η αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών.

Οι κρατήσεις στους μισθωτούς από φόρους και ασφαλιστικές εισφορές

Αυτό πλέον δεν θεωρείται πολύ πιθανό, λόγω των αντιδράσεων από την πλευρά των δανειστών. Η αύξηση της επιβάρυνσης εντοπίζεται σε όσους έχουν φορολογητέο εισόδημα άνω των 60.000 ευρώ. Προφανώς, ο αριθμός των φορολογουμένων που θα πληγεί από το συγκεκριμένο μέτρο δεν είναι μεγάλος, καθώς ετήσιες φορολογητέες απολαβές άνω των 60.000 ευρώ εμφανίζονται να δηλώνουν μόλις 40.000-50.000 μισθωτοί σε σύνολο 5,37 εκατομμυρίων φορολογουμένων που δηλώνουν εισοδήματα από μισθούς ή συντάξεις. Το πρόβλημα εντοπίζεται στις επιχειρήσεις οι οποίες θα θελήσουν να προσελκύσουν υψηλόβαθμα στελέχη.

Για ετήσια εισοδήματα από 45.000 ευρώ και πάνω, ο συντελεστής των κρατήσεων ανέρχεται από 40% και ξεπερνά το 51,4% για τα εισοδήματα άνω των 100.000 ευρώ. Πρέπει να σημειωθεί ότι με την προωθούμενη αλλαγή στη φορολογική κλίμακα είναι η δεύτερη φορά που πλήττονται τα εισοδήματα άνω των 100.000 ευρώ, καθώς έχει ήδη προηγηθεί η αύξηση της εισφοράς αλληλεγγύης προκειμένου να υπολογιστεί με συντελεστή 6% από 4% που είναι σήμερα.

Πώς διαβάζονται οι πίνακες

Το ποια ακριβώς θα είναι η επίπτωση των προωθούμενων μέτρων στην τσέπη των επιτηδευματιών και των ελεύθερων επαγγελματιών προκύπτει μόνο αν ληφθούν υπ’ όψιν όλες οι αλλαγές σε φόρους και ασφαλιστικές εισφορές.

Οι φόροι και οι ασφαλιστικές εισφορές για επαγγελματίες και αγρότες

Οι πίνακες που δημοσιεύονται συντάχθηκαν με βάση τις ακόλουθες παραμέτρους:

1. Ασφαλιστικές εισφορές: Για το 2015 χρησιμοποιούνται οι ετήσιες εισφορές που πληρώνει ο επιτηδευματίας ή ο επαγγελματίας στον ΟΑΕΕ ανάλογα με την κλάση στην οποία κατατάσσεται.

Από τις συνολικά 14 κλάσεις, δημοσιεύονται πίνακες για κάθε μία από τις επτά πρώτες κλάσεις, που καλύπτουν όμως και τη μεγάλη πλειονότητα των περίπου 750.000 επαγγελματιών που ασφαλίζονται σήμερα στον ΟΑΕΕ.

Για το 2016 χρησιμοποιείται το σενάριο όπως περιγράφεται στο προσχέδιο Κατρούγκαλου: 20% επί του φορολογητέου εισοδήματος για την κύρια ασφάλιση, 7,5% για την επικουρική ασφάλιση και 6,95% για τον κλάδο υγείας.

Εχουν ληφθεί υπ’ όψιν τα ανώτερα και τα κατώτερα πλαφόν που προβλέπονται για την κύρια ασφάλιση: 1.406 ευρώ τον χρόνο ως κατώτερη εισφορά (117 ευρώ τον μήνα) ή 14.064 ευρώ ετησίως (1.172 μηνιαίως) για κάποιον που δηλώνει εισόδημα μεγαλύτερο από το 20πλάσιο του κατώτατου μισθού (586 ευρώ).

2. Φόρος εισοδήματος: Για το 2015 χρησιμοποιείται η σημερινή κλίμακα που προβλέπει δύο συντελεστές: 26% για εισοδήματα έως 50.000 ευρώ και 33% για εισοδήματα άνω των 50.000 ευρώ.

Για τα εισοδήματα του 2016 λαμβάνεται υπ’ όψιν το σενάριο που προβλέπει φορολόγηση των επαγγελματιών με τους ακόλουθους συντελεστές: 22% για εισοδήματα έως 25.000 ευρώ, 32% για εισοδήματα από 25.000 έως 42.000 ευρώ, 42% για εισοδήματα από 42.000 έως 60.000 ευρώ και 50% για εισοδήματα από 60.000 ευρώ και πάνω. Από το φορολογητέο εισόδημα έχουν αφαιρεθεί οι ασφαλιστικές εισφορές. Επίσης, στις στήλες του πίνακα με την ένδειξη φόροι προστίθενται: Το τέλος επιτηδεύματος και στα δύο έτη (650 ευρώ ανά έτος)

Η εισφορά αλληλεγγύης με τους νέους συντελεστές που θα εφαρμοστούν: 0,7% για εισοδήματα από 12.000 έως 20.000 ευρώ, 1,4% για εισοδήματα από 20.000 έως 340.000 ευρώ, 2% για εισοδήματα από 30.000 έως 50.000 ευρώ, 4% για εισοδήματα από 50.000 έως 100.000 ευρώ και 6% για εισοδήματα από 100.000 έως 500.000 ευρώ.

Η διαφορά στην προκαταβολή φόρου: Η φετινή προκαταβολή θα υπολογιστεί με συντελεστή 75%, ενώ η περσινή προκαταβολή υπολογίστηκε με συντελεστή 55%.

Στους μισθωτούς

Πρόθεση της κυβέρνησης ήταν μέχρι τώρα να αυξήσει κατά μισή ποσοστιαία μονάδα τις ασφαλιστικές εισφορές των εργαζομένων και κατά μία μονάδα τις εισφορές των εργοδοτών ώστε να αποφύγει τις περικοπές στις συντάξεις.

Επίσης, προωθεί κλίμακα που προβλέπει συντελεστή 50% για το τμήμα του εισοδήματος άνω των 60.000 ευρώ. Με βάση αυτές τις παραδοχές συντάχθηκε ο σχετικός πίνακας:

1. Ασφαλιστικές εισφορές: Υπολογίζονται με συντελεστή 15% για το εισόδημα του 2015 και με συντελεστή 15,5% για το εισόδημα του 2016.

2. Φόροι: Χρησιμοποιείται για το 2016 η κλίμακα που προβλέπει φόρο 22% για το εισόδημα έως τις 25.000 ευρώ, 32% για το εισόδημα από τις 25.001 έως τις 42.000 ευρώ και συντελεστή 42% για το εισόδημα από τις 42.001 έως τις 60.000 ευρώ. Από τις 60.000 ευρώ και πάνω, επιβάλλεται συντελεστής 50%. Από τον φόρο που προκύπτει, αφαιρείται η έκπτωση που προβλέπει ο νόμος για τα εισοδήματα έως 42.000 ευρώ (φτάνει και στα 2100 ευρώ) και προστίθεται η εισφορά αλληλεγγύης.

Στους αγρότες

Η εξίσωση για την ασφάλιση και τη φορολόγηση των αγροτών έχει γίνει αρκετά περίπλοκη, καθώς ενώ τα μπλόκα ενισχύονται, η κυβέρνηση έχει απέναντί της τους δανειστές, οι οποίοι επιμένουν να ενισχυθεί ο προϋπολογισμός του 2016 με έσοδα και από την αύξηση της φορολογίας και από την αύξηση των εισφορών. Οι πίνακες -για την 3η και την 4η ασφαλιστική κλάση στις οποίες κατατάσσονται και οι περισσότεροι αγρότες- στηρίχτηκαν στις ακόλουθες παραδοχές:

1. Οτι οι ασφαλιστικές εισφορές θα αυξηθούν το 2016 με βάση τα όσα προβλέπει το νομοσχέδιο Κατρούγκαλου (σ.σ.: για την 4η κατηγορία από τα 1.096,9 ευρώ στα 1.419,4 ευρώ). Από το 2017 και μετά, αποτυπώνονται οι επιπτώσεις από τη σύνδεση με το φορολογητέο εισόδημα

Χρησιμοποιείται ο σταδιακός βηματισμός με συντελεστές ασφάλισης 20,95% (για κύρια ασφάλιση και υγεία) το 2017, 23,95% για το 2018 και 26,95% για το 2019. Επίσης, συνυπολογίζεται το ελάχιστο πλαφόν που ορίζεται στα 1.125,12 ευρώ.

2. Στη φορολογία θα επέλθουν πολλές αλλαγές οι οποίες ακόμη δεν έχουν αποφασιστεί. Για τους υπολογισμούς λαμβάνονται υπ’ όψιν οι παραδοχές του μνημονίου για σταδιακή αύξηση του φορολογικού συντελεστή από το 13% στο 26%, ενώ και ο συντελεστής προκαταβολής, από το 27,5% που ήταν πέρυσι και το 55% που ήταν για φέτος, προβλέπεται να αυξηθεί και αυτός σταδιακά στο 100%. Οι ασφαλιστικές εισφορές αφαιρούνται από το φορολογητέο εισόδημα.

naftemporiki.gr