Συντάκτης:
Το πρόγραμμα του SNP συνδυάζει τη χρηστή διοίκηση με το μεγάλο όραμα | AP Photo/ Matt Dunham
Στις αρχές Μαρτίου προσκλήθηκα από το Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης να μιλήσω για την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Οταν ο ταξιτζής που με πήρε από το αεροδρόμιο άκουσε ότι κατάγομαι από την Ελλάδα μού λέει: «Πιστεύαμε ότι η επανάσταση θα αρχίσει στη Σκοτία. Αλλά εσείς οι Ελληνες πήρατε το προβάδισμα. Θα πάω στην Ελλάδα για διακοπές το Πάσχα να βοηθήσω τη χώρα με τα λίγα μου λεφτά». Ο φιλέλληνας ταξιτζής εννοούσε το δημοψήφισμα του περασμένου Σεπτεμβρίου στο οποίο 45% των Σκότων ψήφισαν υπέρ της ανεξαρτησίας.
Και όμως η σκοτική «επανάσταση» δεν απέτυχε. Μετά το δημοψήφισμα, τα μέλη του Σκοτικού Εθνικού Κόμματος (SNP) πενταπλασιάστηκαν. Το 45% που ψήφισε «ναι» πέρασε στο εθνικιστικό στρατόπεδο, το μόνο που υποστήριξε την ανεξαρτησία. Αποτελεί τον σκληρό πυρήνα που θα οδηγήσει στη μεγαλύτερη ανατροπή της βρετανικής πολιτικής σκηνής από το 1945. Οι δημοσκοπήσεις δίνουν στο SNP πάνω από 50%. Αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία λόγω του εκλογικού συστήματος είναι ότι οι έξι σημερινοί του βουλευτές μπορεί να γίνουν πενήντα εννιά, το σύνολο των σκοτσέζικων εδρών. Το σύνδρομο ΣΥΡΙΖΑ χτυπάει και τη Μεγάλη Βρετανία.
Η Σκοτία είναι το σπίτι του Εργατικού Κόμματος και του βρετανικού σοσιαλισμού. Οι Συντηρητικοί εκλέγουν συνήθως έναν ή δύο βουλευτές βόρεια της Αγγλίας, οι Εργατικοί πάνω από πενήντα. Δεν μπορούσε να υπάρξει Εργατική κυβέρνηση χωρίς τους Σκότους βουλευτές. Το ίδιο ισχύει και σήμερα, μόνο που οι Εργατικοί μπορεί να μην εκλέξουν ούτε έναν βουλευτή.
Μια υποτονική εκστρατεία
Η προεκλογική καμπάνια ήταν υποτονική μέχρι τον τελευταίο μήνα, με τα δύο μεγάλα κόμματα να προσπαθούν να «κλέψουν τα ρούχα» των αντιπάλων τους. Οι Συντηρητικοί υπόσχονταν λιτότητα με ανθρώπινο πρόσωπο, οι Εργατικοί δημοσιονομική πειθαρχία και μείωση του ελλείμματος. Αλλά το debate των επτά αρχηγών τον Απρίλιο άλλαξε το σκηνικό. Καθαρή νικήτρια ήταν η Νίκολα Στέρτζεον, αρχηγός του SNP, που μαζί με του Πράσινους παρουσίασε το πιο ριζοσπαστικό πρόγραμμα. Μετά το debate πρώτη ερώτηση στο google ήταν «Μπορώ να ψηφίσω το SNP;» και απάντηση «Μόνο αν μένεις στη Σκοτία», μια και το κόμμα δεν έχει υποψηφίους αλλού.
Είναι φανερό ότι η μετακίνηση των Εργατικών προς το Κέντρο σε αναζήτηση της μυθικής «ξεζουμισμένης μεσαίας τάξης» δεν δουλεύει. Από την άλλη, η ξενοφοβική και σοβινιστική πολιτική του Κόμματος Ανεξαρτησίας πιέζει τους Συντηρητικούς να κινηθούν ακόμη πιο δεξιά. Σύμφωνα με γνωστό think tank, το Συντηρητικό μανιφέστο θα μειώσει τις κρατικές δαπάνες κατά 30 δισ. λίρες, το Εργατικό κατά 2 δισ. παρ’ ότι το χρέος στο 80% του ΑΕΠ δεν είναι ιδιαίτερα υψηλό. Μετά μια δεκαετία λιτότητας, ο λόγος για τέτοια περαιτέρω μείωση του κοινωνικού κράτους είναι καθαρά ιδεολογικός.
Ο Κάμερον, παρά το ήπιο και ελαφρά χαζοχαρούμενο ύφος, δείχνει αποφασισμένος να ξαναγυρίσει στο «κράτος-νυχτοφύλακα» του 19ου αιώνα. Το σύνθημά του είναι «ασφάλεια» οικονομική, δημοσιονομική, αστυνομική. Tων Εργατικών, το άχρωμο «η Βρετανία μπορεί να γίνει καλύτερη». Ο Μίλιμπαντ κινείται προσεκτικά προς τα αριστερά μετά το debate, υποσχόμενος την αύξηση του κατώτερου μισθού, την προστασία του συστήματος Υγείας και τη μείωση των φοιτητικών διδάκτρων. Αλλά οι δημοσιονομικές δεσμεύσεις, αποτέλεσμα της φιλελεύθερης ηγεμονίας στην Ευρώπη, δεν του επιτρέπουν να αρθρώσει πειστικό λόγο κατά της λιτότητας. Η διαφορά μεταξύ του λαϊκού αισθήματος και της ηγεσίας των Εργατικών είναι τεράστια. Και εδώ μπαίνει το ραντεβού του SNP με την Ιστορία.
Η σκοτική ανατροπή
Οι ομοιότητες μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και ΣΝΠ είναι πολλές. Πρώτα, η τεράστια αύξηση των εκλογικών τους ποσοστών σε μικρό χρονικό διάστημα. Δεύτερο, η συντονισμένη επίθεση από σύσσωμο το πολιτικό και μιντιακό κατεστημένο που προσπαθεί να ανακόψει την άνοδο του SNP. Τρίτο, και τα δύο κόμματα βάζουν την πατρίδα τους στο επίκεντρο του παγκόσμιου ενδιαφέροντος. Οι δυσκολίες της Ελλάδας με την Ε.Ε. μοιάζουν με τα προβλήματα που έχει η Σκοτία με το κατεστημένο του Λονδίνου.
Το SNP έχει εμπειρία προοδευτικής διακυβέρνησης στην αποκεντρωμένη Βουλή της Σκοτίας. Εχει αυξήσει τις δαπάνες Υγείας και απαιτεί μεγάλη εθνική επένδυση που θα χρηματοδοτηθεί με νέα φορολόγηση του πλούτου. Εχει αρνηθεί να αυξήσει τα διίδακτρα και αποκρούει τη δαπανηρή και άχρηστη ανανέωση των πυρηνικών υποβρυχίων Trident που ελλιμενίζονται στη Σκοτία.
Το πρόγραμμα του SNP συνδυάζει τη χρηστή διοίκηση με το μεγάλο όραμα. Το μεγάλο μάθημα για τους Ελληνες είναι πως το κόμμα υφαίνει ένα μακροπρόθεσμο αφήγημα για τη Σκοτία, κάτι που δεν έχουμε ακόμη στην Ελλάδα. Στην προεκλογική εκστρατεία δεν βάζει θέμα νέου δημοψηφίσματος που θα αποξένωνε πολλούς.Ο σκοτικός εθνικισμός δεν υποστηρίζει την εθνική ανωτερότητα σαν τη Λεπέν και τον Φάρατζ, αλλά την απελευθέρωση των Σκότων από το αυτοκρατορικό παρελθόν και την υποτέλεια στα αγγλικά συμφέροντα. Αντί να περιοριστεί στα εύκολα τοπικά θέματα, το SNP καλεί τους πολίτες να χρησιμοποιήσουν την πολιτική τους φαντασία και να συμμετάσχουν σε μια μεγάλη εθνική συζήτηση για το μέλλον. «Τι Σκοτία θέλουμε;» είναι το βασικό τους ερώτημα και η δειλά διαφαινόμενη απάντηση: «Δημοκρατικός σοσιαλισμός». Ενας σοσιαλισμός που θα εμπνέεται από την κοινοτιστική και κοσμοπολίτικη παράδοση της Σκοτίας.
Το σύνδρομο ΣΥΡΙΖΑ
Το πιο πιθανό αποτέλεσμα των εκλογών είναι να έρθουν οι Συντηρητικοί πρώτοι, αλλά η κοινοβουλευτική αριθμητική σημαίνει ότι μόνο ο Μίλιμπαντ μπορεί να δημιουργήσει κυβέρνηση με τη βοήθεια του SNP. Η προοπτική αυτή τρομοκράτησε το κατεστημένο του Λονδίνου και ένα «μαλακό» πραξικόπημα βρίσκεται σε εξέλιξη (http://www.efsyn.gr/arthro/ena-poly-eyropaiko-praxikopima). Οι εφημερίδες του Μέρντοκ και τα ιδιωτικά κανάλια υποστηρίζουν ότι αν ο Μίλιμπαντ έρθει δεύτερος, η βασίλισσα δεν πρέπει να του δώσει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης, μετά τη σίγουρη αποτυχία του Κάμερον να φτιάξει κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Παράλληλα κυκλοφορούν φήμες ότι οι μπλερικοί του κόμματος θα κινηθούν για να ανατρέψουν τον Μίλιμπαντ.
Οι ηγέτες φτιάχνονται σε τέτοιες στιγμές. Ο Μίλιμπαντ υπέκυψε όμως στις πιέσεις και δήλωσε το Σάββατο ότι δεν θα συνεργαστεί με το SNP, πράγμα που σημαίνει ότι δεν μπορεί να γίνει πρωθυπουργός. Σ’ αυτή την περίπτωση το μεγαλύτερο συνδικάτο UNITE έχει δηλώσει ότι θα αποσχιστεί και θα ιδρύσει νέο αριστερό κόμμα, όπως είχαν κάνει οι παππούδες του όταν ίδρυσαν τους Εργατικούς το 1900.
Το σύνδρομο ΣΥΡΙΖΑ πετάει σαν φάντασμα πάνω από την Ευρώπη και αλλάζει ριζικά το πολιτικό σκηνικό. Οι Βρετανοί πολιτικοί χρησιμοποιούν την Ελλάδα ως φόβητρο και παράδειγμα προς αποφυγή, εκτός από τη Στέρτζεον που αναφέρεται συχνό στον ΣΥΡΙΖΑ ως πηγή ελπίδας. Τώρα ξέρουμε ότι μεγάλες ανατροπές μπορούν ακόμη να γίνουν. Το SNP είναι έτσι φυσικός σύμμαχος του ΣΥΡΙΖΑ στην αναγκαία ανασύνταξη των πολιτικών δυνάμεων. Τα σημάδια είναι ενθαρρυντικά. Οι Ελληνες και οι Σκότοι ταξιτζήδες σταμάτησαν να πιστεύουν τα ψέματα δεκαετιών.
* Καθηγητής της Νομικής, αντιπρύτανης και διευθυντής του Ινστιτούτου Ανθρωπιστικών Ερευνών στο Κολέγιο Μπίρκμπεκ του Πανεπιστημίου του Λονδίνου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Ας είμαστε ευγενείς στο σχολιασμό.