Μεταλλαγμένη και σε έξαρση η εποχική γρίπη - Συστάσεις από το ΚΕΕΛΠΝΟ - Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε

Επιμέλεια: Ντία Μούλου

Στα προληπτικά μέτρα στρέφεται η προσοχή φέτος όσον αφορά στην εποχική γρίπη, η οποία βρίσκεται σε έξαρση και ήδη έχει στοιχίσει τη ζωή σε επτά ανθρώπους.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, το «κύμα» γρίπης στην Ελλάδα φέτος θα είναι έντονο, με τις ευπαθείς ομάδες (παιδιά, ηλικιωμένοι, καρδιοπαθείς) να διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο.Ταυτόχρονα, το ΚΕΕΛΠΝΟ εφιστά την προσοχή των υγειονομικών αρχών, προκειμένου να αντιμετωπίσουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα κρούσματα της εποχικής γρίπης.

Ωστόσο, η διαφορά με τις υπόλοιπες χρονιές έγκειται στο γεγονός ότι το στέλεχος που κυριαρχεί δεν καλύπτεται από το υπάρχον εμβόλιο, ενώ φαίνεται να «προτιμά» περισσότερο ηλικιωμένα άτομα με υποκείμενα νοσήματα. 

Ανεπαρκές το εμβόλιο 

Με τα μέχρι στιγμής επιδημιολογικά δεδομένα, τα απομονωθέντα στελέχη είναι στην πλειονότητά τους Α(Η3Ν2) και πολλά μεταλλαγμένα, σε σύγκριση με το στέλεχος Α(Η3Ν2) που περιέχεται στο εμβόλιο. 

Παρόλο που οι επιδημιολόγοι προβληματίζονται, καθώς ακόμη και οι εμβολιασμένοι δεν προστατεύονται ικανοποιητικά από το τρέχον εμβόλιο λόγω των μεταλλάξεων, ο εμβολιασμός συνιστάται να συνεχιστεί ακόμη και τώρα από τις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού. Το συγκεκριμένο στέλεχος δείχνει ότι κυρίως επηρεάζει άτομα μεγαλύτερης ηλικίας με υποκείμενα νοσήματα.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των εμπειρογνωμόνων του ΚΕΕΛΠΝΟ, φέτος αναμένεται να αντιμετωπίσουμε κύμα εποχικής γρίπης με σημαντική ένταση, που θα αφορά κυρίως στις ομάδες πληθυσμού με υποκείμενα νοσήματα σε αυξημένο κίνδυνο για την εμφάνιση επιπλοκών, καθώς στη χώρα μας η εμβολιαστική κάλυψη των ομάδων για τις οποίες συστήνεται ο ετήσιος εμβολιασμός είναι χαμηλή.

Μέχρι σήμερα επτά άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους από επιπλοκές της γρίπης στη χώρα μας, ενώ συνολικά 27 έχουν νοσηλευθεί σε ΜΕΘ.

Διεθνώς, το κύμα της εποχικής γρίπης στο βόρειο ημισφαίριο εξελίσσεται με σημαντική ένταση στις περισσότερες πολιτείες των ΗΠΑ και φαίνεται να ξεκινά στην ΕΕ, όπως πλέον καταγράφουν όλοι οι οργανισμοί επιτήρησης και στην Ευρώπη.

Συστάσεις από το ΚΕΕΛΠΝΟ

Βάσει των παραπάνω στοιχείων, το ΚΕΕΛΠΝΟ συστήνει:

• Την αναζήτηση ιατρικής συμβουλής σε περίπτωση παρατεταμένων ή σοβαρών συμπτωμάτων γρίπης ακόμη και σε άτομα που δεν ανήκουν σε ομάδα αυξημένου κινδύνου για σοβαρή γρίπη και επιπλοκές.
• Λόγω επιστημονικών αναφορών για αυξημένη παθογένεια στελεχών γρίπης Α(Η3Ν2), καθώς και συσχέτισης του διαφοροποιημένου στελέχους με θανατηφόρα περιστατικά στις ΗΠΑ, οι ιατροί καλούνται να είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένοι για την έγκαιρη χορήγηση αντι-ϊικής θεραπείας στις κλινικές ομάδες αυξημένου κινδύνου του πληθυσμού και σε άτομα με σοβαρή νόσο.
• την έγκαιρη χρήση των αντι-ϊικών φαρμάκων κατά της γρίπης με τις πρώτες εκδηλώσεις (μέσα σε 48 ώρες) κατά την κρίση των θεραπόντων ιατρών, ακόμη και χωρίς την εργαστηριακή επιβεβαίωση της γρίπης.
• Υπενθυμίζεται ότι η σωστή χρήση των αντιϊικών στις κλινικές ομάδες αυξημένου κινδύνου του πληθυσμού και σε άτομα με σοβαρή νόσο προστατεύει από τις επιπλοκές. Τα αντιϊικά φάρμακα κατά της γρίπης μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για την πρόληψη της εμφάνισης συμπτωμάτων γρίπης, κατά τη κρίση του θεράποντα ιατρού και σύμφωνα με τις οδηγίες του ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ.
• τη διενέργεια παρεμβάσεων για την ευαισθητοποίηση των επαγγελματιών υγείας και την ενημέρωση του κοινού.

Όσα πρέπει να γνωρίζετε για την εποχική γρίπη

Τι είναι: Η γρίπη είναι μια οξεία νόσος του αναπνευστικού συστήματος που προκαλείται από τους ιούς της γρίπης. Υπάρχουν τρεις τύποι ιών γρίπης, οι A, B και C. Οι ιοί τύπου Α ή Β αποτελούν τα κύρια αίτια γρίπης στον άνθρωπο, ενώ οι περιπτώσεις γρίπης από ιούς τύπου C είναι πολύ σπάνιες. Οι ιοί της γρίπης προσβάλλουν το ανώτερο ή/και το κατώτερο τμήμα του αναπνευστικού συστήματος (μύτη, φάρυγγας, λάρυγγας, βρόγχοι). 

Πώς μεταδίδεται: Η γρίπη μεταδίδεται από το ένα άτομο στο άλλο όταν ένας ασθενής βήχει, φταρνίζεται ή μιλά και διασπείρει τους ιούς στον αέρα με τη μορφή αόρατων σταγονιδίων. Οι ιοί της γρίπης επίσης μεταδίδονται μέσω των χεριών, όταν κάποιος αγγίζει αντικείμενα και επιφάνειες που έχουν μολυνθεί και στη συνέχεια πιάνει τα μάτια του, τη μύτη ή το στόμα του. Παράγοντες όπως ο ψυχρός καιρός και ο συγχρωτισμός αυξάνουν τη μετάδοση της γρίπης. Για την αποφυγή της μετάδοσης, τα άτομα θα πρέπει να καλύπτουν το στόμα και τη μύτη τους με χαρτομάντιλο, όταν βήχουν ή φτερνίζονται και να πλένουν τακτικά τα χέρια τους. Οι ενήλικες μπορεί να μεταδώσουν τη νόσο μία ημέρα πριν αρρωστήσουν έως 5–7 ημέρες από τη στιγμή που θα εκδηλώσουν τα συμπτώματα. Τα παιδιά και οι ασθενείς με σοβαρή ανοσοκαταστολή μπορεί να μεταδίδουν για περισσότερο από μία εβδομάδα.

Συμπτώματα: Τα συμπτώματα της γρίπης συνήθως ξεκινούν απότομα και περιλαμβάνουν υψηλό πυρετό, πόνους των μυών και των αρθρώσεων, πονοκέφαλο, έντονη κόπωση, καταρροή, πονόλαιμο, βήχα (συνήθως ξηρό). Τα παιδιά μπορεί να παρουσιάζουν συμπτώματα από το γαστρεντερικό, όπως ναυτία, εμέτους, διάρροια, ενώ στους ενήλικες τα συμπτώματα αυτά είναι σπάνια. Τα συμπτώματα αρχίζουν 1–4 ημέρες μετά την προσβολή από τον ιό και διαρκούν 2–7 ημέρες, ο βήχας όμως μπορεί να επιμένει για αρκετό χρονικό διάστημα.

Επιπλοκές: Η γρίπη μπορεί να προκαλέσει από ήπια έως και σοβαρή νόσηση και μερικές φορές μπορεί να οδηγήσει στον θάνατο. Οι περισσότεροι υγιείς άνθρωποι ξεπερνούν τη γρίπη, χωρίς να παρουσιάσουν επιπλοκές. Ορισμένοι όμως άτομα που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για σοβαρές επιπλοκές, όπως η πνευμονία από τον ίδιο τον ιό της γρίπης ή από μικρόβια, η αφυδάτωση, οι κρίσεις άσθματος στα άτομα που πάσχουν από βρογχικό άσθμα, η παρόξυνση της χρόνιας βρογχίτιδας, η επιδείνωση της καρδιακής ανεπάρκειας ή του διαβήτη. Τα παιδιά μπορεί, επίσης, να παρουσιάσουν ιγμορίτιδα και ωτίτιδα.

Άτομα υψηλού κινδύνου: 

1. Άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω

2. Εργαζόμενοι σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας (ιατρονοσηλευτικό προσωπικό και λοιποί εργαζόμενοι)

3. Παιδιά και ενήλικες με: Άσθμα ή άλλες χρόνιες πνευμονοπάθειες, Καρδιακή νόσο με σοβαρές αιμοδυναμικές διαταραχές, Ανοσοκαταστολή (κληρονομική ή επίκτητη εξαιτίας νοσήματος ή θεραπείας), Μεταμόσχευση οργάνων,Δρεπανοκυτταρική νόσο (και άλλες αιμοσφαιρινοπάθειες), Σακχαρώδη διαβήτη ή άλλο χρόνιο μεταβολικό νόσημα, Χρόνια νεφροπάθεια, Νευρομυϊκά νοσήματα

4. Έγκυες γυναίκες β' και γ' τριμήνου

5. Παιδιά που παίρνουν ασπιρίνη μακροχρόνια (π.χ. νόσος Kawasaki, ρευματοειδής αρθρίτιδα και άλλα), για τον πιθανό κίνδυνο εμφάνισης συνδρόμου Reye μετά από γρίπη

6. Άτομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με παιδιά <6 μηνών ή φροντίζουν άτομα με υποκείμενο νόσημα, τα οποία διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών από τη γρίπη

7. Κλειστοί πληθυσμοί (προσωπικό και εσωτερικοί σπουδαστές γυμνασίων-λυκείων, στρατιωτικών και αστυνομικών σχολών, ειδικών σχολείων ή σχολών, τρόφιμοι και προσωπικό ιδρυμάτων κ.ά.)

Οι διαφορές της γρίπης με το κρυολόγημα: Το κοινό κρυολόγημα προκαλείται από ιούς διαφορετικούς από τους ιούς της γρίπης. Τα συμπτώματά του συνήθως είναι πιο ελαφρά, περιορίζονται στο ανώτερο αναπνευστικό (καταρροή, φτάρνισμα, πονόλαιμος), διαρκούν λιγότερο, ενώ σπάνια συμβαίνουν επιπλοκές.

Τι πρέπει να κάνετε αν αρρωστήσετε:

• Αποφύγετε στενή επαφή με άλλα άτομα.
• Αποφύγετε να έρχεστε σε επαφή με άτομα που είναι άρρωστα.
• Κρατήστε απόσταση από τους άλλους όταν είστε εσείς άρρωστοι για να τους προφυλάξετε και να μην αρρωστήσουν.
• Μείνετε στο σπίτι σας όταν είστε άρρωστοι. Όταν είστε άρρωστοι αποφύγετε, εφ΄όσον βέβαια αυτό είναι δυνατόν, να πηγαίνετε στη δουλειά σας, στο σχολείο, σε συναθροίσεις οικογενειακές ή κοινωνικές, σε πολυσύχναστα μέρη και να κυκλοφορείτε με μέσα μαζικής μεταφοράς. Με αυτό τον τρόπο θα βοηθήσετε να μην αρρωστήσουν και άλλοι άνθρωποι.
• Καλύψτε με χαρτομάντιλο το στόμα και τη μύτη σας όταν βήχετε ή φταρνίζεστε. Με αυτό τον τρόπο προστατεύετε αυτούς που είναι γύρω σας και μειώνεται σημαντικά η πιθανότητα να αρρωστήσουν και αυτοί.
• Πλένετε συχνά τα χέρια σας. Το συχνό πλύσιμο των χεριών μειώνει σημαντικά την διασπορά των ιών. Με αυτό τον τρόπο προστατεύετε τον εαυτό σας και τους γύρω σας.
• Αποφύγετε να πιάνετε τα μάτια σας, τη μύτη σας ή το στόμα σας. Οι ιοί της γρίπης συχνά μεταδίδονται όταν κάποιος αγγίζει αντικείμενα και επιφάνειες που έχουν μολυνθεί και στη συνέχεια πιάνει τα μάτια του, τη μύτη ή το στόμα του.

Τρόπος προστασίας: Μέχρι σήμερα, ο κύριος τρόπος για να προστατευθεί κανείς από τη γρίπη είναι ο έγκαιρος εμβολιασμός. Κανένα φάρμακο δεν μπορεί να υποκαταστήσει τον αντιγριπικό εμβολιασμό, που είναι το κύριο μέτρο πρόληψης για την γρίπη.