Το ελληνικό αποκαλόκαιρο

Πηγή φωτό: http://www.arttravel.gr/

Κ​​αλό αποκαλόκαιρο; Καλό φθινόπωρο; Ή καλό χειμώνα; Η αρχή του φθινοπώρου τείνει να γίνει η πιο αμήχανη ως προς το τι θα ευχηθούμε ως χαιρετισμό. Γι’ αυτό και υπάρχει τέτοια πληθώρα ευχών...
Παλαιότερα οι άνθρωποι έλεγαν «καλό χειμώνα» και «καλό καλοκαίρι». Απλά πράγματα. Οι εποχές του χρόνου ήταν πάντα τέσσερις, αλλά εκείνες που όριζαν τις δουλειές τους και τις ανάγκες τους ήταν οι δύο βασικές: ο χειμώνας και το καλοκαίρι. Αγροτικοί, κυρίως, οι πληθυσμοί, συνταίριαζαν τις ευχές τους με τον τρόπο ζωής τους.

Οταν οι κάτοικοι των πόλεων έγιναν πολύ περισσότεροι, δεν άλλαξαν ιδιαιτέρως τα ήθη και τα έθιμα. Εσωτερικοί μετανάστες οι περισσότεροι νέοι κάτοικοι των πόλεων, μετέφεραν τις συνήθειες των τόπων καταγωγής τους, συνήθειες που έπειτα από πολλά χρόνια έδωσαν τη θέση τους σε πιο «αστικές» συνήθειες (και ίσως σε πολλές περιπτώσεις ακόμα να ανθίστανται). Ως εκ τούτου, η ευχή «καλό χειμώνα» στα τέλη του καλοκαιριού ακουγόταν ως κάτι φυσικό και αυτονόητο.

Οσο όμως περνούσαν τα χρόνια και αστικοπιούνταν περισσότερο ο πληθυσμός των πόλεων, οι διακοπές έγιναν κάτι το ιερό. Το ίδιο και το καλοκαίρι. Λίγο ο τουρισμός που παρατεινόταν μέχρι τον Οκτώβρη, λίγο η αρνητική σκέψη της επιστροφής στην καθημερινότητα της επιβίωσης έκαναν το καλοκαίρι «ιερή αγελάδα». Πώς να το αποχωριστείς λοιπόν; Ετσι, σιγά σιγά άρχισε να ακούγεται η ευχή «καλό φθινόπωρο» τις πρώτες μέρες του Σεπτέμβρη, που άφηνε μια χαραμάδα ελπίδας ότι μια μικρή εξόρμηση, έστω ένα Σαββατοκύριακο, χωράει ακόμα...

Οι ψυχαναλυτές από την πλευρά τους έλεγαν ότι αυτή η ευχή (το «καλό φθινόπωρο») δηλώνει άγχος αποχωρισμού ίσως και φόβο απώλειας, αλλά η άποψή τους καθόλου δεν εισακούστηκε.

Φέτος (νομίζω ότι είναι φετινό) και μέσω του facebook κυρίως –προφορικά δεν το έχω ακούσει– άρχισε να διακινείται, ιδιαιτέρως από μερίδα συγγραφέων και διανοητών, η ευχή «καλό αποκαλόκαιρο». Ωραία λέξη, ευτυχώς που την ξαναθυμήθηκαν και την ξανάφεραν στο λεξιλόγιό μας. Είναι εκείνο το γύρισμα της ώρας που δεν είναι ούτε το ένα ούτε το άλλο: απομεσήμερο, απόβραδο... Αλλά σημαίνει το τελείωμά του – του μεσημεριού, του βραδιού, του καλοκαιριού...

Ναι, είναι αυτές οι αλλαγές που επιφέρουν οι ανάγκες των ανθρώπων, ο τρόπος ζωής τους και των ενδιαφερόντων τους. Και μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο, να τες ξανά οι λέξεις, οι καινούργιες ή οι παλιές, που κάποιοι τις ανασύρουν και τις καθιερώνουν. Αλλες φορές είναι κάποιες ξένες λέξεις που τις ελληνοποιούμε και τις κλείνουμε.

Αυτή τη φορά είναι μία λόγια ελληνική λέξη, που παραπέμπει σ’ εκείνους τους ρομαντικούς συγγραφείς του τέλους του 19ου αιώνα. Και μ’ αυτόν τον τρόπο, μ’ αυτήν την ευχή, υποδεχόμαστε το φθινόπωρο, και γαντζωνόμαστε πάνω στο αποκαλόκαιρο και σ’ εκείνες τις υποσχέσεις που δώσαμε στον εαυτό μας για κάτι Σαββατοκύριακα....

 ΟΛΓΑ ΣΕΛΛΑ

http://www.kathimerini.gr