Το νέο δόγμα στην Εξωτερική πολιτική της Γερμανίας

• Αλλαγή πορείας
• Το Βερολίνο εγκαταλείπει την παθητική στάση και διεκδικεί ρόλο πρωταγωνιστή

Τη πρόθεση να αναλάβει η Γερμανία μεγαλύτερο ρόλο στα διεθνή ζητήματα, μεταξύ αυτών και στις στρατιωτικές επιχειρήσεις της διεθνούς κοινότητας, εξέφρασαν τις τελευταίες ημέρες ο υπουργός Εξωτερικών Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγερ και η υπουργός Άμυνας Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν. Η στάση τους σηματοδοτεί μια αλλαγή στην «πολιτική της στρατιωτικής αυτοσυγκράτησης», σημειώνει το Spiegel.

Πριν από λίγες ημέρες ο Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγερ επισκέφτηκε το Παρίσι, όπου συναντήθηκε με το Γαλλο ομόλογό του. Όπως αναφέρει το γερμανικό περιοδικό οι σχέσεις Βερολίνου και Παρισιού πέρασαν το τελευταίο διάστημα μια κρίση ωστόσο πλέον βρίσκονται σε καλύτερη φάση. «Αυτό είναι εμφανές όχι μόνο από τις διαχυτικές ανταλλαγές φιλοφρονήσεων», σημειώνει το Spiegel, αλλά και από το γεγονός πως «η Γαλλία εμφανίζεται έτοιμη να ακολουθήσει το παράδειγμα της Γερμανίας στην οικονομική πολιτική, μετά από δύο χρόνια αντίστασης, ενώ με τη σειρά του το Βερολίνο θέλει να προσφέρει μεγαλύτερη υποστήριξη στο Παρίσι στις στρατιωτικές επιχειρήσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη στην Αφρική, αλλά και σε όσες θα πραγματοποιηθούν στο μέλλον». «Η Ευρώπη δεν μπορεί να αφήσει μόνη της τη Γαλλία», δήλωσε ο Σταϊνμάγερ.

Με καγκελάριο τη Μέρκελ, η νέα γερμανική κυβέρνηση μεγάλου συνασπισμού, που σχηματίστηκε πριν από περίπου ένα μήνα, φαίνεται πως αλλάζει πορεία στην εξωτερική πολιτική. Βασική αρχή του Γκίντο Βεστερβέλε, προκατόχου του Σταϊνμάγερ, ήταν πως «η Γερμανία πρέπει να μένει έξω από ένοπλες συγκρούσεις». Το δόγμα της προηγούμενης κυβέρνησης ήταν η «στρατιωτική αυτοσυγκράτηση», αφήνοντας τις υπόλοιπες χώρες να πρωταγωνιστούν στις στρατιωτικές επιχειρήσεις της διεθνούς κοινότητας. Όμως αυτό το δόγμα φαίνεται πως εγκαταλείπεται. Η νέα κυβέρνηση φαίνεται να αλλάζει πορεία εκτιμώντας πως μια οικονομική δύναμη όπως η Γερμανία δεν μπορεί να μένει στο περιθώριο. Πρόθεση είναι να δείξει η Γερμανία στους εταίρους της πως μπορεί να πρωταγωνιστήσει. «Δεν μπορούμε να κλείνουμε τα μάτια όταν καθημερινά συμβαίνουν δολοφονίες και βιασμοί», δήλωσε η Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν σε συνέντευξή της στο Spiegel.

Το γερμανικό περιοδικό επισημαίνει πως αυτή η αλλαγή στην Εξωτερική πολιτική ήδη έχει αρχίσει να φαίνεται. Η Γερμανία σχεδιάζει να ενισχύσει τα στρατεύματά της ώστε να υποστηρίξει την γαλλική εκστρατεία ενάντια στους τζιχαντιστές στο Μάλι. Παράλληλα η κυβέρνηση εξετάζει την παροχή στρατιωτικών αεροσκαφών για τις επιχειρήσεις στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία. Το νέο δόγμα για την Εξωτερική πολιτική δεν είναι και τόσο «νέο». Αντίστοιχη εξωτερική πολιτική είχε ακολουθήσει η Γερμανία και την περίοδο 1998 – 2005 όταν καγκελάριος ήταν ο Γκέρχαρντ Σρέντερ. Ο Σταϊνμάγερ δεν θέλει να βάλει τη Γερμανία σε στρατιωτικές περιπέτειες ωστόσο είναι εμφανές πως τόσο ο νέος υπουργός Εξωτερικών, όσο και η νέα υπουργός Άμυνας απορρίπτουν την «κληρονομία» του Βεστερβέλε, που βασιζόταν στην παθητικό ρόλο που έπαιξε η Δυτική Γερμανία στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου.

Το Spiegel σημειώνει πως λόγω της στάσης που κράτησε η Γερμανία τα τελευταία χρόνια η άποψη που επικρατεί στους εταίρους της (Γαλλία, Βρετανία, ΗΠΑ) είναι πως επιδίδεται σε ηθικολογίες και πως «αρέσκεται να κουνάει το δάχτυλο, αλλά αποφεύγει την εμπλοκή όταν τα πράγματα δυσκολεύουν». Ο Σταϊνμάγερ και η Λάιεν θέλουν να αλλάξουν αυτήν την άποψη. «Θέλουμε να επαναενεργοποιήσουμε το υπουργείο Εξωτερικών», δήλωσε ο υφυπουργός Μάρκους Έντερερ, στενός συνεργάτης του Σταϊνμάγερ. Στην ίδια γραμμή βρίσκεται και η υπουργός Άμυνας. Πρόθεση της Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, σύμφωνα με το Spiegel, είναι η Γερμανία να ηγηθεί των διαδικασιών για να σφυρηλατηθεί μια κοινή ευρωπαϊκή πολιτική στον τομέα της ασφάλειας.

Όπως αναφέρει το Spiegel η γραμμή που υιοθετούν οι δύο υπουργοί έρχεται σε αντίθεση με την πολιτική που εφάρμοσε η Μέρκελ τα τελευταία χρόνια. Μπορεί η καγκελάριος της Γερμανίας να μην εμπόδισε τα σχέδια για ενίσχυση των γερμανικών στρατευμάτων στο Μάλι, ωστόσο συνεργάτες της επιχειρούν να δημιουργήσουν την εντύπωση πως δεν πρόκειται για αλλαγή πολιτικής. Σύμφωνα με το γερμανικό περιοδικό η Μέρκελ δεν ενστερνίζεται την άποψη πως οι στρατιωτικές επεμβάσεις επιφέρουν οφέλη, ενώ έχει εκφράσει την απογοήτευσή της για τα αποτελέσματα της γερμανικής συμμετοχής στις στρατιωτικές επιχειρήσεις στο Αφγανιστάν. Παράλληλα η πολιτική της επηρεάζεται συχνά και από τις δημοσκοπήσεις. Σύμφωνα με ατές οι Γερμανοί είναι αρνητικοί στη συμμετοχή του γερμανικοί στρατού σε πολεμικές αποστολές. Επίσης το Spiegel υπενθυμίζει ότι τον Δεκέμβριο κατά τη σύνοδο κορυφής της ΕΕ η Μέρκελ είχε απαντήσει αρνητικά στο αίτημα της Γαλλίας για ισχυρότερη ευρωπαϊκή υποστήριξη στις επιχειρήσεις στο Μάλι.

Στην τελευταία συνεδρίαση δεν χρησιμοποίησε το βέτο, όπως είχε δικαίωμα, θέλοντας να δείξει στη Γαλλία πως δεν είναι μόνη της. Όμως έμμεσα δημοσιοποίησε τις επιφυλάξεις της για τη συμμετοχή στις στρατιωτικές επιχειρήσεις, όταν σημείωσε πως για την αποστολή θα πρέπει να υπάρξει μια κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Η τελική απόφαση δεν έχει ακόμη ληφθεί, ήταν το μήνυμα που έστειλε. Ωστόσο η μεταστροφή, έστω και με επιφυλάξεις, της Μέρκελ θα μπορούσε να αναγνωριστεί ως μια επιτυχία των Σταϊνμάγερ και Λάιεν. Μεταστροφή υπήρξε και στο ζήτημα του συριακού χημικού οπλοστασίου, με τη Γερμανία να ανακοινώνει πως «θα βοηθήσει στην καταστροφή του». Από την οπτική του Σταϊνμάγερ με αυτόν τον τρόπο, και χωρίς μεγάλο κόστος καθώς έχει την τεχνική υποδομή, η Γερμανία θα δείξει στη διεθνή κοινότητα πως πλέον είναι πρόθυμη να αναλαμβάνει ευθύνες.

Τα παραπάνω αποτελούν μικρά βήματα προς την εφαρμογή της νέας εξωτερικής πολιτικής, ωστόσο οι Σταϊνμάγερ και Λάιεν γνωρίζουν πως τα μικρά βήματα είναι πολύτιμα. Το ερώτημα που παραμένει είναι κατά πόσο οι δύο νέοι υπουργοί θα μπορέσουν να αλλάξουν ριζικά το δόγμα που εφαρμόζει μέχρι σήμερα το Βερολίνο. Το Spiegel σημειώνει πως η αρμονική σχέση μεταξύ των δύο υπουργών δεν θα είναι εύκολο να διατηρηθεί, καθώς παραδοσιακά τα δύο υπουργεία βρίσκονταν σε έναν «ανταγωνισμό» και επίσης η Λάιεν φαίνεται να έχει αμφιβολίες για το βαθμό που μπορεί να εμπιστευτεί τον Σταϊνμάγερ. Παρόλα αυτά στόχος των δύο υπουργών είναι να αναγνωριστούν ως οι δύο πολιτικοί που άλλαξαν το δόγμα της εξωτερικής πολιτικής της Γερμανίας, αρχής γενομένης από τη Διάσκεψη Ασφαλείας που ξεκίνησε την Παρασκευή.

Όπως σχολιάζει το γερμανικό περιοδικό, τα τελευταία χρόνια το Βερολίνο βρισκόταν στη δύσκολη θέση να υπερασπίζεται την παθητικότητά του στο συνέδριο. Φέτος οι Γερμανοί σκοπεύουν να αλλάξουν αυτήν την παράδοση. Στην πραγματικότητα, παρά την πρόθεση των Σταϊνμάγερ και Λάιεν, ο βαθμός και ο χρόνος που θα χρειαστεί για να συμβεί αυτό εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη Μέρκελ.

tvxs.gr/node/147961