Στην κορφή του Πύργου της Βαβέλ

 Του Γιάννη Μακριδάκη

Ζούμε σε μια εποχή σημείο καμπής για την ιστορία της ανθρωπότητας. Το καπιταλιστικό σύστημα έχει προ πολλού μπουκώσει αλλά η ανθρωπότητα, η οποία από την εποχή που διολίσθησε σε αυτό, υπέγραψε με τον εαυτό της συμβόλαιο αυτοκαταστροφής, συνεχίζει να σκέφτεται και να πορεύεται με τους ίδιους ακριβώς όρους, επιταχύνοντας έτσι την πορεία της προς το τέλος και δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για να γίνει αυτό πιο επώδυνο.

Η πρώτη δεκαετία του εικοστού πρώτου αιώνα έκλεισε με τον πλανήτη γη να έχει, για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας, αστικό πληθυσμό περισσότερο από αγροτικό και η δεύτερη δεκαετία άνοιξε με όρους ακόμα χειρότερους, αφού το 2011 ήταν, επίσης η πρώτη χρονιά στην ιστορία της ανθρωπότητας, κατά την οποία η Κίνα βρέθηκε με ποσοστό αστών κατοίκων 50,4%, ξεπέρασαν δηλαδή οι αστοί Κινέζοι τους αγρότες της αχανούς χώρας.
Σε αυτή την ανεξέλεγκτη αστικοποίηση οφείλονται όλα όσα συμβαίνουν σήμερα στην παγκόσμια κοινότητα και στην παγκόσμια οικονομία. Πολύ απλά μπορούμε να πούμε ότι όσο ο καπιταλισμός δημιουργούσε πελάτες για τις Αγορές του στην Δύση, τόσο ποδοπατούσε και κρατούσε στην φτώχεια τον υπόλοιπο κόσμο. Τώρα που η Δύση μπούκωσε, ο καπιταλισμός δημιουργεί αστούς καταναλωτές στην Ανατολή και ταυτόχρονα φθηνούς εργάτες και νεόπτωχους στην Δύση, για να μπορέσει να συνεχίσει την παραγωγή και την διάθεση των προϊόντων των Αγορών του. Μόνο που λογαριάζουν δίχως τον ξενοδόχο οι κρατούντες την εξουσία του κόσμου διότι το βασικό στοιχείο της συνέχισης του βίου της ανθρωπότητας δεν είναι το αν θα υπάρχουν πελάτες και εργάτες αλλά το αν θα υπάρχουν φυσικοί πόροι και τι ποιότητας θα είναι αυτοί.
Θα προσπαθήσω να δώσω σε τίτλους κάποιες από τις συνέπειές της αστικοποίησης, του άκρατου γιγαντισμού, της ύβρης δηλαδή που διαπράττει η ανθρωπότητα, η οποία αυτή τη στιγμή βρίσκεται στο τελευταίο στάδιο του Πύργου της Βαβέλ, λίγο πριν την κατάρρευση, εξ ου και ο καθένας από μας διαπιστώνει ότι, παρόλο που μιλάει την ίδια γλώσσα με τον διπλανό του, δεν μπορεί να βρει συνεννόηση. Κατόπιν, σε άλλα ποστ, θα προσπαθήσω να προσεγγίσω ένα προς ένα όλα αυτά τα ζητήματα. (Δεκτές και απαραίτητες βέβαια οι επισημάνσεις, οι προτάσεις, οι διαφωνίες και οι συμφωνίες σας, έτσι ώστε να διερευνήσουμε όσο γίνεται σε βάθος τα ζητήματα):
1) Άνθρωποι και τροφή. Οι λίγοι έμειναν πίσω για να παράξουν τροφή για τους πολλούς, οι οποίοι έφυγαν από την γη και την παραγωγή. Αυτό είχε ως άμεση συνέπεια την μαζική παραγωγή όχι πια τροφών αλλά υλικών διατροφής για το πλήθος, με όλα τα συνεπακόλουθα.
2) Άνθρωποι και ενέργεια. Οι πολλοί απομακρύνθηκαν από το φυσικό περιβάλλον, με αποτέλεσμα να μην έχουν καμία συναίσθηση των συνεπειών της κάθε μικρής ή μεγάλης καθημερινής τους κίνησης, με την οποία καταναλώνουν ενέργεια.
3) Άνθρωποι και φυσικοί πόροι. Παρομοίως δεν υπάρχει πλέον στον αστικό και αστικοποιημένο πληθυσμό καμία συναίσθηση των φυσικών πόρων που χρειάζονται για να ζουν.
4) Άνθρωποι και αξίες. Οι άγραφοι νόμοι, το τσαγανό, ο λόγος-συμβόλαιο, η αλληλεγγύη και αλληλοβοήθεια αλλά και κάθε είδους αγνό προϊόν ύλης ή πνεύματος, αντικαταστάθηκαν με τυπικές σχέσεις, χαρτούρες, νόμους, χαμηλής ποιότητας εμπορεύματα και πολιτισμό, αλλά πάνω απ’ όλα με την ευτέλεια του χρήματος, το οποίο από μονάδα μέτρησης αξιών έγινε το ίδιο αξία, ανώτερη και από την ίδια τη ζωή.
5) Άνθρωποι και άλλα πλάσματα. Το άκρως υβριστικό και εγωπαθές “πάνω απ’ όλα ο άνθρωπος”, το οποίο βέβαια είναι τρισχειρότερο λόγω του ότι εννοεί “πάνω απ’ όλα το άτομο-καταναλωτής”, καθιστά τον σύγχρονο άνθρωπο εξ ορισμού εχθρό και στυγνό εκμεταλλευτή ακόμα και εξολοθρευτή κάθε άλλου πλάσματος της φύσης, ακόμα και των εναπομεινάντων ανθρώπων άλλων πολιτισμών, αρχέγονων, τους επονομαζόμενους ηλιθίως και ως απολίτιστους.
6) Άνθρωποι και περιβάλλον γενικά. Η περιβαλλοντική συνείδηση καλλιεργείται πλέον σε επίπεδα θεωρίας. Ακόμα και οι “περιβαλλοντικά ορθές” πρακτικές που εφαρμόζονται, όπως π.χ. η ανακύκλωση ή η εκμετάλλευση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, εδράζονται σε λάθος βάση ή εφαρμόζονται υποκριτικά ως νέου τύπου καπιταλιστικές επενδύσεις.
7) Άνθρωποι και δημόσια υγεία. Στο όνομα της δημόσιας υγείας θα αφανιστεί η ανθρωπότητα, αφού κάθε νομοθεσία χειραγώγησης των βασικών αγαθών, βρίσκει πάτημα ακριβώς στην δήθεν διαφύλαξή της. Άνθρωποι και άτομα. Από τις κοινωνίες των συμπληρωματικών ανθρώπων περάσαμε πολύ σύντομα στις κοινωνίες των ανταγωνιστικών ατόμων, με τραγικές συνέπειες στις ανθρώπινες σχέσεις και στην ψυχολογία του καθενός αλλά και του συνόλου. (αστική μοναξιά, αδυναμία επικοινωνίας και συλλογικής δράσης κλπ)
9) Άνθρωποι και πρόοδος. Απαξιώνοντας και αδιαφορώντας ή μάλλον θεωρώντας δεδομένα τα βασικά συστατικά της ύπαρξής μας, αφήνοντάς τα να τα διαχειρίζονται οι Αγορές με όρους αγοραίους, χυδαίους, οποιαδήποτε προσωπική ή συλλογική εξέλιξη, μόρφωση, ειδίκευση και πρόοδος, εδράζεται σε βάσεις σαθρές, ετοιμόρροπες.
10) Άνθρωποι υπολογιστές – γρανάζια κυκλοφορίας χρήματος. Το μόνο που σκέφτονται πλέον οι άνθρωποι για να επιβιώσουν, είναι πόσο χρήμα πρέπει να εισπράξουν και πόσο να καταναλώσουν. Προσθέσεις των εξόδων και μια αφαίρεση από τον μισθό είναι οι πράξεις που κάνει πια το σύγχρονο αστικοποιημένο άτομο. Ο άνθρωπος μεταβλήθηκε σε αριθμό από μόνος του και ως αριθμό βέβαια τον θεωρούν οι κρατούντες  την εξουσία.
11) Άνθρωποι και πατρίδα. Η απομάκρυνση από το φυσικό περίβλημα και η διαβίωση με αστικούς όρους, δημιουργούν ανθρώπους ισοπεδωμένους από την παγκοσμιοποίηση, δίχως ιδιαίτερα συναισθήματα για τους γενέθλιους τόπους, δίχως την επιρροή του φυσικού ανάγλυφου και του περιβάλλοντος στον χαρακτήρα τους. Αυτά, σε συνδυασμό με την απουσία των ανθρώπων από την ύπαιθρο, αφήνουν ελεύθερο το πεδίο της εμπορευματοποίησης-ξεπουλήματος της πατρίδας.
12) Άνθρωποι και μέλλον. Ο πλήρης έλεγχος από “τις Αγορές” των βασικών αγαθών που έχει ανάγκη ένα ανθρώπινο πλάσμα για να βρίσκεται εν ζωή, δηλαδή οι σπόροι, το νερό και το οξυγόνο, είναι προ των πυλών. Οι συνέπειες αυτού στην ανθρωπότητα αλλά και στη φύση είναι τρομακτικές και μόνο το τέλος του παιχνιδιού προαναγγέλλουν. Η αλλαγή κατεύθυνσης και η επιστροφή στις αξίες, στην παραγωγή, στην αυτάρκεια, στη σμίκρυνση, φαντάζουν ως η μοναδική διέξοδος.

yiannismakridakis.gr