Βιωσιμότητα το 2020, επιβίωση το 2013

 Του Πάνου Παναγιώτου

Πως πέσαμε έξω

Η επαναγορά ομολόγων απέτυχε • Οι προβλέψεις πέφτουν έξω • Δυσκολότερο το 2013 για τους Έλληνες

Η τελευταία είδηση όσον αφορά την ελληνική κρίση είναι πως μετά την ολοκλήρωση της επαναγοράς ομολόγων θα ξεκλειδώσουν οι δόσεις των δανείων της Τρόικας προς την Ελλάδα, οι οποίες είχαν παγώσει εδώ και μήνες εξαιτίας της διαφωνίας ΔΝΤ – Γερμανίας για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους. Το ΔΝΤ θεώρησε ως βιώσιμο χρέος ύψους 120% του ΑΕΠ το 2020 για να συμβιβαστεί στη συνέχεια και μετά από μία βασανιστική για την Ελλάδα καθυστέρηση, στο 124% του ΑΕΠ το 2020. Προκειμένου να επιτευχθεί αυτός ο στόχος συμφωνήθηκε, μεταξύ άλλων, να δοθεί δάνειο 10 δις ευρώ στην Ελλάδα ώστε να προχωρήσει σε επαναγορά ελληνικού χρέους από τους ιδιώτες επενδυτές, με στόχο τη μείωση του χρέους κατά 11 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ.

Ωστόσο, η Ελλάδα αναγκάστηκε να καταβάλλει υψηλότερο τίμημα από το προβλεπόμενο με αποτέλεσμα να δανειστεί επιπλέον 1,29 δις ευρώ, δηλαδή συνολικά11,29 δις ευρώ, προκειμένου να ολοκληρώσει τη διαδικασία επαναγοράς. Και πάλι, όμως, ο στόχος της μείωσης του χρέους κατά 11% του ΑΕΠ απέτυχε και η μείωση περιορίστηκε στο 9,5%. Αυτό σημαίνει ότι εξακολουθεί να μην έχει επιτευχθεί, έστω στα χαρτιά, ο συμβιβαστικός στόχος για χρέος στο 124% το 2020.
Προκειμένου να καλυφθεί η διαφορά του 1,4% στη μείωση του ΑΕΠ είναι πιθανό η Ελλάδα να προχωρήσει σε επαναγορά ομολόγων από τους ιδιώτες που δε συμμετείχαν στο PSI. Κάτι τέτοιο θα συνεπάγεται ένα νέο δάνειο, πιθανόν μεγαλύτερο του 1 δις ευρώ, αυξάνοντας το επιπλέον κόστος για την επαναγορά ομολόγων κατά 2,5, περίπου δις ευρώ πέραν της αρχικής πρόβλεψης, οδηγώντας σε μία απόκλιση από την πρόβλεψη κατά 25%.
Πέρα από το γεγονός ότι η Ελλάδα θα χρειαζόταν όσο τίποτε άλλο μία ένεση κεφαλαίων ύψους 2,5 δις ευρώ στην πραγματική της οικονομία αντί να τα διαθέσει για να καλύψει το αυξημένο κόστος της επαναγοράς ομολόγων (το οποίο προήλθε από λανθασμένη διαχείριση της όλης διαδικασίας: οι τιμές των ελληνικών ομολόγων βρίσκονταν κοντά στα 11 σεντ το ευρώ το καλοκαίρι αποτελώντας μία ιδανική ευκαιρία για πραγματική μείωση χρέους για να απογειωθούν στα 44 σεντ στο ευρώ το Δεκέμβριο υποβαθμίζοντας θεαματικά τα οφέλη της), ακόμη και αν ολοκληρωθεί και η δεύτερη επαναγορά ομολόγων το ελληνικό χρέος θα παραμένει πάνω από το 124% του ΑΕΠ το 2020 και θα χρειαστεί περαιτέρω μείωση των επιτοκίων των ελληνικών δανείων, κάτι που η Γερμανία αποδέχεται μόνο με την προϋπόθεση ότι θα επιτευχθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι για το 2013.
Οι στόχοι, όμως, βασίζονται στις προβλέψεις της Τρόικας για την πορεία της ελληνικής οικονομίας και μέχρι στιγμής δεν έχει υπάρξει ούτε μία πρόβλεψη που να στέφθηκε με επιτυχία ενώ ακόμη και η τελευταία, για την επαναγορά ομολόγων, απέτυχε, παρά το γεγονός ότι αφορούσε σε ένα γεγονός στο πολύ κοντινό μέλλον (η απόφαση για την επαναγορά ομολόγων ελήφθη στις 17 Νοεμβρίου και η διαδικασία ολοκληρώθηκε στις 12 Δεκεμβρίου) και σχετικά ανεξάρτητο από οικονομικοπολιτικές παραμέτρους.
Μελετώντας το βαθμό αποτυχίας των προβλέψεων της Τρόικας για την Ελλάδα εύκολα διαπιστώνει κανείς ότι όσο πιο μακροπρόθεσμη είναι μία πρόβλεψη τόσο η απόκλιση από αυτό που όντως συμβαίνει μεγαλώνει. Για παράδειγμα, το Μάιο του 2010 η Τρόικα προέβλεψε ότι η ελληνική οικονομία θα αναπτυσσόταν κατά 1% το 2012. Τελικά το 2012 η ελληνική οικονομία συρρικνώθηκε κατά 6%. Το ποσοστό ανεργίας αναμενόταν να κορυφώσει στο 15% το 2012 και στη συνέχεια να αρχίσει να κινείται πτωτικά. Τελικά το 2012 ξεπέρασε το 26% και κινείται ανοδικά. Το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ είχε προβλεφθεί να κορυφώσει στο 150% του ΑΕΠ. Μετά από το κούρεμα, την επεναγορά ομολόγων και τις μειώσεις στα επιτόκια, το χρέος θα αγγίξει το 200%.
Όταν, λοιπόν, η Τρόικα αποτυγχάνει τόσο δραματικά σε προβλέψεις που αφορούν σε διαστήματα μηνών ή και εβδομάδων, πόσο σώφρον είναι να στηριχτεί κανείς σε προβλέψεις της που αφορούν στο 2020;
Ας υποθέσουμε, όμως, πως με κάποιο θαυματουργό τρόπο η συγκεκριμένη πρόβλεψη της Τρόικας – η οποία προϋποθέτει την αύξηση του ελληνικού ΑΕΠ κατά 50(!) δις ευρώ μέχρι το 2020 - επαληθευτεί και μετά από 10 χρόνια λιτότητας και πολλαπλά κουρέματα το ελληνικό χρέος μειωθεί στο 124% του ΑΕΠ το 2020. Με ποια λογική μπορεί κανείς να θεωρήσει ότι αυτό, τότε, θα είναι βιώσιμο; Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει καμία διεθνής έκθεση, πέραν της Τρόικας, που να προβαίνει σε αντίστοιχη εκτίμηση.
Πριν φτάσουμε, όμως, να κάνουμε λόγο για την Ελλάδα της επόμενης δεκαετίας, ας μιλήσουμε λίγο γι' αυτήν του επόμενου έτους. Αν οι προβλέψεις της Τρόικας για το 2013 πέσουν έξω σε αντίστοιχο βαθμό με αυτές για τα προηγούμενα έτη, τότε μέχρι το καλοκαίρι η Ελλάδα θα έχει κενό χρηματοδότησης μερικών δις ευρώ και πριν καν διεξαχθούν οι γερμανικές βουλευτικές εκλογές, το φθινόπωρο, θα έχει δημιουργηθεί η ανάγκη για νέο πακέτο διάσωσης. Αν και η Καγκελάριος Μέρκελ θα κάνει ό,τι περνά απ' το χέρι της προκειμένου να μεταθέσει μία ρεαλιστική αντιμετώπιση του ελληνικού προβλήματος μετά τις εκλογές στη χώρα της, δεν είναι δεδομένο ότι θα το πετύχει ούτε είναι βέβαιο ότι το ελληνικό πρόβλημα θα αντιμετωπιστεί με επιτυχία μετά τις γερμανικές εκλογές.
Το μόνο σίγουρο είναι πως αν Τρόικα θέλει μία Ελλάδα οικονομικά βιώσιμη στην επόμενη δεκαετία θα πρέπει να φροντίσει για την επιβίωση της σ' αυτήν, ξεκινώντας από το 2013, το οποίο αναμένεται να είναι δυσκολότερο για τους Έλληνες από όλα τα πέντε προηγούμενα χρόνια της ύφεσης.

tvxs.gr/node/114009