Κρίσιμες αποσιωπήσεις για την "επόμενη μέρα" στην Τουρκία

Του Κώστα Ράπτη

Τρεις ηχηρές τοποθετήσεις, τέσσερα μεγάλα αναπάντητα ερωτήματα σημαδεύουν την πορεία της Τουρκίας προς την «επόμενη μέρα», που ως κύριο χαρακτηριστικό της θα έχει την προαναγγελθείσα μεταπήδηση του Tayyip Erdogan το 2014 στην Προεδρία της Δημοκρατίας, με βάση το νέο Σύνταγμα που εκπονείται και ο ίδιος θα το προτιμούσε ημι-προεδρικό.

Την Παρασκευή ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Ahmet Davutoglu απευθύνθηκε στην Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών απευθύνοντας, με αφορμή την κρίση της Συρίας, μια θερμή συνηγορία υπέρ της responsibility to protect (R2P) ήτοι της συλλογικής ευθύνης των διεθνών δυνάμεων να επεμβαίνουν σε κρίσεις όπου απειλούνται θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα. Ωστόσο, δεν μπόρεσε να απαντήσει στο ερώτημα πώς η χώρα του θα αποφύγει τον κίνδυνο, αντί να συσπειρώσει ευρύτερες δυνάμεις, να συρθεί, μόνη της, βαθύτερα στο συριακό αδιέξοδο -κίνδυνο που εικονογράφησε πολύ χαρακτηριστικά ο ισχυρισμός του σαουδαραβικού τηλεοπτικού δικτύου al-Arabiya ότι οι συριακές δυνάμεις εκτέλεσαν τους αιχμαλωτισθέντες εν ζωή πιλότους του τουρκικού αεροσκάφους που κατέρριψαν.

Την Κυριακή ο πρωθυπουργός Tayyip Erdogan στο συνέδριο του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, όπου «εστέφθη» για τρίτη φορά πρόεδρος, ξεδίπλωσε σε μία ομιλία-ποταμό, διάρκειας δυόμιση ωρών, τις φιλοδοξίες του για την Τουρκία του 2023, οπότε θα συμπληρωθούν εκατό χρόνια από την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας -με τον ίδιο κατά προτίμηση να διανύει την δεύτερη θητεία του στο ανώτατο πολιτειακό αξίωμα. Περιέγραψε δε διεξοδικά το όραμά του για ένα «πλουραλιστικό Σύνταγμα» και μία «νέο αδελφοσύνη» η οποία θα τερματίσει το Κουρδικό ζήτημα. Ωστόσο, απογοήτευσε όσους, βασισμένοι σε προηγούμενες σχετικές δηλώσεις του Sadullah Ergin, ανέμεναν έναν συγκεκριμένο «οδικό χάρτη» για το Κουρδικό ενδεχομένως με αναγνώριση ρόλου στον κρατούμενο Abdullah Ocalan και με επανάληψη των συνομιλιών με το ΡΚΚ, σαν αυτές που διεξήχθησαν εμπιστευτικά στο Όσλο το 2010.

Κυρίως δε εντυπωσίασε όλους τους παρατηρητές εντός και εκτός Τουρκίας, με την παράλειψη οποιασδήποτε μνείας στην Ε.Ε. -σε μία σιωπηρή παραδοχή του γεγονότος ότι η αμοιβαία χλιαρότητα έχει ουσιαστικά «καταδικάσει» τις ευρωτουρκικές διαπραγματεύσεις. Από τους ξένους προσκεκλημένους στο κομματικό συνέδριο, αυτός που χειροκροτήθηκε περισσότερο ήταν ο ηγέτης της Χαμάς Khaled Meshaal, ο οποίος εξήρε τον Erdogan ως πρότυπο για όλη τη Μέση Ανατολή, ενώ ο πλέον επιφανής Ευρωπαίος δεν ήταν παρά ο πρώην καγκελάριος της Γερμανίας Gerhard Schroeder – ζωντανή ανάμνηση μιας εποχής που η ενταξιακή προοπτική της Τουρκίας είχε ακόμη θερμούς υποστηρικτές στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.

Την Δευτέρα, ο Τούρκος πρόεδρος Abdullah Gul κήρυξε την έναρξη της φετινής συνόδου της Εθνοσυνέλευσης με μία ομιλία η οποία στάθηκε σε μεγάλο βαθμό σε όσα είχε αποσιωπήσει ο πρωθυπουργός και επίδοξος αντικαταστάτης του. Κάλεσε το Κοινοβούλιο να δώσει προτεραιότητα στην νομοθετική εναρμόνιση με το κοινοτικό κεκτημένο, ενώ εμφανίσθηκε αισιόδοξος για το μέλλον της ευρωζώνης δηλώνοντας πολλές κρίσεις έχουν ξεπερασθεί διεθνώς μετά το Κραχ του 1929 και σε αρκετές περιπτώσεις τα πληττόμενα κράτη αναδύθηκαν ισχυρότερα μέσα από μία διαδικασία «δημιουργικής καταστροφής». Επιπλέον, έδωσε έμφαση στην ανάγκη περιορισμού του τουρκικού ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών -ζήτημα για το οποίο υπάρχει ανοιχτή διαφωνία ανάμεσα στον Erdogan (θιασώτη της χαλαρής νομισματικής πολιτικής) και τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης και «τσάρο της οικονομίας» Ali Babacan, ο οποίος βλέπει την ανάγκη αύξησης των επιτοκίων.

Άλλωστε, στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών κρύβεται και η υλική βάση της έλλειψης ενθουσιασμού που επικρατεί πλέον στην Άγκυρα για την ευρωπαϊκή προοπτική της, εφόσον κατά το πρώτο οκτάμηνο του 2012 οι τουρκικές εξαγωγές προς την Ε.Ε. υποχώρησαν στο 33,6% του συνόλου (έναντι 43,8% το αντίστοιχο περσινό διάστημα) και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα αντικατέστησαν τη Γερμανία από την πρώτη θέση των εξαγωγικών αγορών της Τουρκίας, με το Ιράκ να προωθείται στην τρίτη θέση.

Πηγή:www.capital.gr