Αφρική: Τα διεθνικά μονοπώλια βάζουν στο χέρι και το νερό

Tα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα μετά το 2008, οπότε είχαμε αύξηση-ρεκόρ στις τιμές βασικών τροφίμων διεθνώς, άρχισε να πολλαπλασιάζεται το φαινόμενο της υφαρπαγής τεράστιων καλλιεργήσιμων εκτάσεων γης στην Αφρική, έναντι πινακίου φακής, από ξένες χώρες και πολυεθνικές εταιρείες με σκοπό είτε την παραγωγή τροφίμων για κατανάλωση στις λεγόμενες πλούσιες χώρες, είτε για την παραγωγή βιοκαυσίμων. Μεγάλος ήταν ο σάλος που είχε τότε δημιουργηθεί από την κατάληψη τεράστιων γόνιμων εκτάσεων γης (περίπου 45.000.000 εκτάρια!) σε βάρος των τοπικών κοινοτήτων, της εγχώριας αγροτικής παραγωγής και οικονομίας αναπτυσσόμενων χωρών, όπως η Αιθιοπία, η Ζάμπια, το Νότιο Σουδάν, η Ουγκάντα… Ωστόσο, τώρα διαπιστώνεται μία εξίσου σοβαρή «παράπλευρη» επίπτωση της υφαρπαγής καλλιεργήσιμης γης από τα μονοπώλια, καθώς διαπιστώνεται πως αυτή πάει χέρι χέρι με την αρπαγή και την καταστροφή κρίσιμων για την επιβίωση υδροφόρων οριζόντων...

Προ βδομάδων, η μικρή Μη Κυβερνητική Οργάνωση «GRAIN» κατήγγειλε σε έκθεσή της ότι πίσω από την υφαρπαγή της αγροτικής γης σε αφρικανικές χώρες κρύβονται συμφέροντα που ορέγονται κάτι ακόμη πιο πολύτιμο: τα νερά ποταμών και λιμνών της περιοχής που τίθεται υπό την παντιέρα μίας ξένης κυβέρνησης ή μιας πανίσχυρης εταιρείας από τη Σαουδική Αραβία, την Ινδία, τη Βρετανία ή το Ντουμπάι. Οπως σημειώνει εκπρόσωπος της οργάνωσης, όσοι αγοράζουν τεράστιες εκτάσεις αφρικανικής γης, ανεξάρτητα από το εάν έχουν την έδρα τους στο Λονδίνο ή στην Αντίς Αμπέμπα, δεν θέλουν να βάλουν στο χέρι μόνον το έδαφος αλλά και το νερό, επιδιώκοντας ελεύθερη και δίχως περιορισμούς πρόσβαση στους τοπικούς υδροφόρους ορίζοντες μιας που δεν είναι δυνατόν να παραχθούν τρόφιμα δίχως νερό!

Αυτό εξηγεί γιατί αρκετές σαουδαραβικές εταιρείες αγοράζουν ή ενοικιάζουν για δεκαετίες (μέθοδος λίζινγκ) εκατομμύρια εκταρίων γης σε αναπτυσσόμενες χώρες όχι τόσο για την παραγωγή τροφίμων με προορισμό την κατανάλωσή τους στη Σαουδική Αραβία, αλλά την εκμετάλλευση νερού, που λείπει δραματικά από τη συγκεκριμένη χώρα…

Προφανώς, δεν έχουν μόνον οι Σαουδάραβες τη φαεινή ιδέα υφαρπαγής της γης και του νερού αναπτυσσόμενων αφρικανικών χωρών, αλλά και εταιρείες από την Ινδία, όπως η «Karuturi Global» από το Μπανγκαλόρ, αφού ο μόνος τρόπος για να μη λείψουν τα τρόφιμα από τον ολοένα και αυξανόμενο (με εφιαλτικούς ρυθμούς) ινδικό πληθυσμό είναι όχι μόνον η εξασφάλιση καλλιεργήσιμης γης, αλλά και πόσιμου νερού…

«Ο πραγματικός θησαυρός δε βρίσκεται στη γη αλλά στο νερό» παραδεχόταν πρόσφατα χαρακτηριστικά ο Νιλ Κράουντερ, από τη βρετανική χρηματιστηριακή εταιρεία «Chayton Capital» που έχει ενοικιάσει με τη μέθοδο λίζινγκ μεγάλα τσιφλίκια στη Ζάμπια.

Εάν συλλογιστεί κανείς πως ήδη ένας στους τρεις Αφρικανούς ζει σε περιβάλλον όπου το πόσιμο νερό σπανίζει, τότε αντιλαμβάνεται τις δραματικές συνέπειες που θα έχει για την επιβίωση των αφρικανικών λαών η υφαρπαγή γης και υδροφόρων οριζόντων από τους καπιταλιστές τις επόμενες δεκαετίες… Πόσο δε μάλλον όταν το πολυτιμότερο για τη ζωή αγαθό, το νερό, απειλείται μεταξύ άλλων και από τις κλιματικές αλλαγές.

Οργασμός άρδευσης γύρω από το Νείλο…

Από τις πιο ταλαιπωρημένες, υδρολογικά, περιοχές της Αφρικής είναι εκείνες που εκτείνονται κατά μήκος του μεγαλύτερου ποταμού της ηπείρου, του Νείλου, όχι μόνον από την εποχή κατασκευής του μεγάλου φράγματος του Ασουάν (κατά τη δεκαετία του 1960) ή από τις συμφωνίες «μοιράσματος» των νερών που είχε επιβάλει η αποικιοκράτειρα Βρετανία. Στην περιοχή Γκαμπέλα της Αιθιοπίας, όπου βρίσκεται η μεγαλύτερη ποσότητα νερών του Νείλου, κοντά στα σύνορα με το Νότιο Σουδάν, εταιρείες όπως η σαουδαραβική «Saudi Star» και η ινδική «Karuturi» κατασκευάζουν ήδη τεράστια αρδευτικά κανάλια που θα αυξήσουν μαζικά τη διοχέτευση τεράστιων υδάτινων όγκων στα τσιφλίκια μακρόχρονης μίσθωσης…

Αντίστοιχα στο Νότιο Σουδάν τα περίπου 5.000.000 εκτάρια γης που δόθηκαν με λίζινγκ σε ξένες εταιρείες από το 2006 -δημιουργώντας συνολικά μία περιοχή ίσης έκτασης με την Ολλανδία!- είναι βέβαιο πως θα αρδευτούν και πάλι από τον ποταμό Νείλο σε βάρος των τοπικών αγροτικών κοινοτήτων…

Στο στόχαστρο και ο Νίγηρας

Δεν είναι όμως μόνον ο Νείλος -το μεγαλύτερο σε μήκος ποτάμι της Αφρικής- στο στόχαστρο ξένων χωρών και εταιρειών, αλλά και ο ποταμός Νίγηρας που ξεδιψά ένα μεγάλο κομμάτι της δυτικής Αφρικής. Ο Νίγηρας, που υπολογίζεται πως έχει ήδη χάσει μέσα σε 30 χρόνια το ένα τρίτο των νερών του, εξαιτίας φραγμάτων, αρδευτικών έργων, ξηρασίας, μόλυνσης κλπ, προβλέπεται πως θα χάσει άλλο τόσο μέσα στις επόμενες λίγες δεκαετίες εξαιτίας των κλιματικών αλλαγών.

Στο Μάλι οι κυβερνήσεις των τελευταίων ετών έχουν υπογράψει συμβόλαια για την εκχώρηση 470.000 εκταρίων γης σε ξένες εταιρείες από τη Λιβύη, την Κίνα, τη Βρετανία, τη Σαουδική Αραβία, τα οποία δεν μπορούν να αξιοποιηθούν δίχως νέα αρδευτικά έργα από τον Νίγηρα.

Στην Αιθιοπία, σάλο είχαν προκαλέσει την περασμένη άνοιξη, τα σχέδια της αιθιοπικής κυβέρνησης να εκδιώξει με τη βία των όπλων από την πατρογονική γη χιλιάδες ανθρώπους προκειμένου να κατασκευάσει γιγαντιαίο υδροηλεκτρικό έργο και να δημιουργήσει χώρο για φυτείες ζαχαροκάλαμου στην κοιλάδα του ποταμού Ομο, με δραματικές επιπτώσεις – μεταξύ άλλων – για την ύπαρξη της παρακείμενης λίμνης Τουρκάνα, από την οποία πηγάζει το ποτάμι.

Στην Κένυα, «πόλεμος» έχει ξεσπάσει ανάμεσα στον ντόπιο πληθυσμό και την κεντρική κυβέρνηση προκειμένου να εκχωρηθούν σε ξένα συμφέροντα τεράστιες εκτάσεις γης που βρίσκονται στο δέλτα του ποταμού Τάνα.

Η ήδη υποβαθμισμένη λεκάνη και το Δέλτα του ποταμού Σενεγάλη στη δυτική Αφρική έχει τεθεί στο πιάτο ξένων εταιρειών έπειτα από συμφωνίες που έκλεισε μαζί τους η κυβέρνηση για την εκχώρηση εκατοντάδων χιλιάδων εκταρίων γης, παρά τις έντονες αντιδράσεις των κατοίκων.

Είναι κάτι παραπάνω από προφανείς οι δραματικές συνέπειες για την επιβίωση τοπικών αφρικανικών πληθυσμών, αγροτικών κοινοτήτων αλλά και της ντόπιας χλωρίδας και πανίδας, εάν δεν σταματήσει άμεσα η συνεχιζόμενη υφαρπαγή γης και νερού από ξένα και ντόπια μεγάλα συμφέροντα. Το μόνον που μπορεί να ανακόψει και να ανατρέψει τέτοια σχέδια είναι η πάλη των λαών της περιοχής ενάντια στα μονοπώλια και τον ιμπεριαλισμό για να γίνουν οι ίδιοι αφέντες στον τόπο τους.

Πηγή: Ριζοσπάστης μέσω http://www.inprecor.gr/