" Η παιδεία μας χωρίς αγωγή, η ιστορία μας χωρίς δόξα, η Εκκλησία μας χωρίς ομορφιά, η ζωή μας χωρίς αλήθεια, η πορεία μας χωρίς αξία. Αυτή είναι η αίτια του σημερινού μας καταντήματος."

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ

ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ

Ε Γ Κ Υ Κ Λ Ι Ο Σ 

Πρὸς τοὺς εὐσεβεῖς χριστιανοὺς τῆς καθ’ ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως

Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,

ΧΡΟΝΙΑ σας ΠΟΛΛΑ καὶ ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΑ!
Πέρασε ἡ κατανυκτικὴ περίοδος τοῦ Τριωδίου, γιορτάσαμε τὸ Πάσχα 
καὶ τὴν Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου καὶ ἤδη ὁλοκληρώνεται καὶ τὸ Πεντηκοστάριο. 
Γιορτὲς γεμάτες νόημα, εὐκαιρίες πλημμυρισμένες ἀπὸ ἐπαγγελίες χαρᾶς καὶ 
ἐλπίδας, χαραγμένες ἀπὸ ἀλήθεια καὶ προοπτικὴ πνευματικῆς ἐλευθερίας. 
Ἀλήθειες ὅπως ἡ ψηλάφηση τοῦ Θεοῦ ἀπὸ τὸν Θωμᾶ, ἡ θέα τοῦ Ἀναστάντος 
ἀπὸ τὶς Μυροφόρες, ἡ συνάντησή  Του μὲ τοὺς μαθητές, ἡ συνομιλία καὶ ἡ 
φανέρωσή Του μὲ τοὺς δύο πρὸς Ἐμμαούς, ἡ ἔκχυση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ποὺ 
γιορτάζουμε σήμερα,  προσφέρονται ὄχι γιὰ νὰ τὶς ἀκούσουμε ὡς ἱστορικὲς 
περιγραφές, οὔτε γιὰ νὰ τὶς παραδεχθοῦμε ὡς θρησκευτικὰ ἰδεολογήματα, 
ἀλλὰ γιὰ νὰ τὶς πιστεύσουμε καὶ νὰ διηθήσουν ὅλες τὶς λεπτομέρειες τῆς ζωῆς 
μας.  Αὐτὸς εἶναι ὁ κόσμος τοῦ Θεοῦ ποὺ ἡ Ἐκκλησία μας προτείνει γιὰ τὸν 
καθένα μας χωριστὰ καὶ γιὰ ὅλους μαζὶ ὡς κοινωνία καὶ ὡς οἰκουμένη.
Δίπλα σὲ αὐτὴν τὴν πρόταση ζωῆς καὶ ἤθους στέκεται ἡ θλιβερὴ ἐμπει-
ρία τῆς κοσμικῆς πραγματικότητος, ὅπως τὴ ζοῦμε στὶς μέρες μας. Μιὰ κατά-
σταση χωρὶς ὅραμα, χωρὶς ἐλπίδα, χωρὶς φῶς. Ἡ ἀνθρώπινη ἀποτυχία σὲ ὅλη 
της τὴν ἔκταση. Τὸ οἰκονομικὸ σύστημα σὲ κατάρρευση. Τὸ Εὐρωπαϊκὸ ὅραμα 
μετατράπηκε σὲ ἐφιαλτικὸ ὄνειρο. Οἱ πολιτικὲς ὑποχέσεις μεταμφιέστηκαν σὲ 
ἀνόητα ψέματα, ἀκατανόητα ἐπιχειρήματα καὶ ἀδικαιολόγητες ἐπιλογές. 
Ἕνας κόσμος δίχως τόλμη καὶ ἡρωϊσμό, δίχως ἐξυπνάδα καὶ πρωτοτυπία, 
δίχως ποιότητα καὶ  πειστικότητα,  δίχως πνεῦμα καὶ  ζωή. Ὁ ψευτοθεὸς τῆς 
δημοκρατίας καὶ τῶν ἀτομικῶν δικαιωμάτων ἐκφυλίσθηκε σὲ δικαίωμα ἐκλο-
γικῆς ἐπιλογῆς ἀνάμεσα σὲ καταστροφικὰ σενάρια καὶ σὲ ἀνίκανους διαχει-
           Σπάτα,  Κυριακὴ Πεντηκοστῆς 20122
ριστὲς τῆς καθημερινότητάς μας. Τὴν ἱστορικὴ δόξα τοῦ παρελθόντος μας τὴ
διαδέχθηκε ὁ παγκόσμιος διασυρμός μας καὶ οἱ συνεχεῖς ἀπειλές. Τὸ μόνο ποὺ 
πλέον γεννᾶ ἡ χώρα μας εἶναι ἀδιέξοδα καὶ ἀναξιοπιστία, ἀσυνεννοησία καὶ 
ἀκυβερνησία.
Οἱ μισθοὶ καὶ οἱ συντάξεις περικόπηκαν, τὰ ἐπιδόματα ἀφαιρέθηκαν, τὰ 
χρέη αὐξήθηκαν, τὰ σπίτια μας φορολογήθηκαν, τὰ συσσίτια πλήθυναν, ἡ 
φτώχεια καὶ ἡ ἀνέχεια περίσσεψαν,  οἱ ἄνεργοι συναγωνίζονται σὲ ἀριθμοὺς 
τοὺς ἐργαζόμενους, οἱ γέροντες ἀγωνιοῦν, οἱ νέοι ξενητεύονται, οἱ ἀναπνοές 
μας περιορίσθηκαν, οἱ ἐλπίδες μας στέρεψαν, τὰ ὁράματα πέθαναν. 
«Τὰ γὰρ ἔθνη καὶ  οἱ  βασιλεῖς οἵτινες οὐ δουλεύσουσί σοι ἀπολοῦνται»
(Ἠσ. ξ΄ 12) καὶ «φυλὴ ἀνόμων ἐρημωθήσεται» (Σοφ. Σειρὰχ ιστ΄ 4).  Αὐτὸ πά-
θαμε. Ἐγκαταλείψαμε τὸν Θεὸ καὶ ζοῦμε τὴν ἐρήμωση καὶ τὴν ἀπώλειά μας. 
Ἡ παιδεία μας χωρὶς ἀγωγή, ἡ ἱστορία μας χωρίς δόξα, ἡ Ἐκκλησία μας χωρὶς 
ὀμορφιά, ἡ ζωή μας χωρὶς ἀλήθεια, ἡ πορεία μας χωρὶς ἀξία. Αὐτὴ εἶναι ἡ 
αἰτία τοῦ σημερινοῦ μας καταντήματος.  Καὶ δὲν τὸ ἔχουμε καταλάβει. Τὸ 
γκρέμισμα τῶν πνευματικῶν θεμελίων μας συνεχίζεται ἀπρόσκοπτα. Κάναμε 
τὸ λάθος νὰ ἐλπίσουμε ἐκεῖ ποὺ δὲν ἔπρεπε. Κάναμε τὸν κόπο νὰ ψηφίσουμε
αὐτοὺς ποὺ δὲν ἀξίζουν. Κάνουμε τὸ ἔγκλημα νὰ μὴ μαθαίνουμε ἀπὸ τὰ λάθη 
μας.  Τελικὰ οὔτε κυβέρνηση βλέπουμε οὔτε ἀληθινοὺς ἡγέτες καὶ ἄρχοντες 
διακρίνουμε οὔτε λύσεις διαφαίνονται. Ὅπως γράφει κάπου ὁ ἅγιος Γρηγόριος 
ὁ Θεολόγος, «ὁ πλοῦς ἐν νυκτί, πυρσὸς οὐδαμοῦ, Χριστός καθεύδει», ἡ πορεία 
μας εἶναι στὸ σκοτάδι, φῶς πουθενά, καὶ ὁ Χριστός κοιμᾶται...
Ὄχι, ὅμως ἀγαπητοί μου, ἀδελφοί∙ ὁ Χριστὸς δὲν κοιμᾶται. Ἐμεῖς βυθι-
σθήκαμε σὲ λησμοσύνη καὶ σὲ βαθὺ ὕπνο.  Ἐμεῖς κοιμόμαστε.  Γι’ αὐτὸ  «ὥρα
ἡμᾶς ἐκ τοῦ ὕπνου ἐγερθῆναι» (Ρωμ. ιγ΄ 11). Καιρὸς νὰ ξυπνήσουμε. Ἡ μέρα 
δὲν θὰ ἔρθει ἀπὸ μόνη της. Αὐτὴ τὴ μέρα θὰ τὴν φέρουμε ἐμεῖς∙ καὶ μάλιστα 
ὄχι τόσο μὲ τὰ σωστὰ ἔργα ἢ τὶς ὀρθὲς ἐπιλογές μας, ὅσο μὲ τὴν ὁμολογία τῆς 
πίστης  καὶ τὴν προσευχή μας. Οἱ κοσμικὲς πολιτικὲς ἐπιλογές προσδοκοῦν 
«πότε θὰ κάνει ξαστεριά»∙ δὲν μποροῦν νὰ μᾶς βγάλουν ἀπὸ τὴ νύχτα, ἐλπί-
ζουν σὲ ἀστεράκια. Ἐμεῖς προσδοκοῦμε ἡμέρα μὲ ἥλιο, τὸν Ἥλιο τῆς δικαιο-
σύνης. Δὲν προσδοκοῦμε ἕναν θεὸ ποὺ θὰ μᾶς λύσει τὰ ἐπίγεια προβλήματα 
γιὰ νὰ Τὸν ξαναξεχάσουμε∙ οὔτε θὰ ἀμνηστεύσει τὰ λάθη μας γιὰ νὰ τὰ 
ἐπαναλάβουμε. Πιστεύουμε στὸν Χριστό, στὸν ἀληθινό Θεό γιὰ νὰ δεχθεῖ τὴ 
μετάνοιά μας καὶ τὴν πίστη μας, γιὰ νὰ τὶς ποτίσει μὲ τὴ χάρι Του καὶ ἔτσι νὰ 
φανερώσει τὴν παρουσία Του.  Ναί! Εἶναι δυνατὸν μέσα ἀπὸ τὸ σημερινὸ 
κατάντημα νὰ προκύψει δόξα καὶ μεγάλη εὐλογία, διότι «Μακάριον ἔθνος οὗ 
ἐστι Κύριος ὁ Θεὸς αὐτοῦ» (Ψαλμ. λβ΄ 12)∙ μακάριο καὶ εὐλογημένο εἶναι τὸ 
ἔθνος ποὺ ἔχει τὸν ἀληθινὸ Θεὸ ὡς Κύριό Του. Αὐτὴ εἶναι μιὰ αἰώνια ἀλήθεια 3
ποὺ δὲν ἑρμηνεύεται τόσο λογικά, ὅσο ἐπαληθεύεται ἱστορικὰ καὶ δικαιολο-
γεῖται πνευματικά. Ὁ δρόμος τοῦ Θεοῦ παραμένει πάντα ἀνοιχτός. 
Ἦρθε ἡ ὥρα ποὺ πρέπει  νὰ ξυπνήσουμε.  Ἂς  ἀρχίσουμε μὲ  ἐκτενεῖς 
προσευχὲς καὶ  λιτανεῖες. Ὄχι γιὰ νὰ γλιτώσουμε ἀπὸ τὴν καταστροφή. Ὄχι 
γιὰ νὰ μᾶς ἀπαλλάξουν ἀπὸ τὰ μνημόνια. Ὄχι γιὰ νὰ μᾶς σβήσουν τὰ χρέη. 
Ὄχι γιὰ νὰ μειωθεῖ ἡ ἀνεργία. Ὄχι γιὰ νὰ  ξεφύγουμε τὴν  χρεωκοπία. Αὐτὰ 
ξέρει ὁ Θεὸς ἂν καὶ πῶς καὶ πότε θὰ τὰ φτιάξει. Αὐτὸ ποὺ χρειαζόμαστε εἶναι 
πρῶτον∙ ὅσοι ἀληθινὰ πιστεύουμε νὰ μετανοήσουμε. Νὰ μετανοήσουμε διότι 
Τὸν ξεχάσαμε, διότι Τὸν ἐγκαταλείψαμε, Τὸν περιφρονήσαμε, Τὸν πολεμή-
σαμε, ἀπορρίψαμε τὸν δρόμο καὶ τὶς ἐντολές Του. Ἀκόμη καὶ ὅσοι Τὸν 
ὁμολογοῦμε, δυστυχῶς ἐπιλέξαμε νὰ ζήσουμε χωρὶς τὴ δύναμή Του.
Καλούμαστε νὰ Τὸν δοξάσουμε ὄχι γιὰ τὶς ἐπίγειες χαρές μας. Δὲν 
ὑπάρχουν πλέον τέτοιες. Νὰ Τὸν δοξάσουμε γιὰ τὴν παρουσία καὶ τὴν ἀλή-
θεια Του, γιὰ τὸ ἔλεος καὶ τὴν ἀγάπη Του∙ γιὰ τὴ μακροθυμία Του.
Καλούμαστε  νὰ Τὸν ὁμολογήσουμε σήμερα. Νὰ ὁμολογήσουμε ὅτι 
«οὗτοι ἐν ἅρμασι καὶ οὗτοι ἐν ἵπποις, ἡμεῖς δὲ ἐν ὀνόματι Κυρίου Θεοῦ ἡμῶν 
μεγαλυνθησόμεθα» (Ψαλμ. ιθ΄ 8). Ἐλπίδα μας καὶ  ἐπιστηριγμός μας εἶναι τὸ 
ὄνομα τοῦ Θεοῦ καὶ μόνον. Αὐτὸς εἶναι τὸ μέλλον μας καὶ ἡ προοπτική μας.
Καὶ  τέλος, καλούμαστε νὰ ζητήσουμε ὁ Κύριος νὰ ἀναδείξει ἄρχοντες
ἱκανοὺς νὰ ἀναλάβουν τὶς εὐθύνες τοῦ τόπου μας, τὴν προστασία τῆς ἱστορίας 
μας, τὸν σεβασμὸ τῆς πίστης καὶ τῆς παράδοσής μας∙ ἡγέτες μὲ φόβο Θεοῦ, μὲ 
νοῦν Χριστοῦ, ἀνιδιοτελεῖς πατριῶτες μὲ ξεκάθαρη προαίρεση, πολιτικὴ σύνε-
ση καὶ ἡρωικὴ βούληση, διότι τέτοιους χρειαζόμαστε, μόνο τέτοιους μποροῦμε 
νὰ ψηφίσουμε καὶ τέτοιους μόνο ἀξίζει αὐτὸ ποὺ ὀνομάζεται Ἑλληνικὴ ταυτό-
τητα καὶ Ὀρθόδοξη συνείδηση.
Παράλληλα, ἡ δική μας γενιά, ποὺ καὶ αὐτὴ φαίνεται ἀνίκανη νὰ ὑλο-
ποιήσει τὸ Τάμα τῶν προγόνων μας, πρέπει ὁπωσδήποτε νὰ τὸ ἀνανεώσει μὲ 
ἕνα νέο Τάμα. Τώρα ποὺ πεινᾶμε, τώρα νὰ κτίσουμε τὸν ναὸ τοῦ Τάματός μας. 
Ὅπως ἡ Ὀρθόδοξη Ἀλβανία στὸ κέντρο τῶν Τιράνων αὐτὲς τὶς μέρες ἐγκαι-
νιάζει τὸ Πνευματικὸ Κέντρο τῆς πίστης της, ὅπως οἱ Σέρβοι στὸ Βελιγράδι, οἱ 
Ρουμάνοι στὸ Βουκουρέστι καὶ οἱ Ρῶσοι στὴ Μόσχα,  πρόσφατα μέσα στὴ
φτώχεια τους  ἔκτισαν τοὺς ναοὺς τοῦ Σωτῆρος καὶ τῶν Ἁγίων τους, κατὰ 
μείζονα λόγο ἐμεῖς τώρα πρέπει νὰ ἐκπληρώσουμε τὸ παλιὸ καὶ τὸ σύγχρονο 
Τάμα μας. Αὐτὸ ἀξίζει περισσότερο  καὶ  ἀπὸ τὶς προσευχές μας.  Γιατὶ τὶς 
συνοδεύει καὶ μὲ ἔργα. Σήμερα πρέπει νὰ δείξουμε ὅτι περισσότερο ἀπὸ τὸ νὰ 
συντηρήσουμε τὸ σῶμα μας ἔχουμε ἀνάγκη νὰ ζωογονήσουμε τὴν πίστη μας. 
Αὐτὸ ποὺ  μᾶς λείπει δὲν εἶναι ἡ ὑλικὴ τροφή, ἀλλὰ ἡ σχέση μας μὲ τὸ 4
πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ. Αὐτὸ ποὺ ἀποτελεῖ τὴ δοκιμασία μας δὲν εἶναι ἡ φτώ-
χεια καὶ ἡ πεῖνα μας, ἀλλὰ ἡ ἀποξένωση ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ ἡ στέρησή Του. 
Σᾶς καλῶ  λοιπὸν  ὅλους, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, ὅσοι συμμερίζεστε 
αὐτὴ τὴν ἀνάγκη, ὅσοι συντηροῦμε ψήγματα πίστης μέσα μας, νὰ ἐπιρρίψου-
με τὴν ἐλπίδα μας «ἐπὶ τὸν Κύριον», λιτανεύοντες καὶ προσευχόμενοι. Νὰ ὁμο-
λογήσουμε μὲ συντριβὴ τὴν ἀπομάκρυνσή μας ἀπὸ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ καὶ τὴ 
διάθεση τῆς ἐπιστροφῆς μας στὴν ἀδιάψευστη ἐλπίδα Του∙ στὰ δωμάτιά μας 
μόνοι μὲ δάκρυα στὰ μάτια, στούς ναούς μας ὅλοι μαζὶ μὲ προσευχὲς καὶ 
ὁλονύκτιες  δεήσεις, ἐνδεχομένως στούς δρόμους καὶ στὶς πλατεῖες  μὲ κεριὰ 
καὶ λαμπάδες. Αὐτὰ δὲν εἶναι ἄγνωστα στὴν ἱστορία μας, εἶναι δοκιμασμένοι 
δρόμοι στὴ ζωὴ τοῦ Ἔθνους καὶ τῆς Ἐκκλησίας μας. 
Ἡ ἐλπίδα μας, ἀδελφοί μου, δὲν βρίσκεται στὶς  ἐκλογὲς τῆς  17ης Ἰου-
νίου -ἐκεῖ  ἴσως  βρίσκεται  μέρος  μόνον  τῆς εὐθύνης μας. Τὸ σύνολο τῶν 
ἐλπίδων μας βρίσκεται στὴ σημερινὴ ἑορτὴ τῆς Πεντηκοστῆς. Γιατὶ στὰ αὐτιά 
μας ἠχεῖ ἡ προτροπὴ τοῦ προφητάνακτος Δαβίδ: «Μὴ πεποίθατε ἐπ’ ἄρχοντας 
ἐπὶ υἱοὺς ἀνθρώπων οἷς οὔκ ἐστι σωτηρία» (Ψαλμ. ιμε΄ 3). Γιατὶ δὲν πιστεύουμε 
σὲ πολιτικοὺς ποὺ ἀλλάζουν τὶς ὑποσχέσεις τους, ἀλλὰ στὸ Πανάγιο Πνεῦμα 
ποὺ ἀλλοιώνει τοὺς μαθητὲς καὶ «πανσόφους τοὺς ἁλιεῖς ἀναδεικνύει». Ὄχι σὲ 
αὐτοὺς ποὺ  διχασμένοι  δὲν μποροῦν νὰ φτιάξουν μιὰ κυβέρνηση, ἀλλὰ σὲ 
Αὐτὸν ποὺ  «εἰς ἑνότητα πάντας καλεῖ». Ὄχι στὴν ἀλαζονικὴ σύγχυση τῆς 
σύγχρονης Βαβέλ, ἀλλὰ στὴν καθαρότητα τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ. Ὄχι στὶς 
ἄκαρπες προσπάθειες τῶν ἡγετῶν αὐτοῦ τοῦ κόσμου, ἀλλὰ στὴν παγκαρπία 
τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

«Ἀδελφοί, στήκετε ἐν τῇ πίστει, ἀνδρίζεσθε, κραταιοῦσθε» (Α΄ Κορ. ιστ΄ 13)

«Εἰ ὁ Θεὸς μεθ’ ἡμῶν οὐδεὶς καθ’ ἡμῶν»

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ

† ῾Ο Μεσογαίας καὶ Λαυρεωτικῆς ΝΙΚΟΛΑΟΣ