Το παραμύθι της ανάπτυξης

Του Νίκου Καρούτζου

Μιλούν για Σχέδια Μάρσαλ, για βοήθεια στην Ελλάδα που φτάνει ήδη στο 177% του ΑΕΠ, για την αξιοποίηση του ΕΣΠΑκαι, γενικότερα, αδιάθετων κονδυλίων. Η πραγματικότητα όμως δεν έχει καμία σχέση με τα μεγάλα λόγια ούτε των Ευρωπαίων ούτε και της κυβέρνησης.

Το υποτιθέμενο νέο Σχέδιο Μάρσαλ απλώς δεν υπάρχει και αποτέλεσε έναν πολύ ωραίο, βολικό μύθο για πολιτικούς τύπου Μπαρόζο, οι οποίοι έχουν τεράστιες ευθύνες για την κατάσταση των χωρών που κυβέρνησαν, και εν προκειμένω της Πορτογαλίας, αλλά την ίδια στιγμή πλασάρονται ως εγκέφαλοι της… ανάπτυξης που… ΘΑ έλθει.

Είναι δε εντυπωσιακό ότι ο πρόεδρος της Κομισιόν ισχυρίστηκε πως «το Σχέδιο Μάρσαλ κόστιζε 2,1% του ΑΕΠ και το σύνολο του πακέτου βοήθειας προς την Ελλάδα φτάνει ήδη στο 177% του ΑΕΠ».

Το ψεύδος… Μάρσαλ

Πρόκειται για μεγάλο ψεύδος, το οποίο μάλιστα, μαζί με όλα τα υπόλοιπα γενικόλογα που ανέφερε για την ανάπτυξη στην Ε.Ε., προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων στο Ευρωκοινοβούλιο. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο κ. Μπαρόζο βρέθηκε στο στόχαστρο σχεδόν όλων των πτερύγων, και συγκεκριμένα των Σοσιαλιστών - Δημοκρατών, των Πρασίνων, των Φιλελευθέρων και της Ενωτικής Αριστεράς.

Ακόμα και ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, Ζόζεφ Ντoλ, ανέφερε ότι πρέπει να ενισχυθούν τα 23 εκατομμύρια μικρομεσαίες ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, που δημιούργησαν το 85% του συνόλου των θέσεων απασχόλησης στην Ευρώπη, ενώ κάλεσε την Κομισιόν να καταπολεμήσει την ευρωπαϊκή γραφειοκρατία, που κοστίζει πάνω από 40 δισεκατομμύρια ευρώ στην ευρωπαϊκή οικονομία.
Ο επικεφαλής των Σοσιαλιστών - Δημοκρατών, κ. Σβόμποντα, χαρακτήρισε ως κοντόφθαλμη τη συνεχιζόμενη πολιτική λιτότητας, ενώ η επικεφαλής της Ομάδας της Ενωτικής Αριστεράς, Γκαμπριέλα Τσίμερ, προκάλεσε τον κ. Μπαρόζο να πει τι έγινε με τη στρατηγική της Ε.Ε. για την καταπολέμηση της φτώχειας.

Ο επικεφαλής της ομάδας των Φιλελευθέρων στο Ευρωκοινοβούλιο, Γκι Φέρχοφσταντ, επέκρινε την απουσία των Ρομπάι, Ντράγκι και Γιούνκερ από τη σχετική συζήτηση και υποστήριξε ότι το ένα τρισεκατομμύριο ευρώ που δόθηκε στο τραπεζικό σύστημα δεν βοήθησε την Ευρώπη στην έξοδο από την κρίση. Η συμπρόεδρος της Ομάδας των Πρασίνων στο Ευρωκοινοβούλιο, Ρεμπέκα Χαρμς, υποστήριξε ότι τα δισεκατομμύρια ευρώ που εισέρρευσαν στις τράπεζες δεν χρησιμοποιήθηκαν για την αγορά ομολόγων από εκείνες τις χώρες που αντιμετωπίζουν οξύ πρόβλημα κρίσης χρέους.

Οσον αφορά στο νέο Σχέδιο Μάρσαλ, πλέον είναι ξεκάθαρο πως ούτε υπήρχε ούτε πρόκειται να υπάρξει στο άμεσο μέλλον.

Και φυσικά τα όσα κάνουν οι Ευρωπαίοι για την Ελλάδα δεν έχουν καμία σχέση με τη φιλοσοφία του Σχεδίου Μάρσαλ.

Λογικές… μπακάλη

Είναι χαρακτηριστικό ότι ο κ. Μπαρόζο, με τη λογική του… μπακάλη, μίλησε για βοήθεια που ανέρχεται στο 177% ή περίπου 380 δισ. ευρώ. Τέτοια βοήθεια προκύπτει μόνο με ακροβατισμούς σκέψης. Κι αυτό διότι η Ελλάδα θα λάβει (δεν έχει λάβει ακόμα) 240 δισ. δάνεια, της… χάρισαν 100 δισ. από το «κούρεμα» του χρέους και μπορεί να λάβει συνολικά έως 40 δισ. ευρώ από τα διαρθρωτικά ταμεία.

Αυτό το πακέτο δεν έχει καμία σχέση με το Σχέδιο Μάρσαλ, το οποίο προέβλεπε 85% δωρεάν χρηματοδότηση και μόλις 15% δάνεια.

Σήμερα έχουμε δανεισμό της Ελλάδας, που όμως σε πολύ μεγάλο βαθμό δεν είναι φρέσκο χρήμα αλλά αναχρηματοδότηση υφιστάμενου δανεισμού, άρα δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι πηγαίνει στην ανάπτυξη. Εχουμε επίσης ένα «κούρεμα» του χρέους που θεωρητικά είναι 100 δισ. ευρώ, αλλά στην πραγματικότητα είναι πολύ μικρότερο, καθώς στο «κούρεμα» μετέχουν οι ελληνικές τράπεζες, τα ελληνικά ασφαλιστικά ταμεία και διάφοροι άλλοι ελληνικοί φορείς οι οποίοι έγραψαν τεράστιες ζημίες, που κοστίζουν στην ανάπτυξη.

Σημειωτέον ότι στα 240 δισ. δάνεια θα πρέπει να περιληφθεί και η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.

Οσον αφορά στα διαρθρωτικά ταμεία, τα ποσά θα υπήρχαν είτε η Ελλάδα βρισκόταν σε κρίση είτε όχι. Απλώς υποτίθεται ότι τώρα διευκολυνόμαστε με μειωμένη κρατική συμμετοχή. Σε ένα κράτος όμως που είναι άφραγκο και με ένα τραπεζικό σύστημα που δεν μπορεί να χρηματοδοτήσει επενδύσεις, είναι άγνωστο πώς μπορεί να λειτουργήσουν υπέρ της ανάπτυξης τα διαρθρωτικά ταμεία.

Ουσιαστικά, αν κάποιος μετρήσει ποια είναι η βοήθεια των εταίρων μας για την κρίση, το μόνο που μπορεί να βρει είναι το κομμάτι του «κουρέματος», το οποίο στην ουσία πληρώθηκε από τους ιδιώτες και όχι από έναν συγκροτημένο κρατικό ή διακρατικό μηχανισμό.

Μάλιστα, στο σκέλος των διαρθρωτικών ταμείων, από τα 42 περίπου δισ. έχουν απορροφηθεί 22 δισ. ευρώ, άρα ο στόχος είναι τα 20 δισ. ευρώ. Από αυτά, τα 5 δισ. είναι κεφάλαια προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ενώ στο ποσό αυτό πρόσθεσε και άλλα 4,2 δισ. ευρώ η κυβέρνηση, κάνοντας λόγο περί σχεδίου δράσης για ανέργους και μικρομεσαίους που θα ολοκληρωθεί τον Ιούνιο. Το πώς θα ολοκληρωθεί είναι ένα άλλο ερώτημα.

Οι θεωρίες Παπαδήμου

Ο πρωθυπουργός κ. Παπαδήμος εδώ και μήνες μιλά για κονδύλια και υποτίθεται ότι κάνει κινήσεις για την απορρόφησή τους. Μάλιστα είχαμε και τις προηγούμενες ημέρες την αποστολή και δημοσιοποίηση επιστολής προς τον κ. Μπαρόζο. Από την επιστολή αποκαλύπτονται δύο πράγματα. Πρώτον ότι υπάρχει κίνδυνος από το 2013 να μην υπάρχει η δυνατότητα απορρόφησης κονδυλίων αν έλθει η ανάπτυξη σε κρίσιμες περιοχές για τη χώρα, όπως το Λεκανοπέδιο της Αττικής, και δεύτερον ότι η πλευρά της Κομισιόν δεν έχει κάνει σχεδόν τίποτα για να διευκολύνει την απορρόφηση των πόρων, το συντριπτικό κομμάτι των οποίων αφορά στο ΕΣΠΑ. Σημειωτέον ότι από το 2013 αλλάζει ο τρόπος χρηματοδότησης των διαφόρων περιοχών στην Ευρωπαϊκή Ενωση, με αποτέλεσμα περιοχές που θεωρούνται πλούσιες να μένουν εκτός χρηματοδοτήσεων. Και η Αττική θα θεωρείται πλούσια, καθώς στο πακέτο μπαίνουν χώρες με πολύ χαμηλότερο βιοτικό επίπεδο από αυτό της Ελλάδας.

Για ποιο… ΕΣΠΑ μιλάμε;

Η κυβέρνηση ζητά από την Ε.Ε. παρεμβάσεις στο νομικό πλαίσιο του ΕΣΠΑ ώστε, μεταξύ άλλων, να χρηματοδοτείται η διατήρηση θέσεων εργασίας, να επιδοτούνται δράσεις που σχετίζονται με το κράτος πρόνοιας, να είναι μειωμένη η ίδια συμμετοχή σε επενδύσεις νέων επιχειρηματιών στο 20% της επένδυσης, να επιβραβεύεται η καινοτομία και να απλοποιηθεί η παροχή εγγυήσεων για χορήγηση χαμηλότοκων δανείων.

Μέχρι να γίνουν όμως όλα αυτά, το ΕΣΠΑ θα συνεχίσει να είναι πεθαμένο, παρά τις εξαγγελίες για πρωτοβουλίες και έργα που έχουν γίνει εδώ και πολύ καιρό.

Στο συρτάρι μένουν και οι χρηματοδοτήσεις των μεγάλων έργων υποδομής όπως οι αυτοκινητόδρομοι, όπου στην καλύτερη περίπτωση η έναρξή τους θα γίνει μετά τον Οκτώβρη, αφού οι διαπραγματεύσεις συνεχίζουν να χρονίζουν και να μην υπάρχει κατάληξη, καθώς είναι προφανές ότι η κυβέρνηση Παπαδήμου δεν είχε σχέδιο στη συγκεκριμένη περίπτωση.

Την ίδια στιγμή, η παντελής αδυναμία των τραπεζών να διαθέσουν χρήμα στην αγορά έχει ως αποτέλεσμα τα κεφάλαια που διαχειρίζεται το Εθνικό Ταμείο για την Επιχειρηματικότητα και την Ανάπτυξη (ΕΤΕΑΝ) να βρίσκονται στο ράφι και να μην προχωρά τίποτα..

Σκηνικό παράλυσης

Σε όλο αυτό το σκηνικό που διαμορφώνεται, δεν πρέπει να παραγνωρίζεται το γεγονός ότι, ακόμα και οι Ευρωπαίοι να μας διευκολύνουν σε αυτά που ζητούμε, δεν είναι βέβαιο ότι θα μπορούμε να τα υλοποιήσουμε. Κι αυτό διότι η παράλυτη Δημόσια Διοίκηση δεν μπορεί να υλοποιήσει ούτε τα… αυτονόητα για να «τρέξει» ένα πρόγραμμα και συνήθως, αντί να διευκολύνει, δημιουργεί νέα προβλήματα.

Φυσικά, για να γίνουν επενδύσεις, εκτός από τα χρήματα, χρειάζεται και μακροοικονομικό περιβάλλον που να εμπνέει. Και στην Ελλάδα κάτι τέτοιο δεν υπάρχει. Το φορολογικό νομοσχέδιο πηγαίνει για το καλοκαίρι, ενώ την ίδια στιγμή η λιτότητα και η ύφεση αποτελούν ανασταλτικούς παράγοντες στην εκπόνηση επιχειρηματικών σχεδίων, καθώς τα δεδομένα αλλάζουν καθημερινά και φως στο τούνελ δεν προκύπτει.

Σημειωτέον ότι για την Ελλάδα προκύπτουν και άλλοι κίνδυνοι, που μπορούν να τινάξουν στον αέρα την όποια αναπτυξιακή προσπάθεια. Χαρακτηριστικό είναι το θέμα των αγροτικών ενισχύσεων, που αναμένεται να διακοπούν βίαια το 2014, σε μια περίοδο που υποτίθεται ότι η Ελλάδα θα προσπαθεί να αξιοποιήσει τις δυνατότητες που έχει στον συγκεκριμένο τομέα.

Υπό αυτές τις συνθήκες, είναι περισσότερο από προφανές ότι τόσο ο κ. Παπαδήμος όσο και ο κ. Μπαρόζο το μόνο που κάνουν για την ανάπτυξη είναι να διατυπώνουν ευχές και να διαστρεβλώνουν την πραγματικότητα.

http://www.axiaplus.gr/article/5309/to-paramythi-ths-anaptykshs/