Από το περιοδικό The Economist
Μετάφραση Inprecor
Για εννιά χρόνια, ο Τούρκος πρωθυπουργός Recep Tayyip Erdogan κινούνταν ομαλά από την μια νίκη στην άλλη, κερδίζοντας τρεις εκλογές στη σειρά κατά τις οποίες εξασφάλιζε περισσότερες ψήφους κάθε φορά. Είδε συνομωσίες πραξικοπημάτων από τους κάποτε-παντοδύναμους στρατηγούς αλλά και προσπάθειες από τους φίλους τους στο δικαστικό σώμα που είχαν στόχο να απαγορευθεί το μετριοπαθές ισλαμικό κόμμα του, το κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AK). Μέχρι τώρα η οικονομία έχει επιζήσει της οικονομικής κρίσης κατά ένα μεγάλο μέρος χωρίς επιπτώσεις. Και αν και οι συζητήσεις για την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι κολλημένες, οι σχέσεις με την Αμερική είναι ( σύμφωνα με τις λέξεις που χρησιμοποίησε ο Υπουργός Εξωτερικών Ahmet Davutoglu που πέρασε πρόσφατα πέντε ώρες με τη Χίλαρι Κλίντον ) «σε μια χρυσή εποχή».
Η νέα φιλοσοφία που κυριαρχεί σε μια γραφειοκρατία που είχε βουλιάξει στη διαφορά και στη νωθρότητα είναι ότι το κράτος υπάρχει για να εξυπηρετήσει τον πολίτη και όχι το αντίθετο. Το παλαιό αξίωμα ότι «ο μόνος φίλος του Τούρκου είναι Τούρκος» έχει αντικατασταθεί με την ανάπτυξη της εμπιστοσύνης στο περιφερειακό περιβάλλον. Οι ανταγωνιστές του κ. Erdogan εμφανίζονται διασπασμένοι από εσωτερικές διαμάχες. Μια πρόσφατη δημοσκόπηση δείχνει ότι εάν γινόντουσαν εκλογές σήμερα το AK θα έπαιρνε 54% των ψήφων, τέσσερεις ποσοστιαίες μονάδες περισσότερες από το 2011.
Η εικόνα, όμως, δεν είναι τόσο ρόδινη αν λάβει κανείς υπ’ όψιν του μια δυσάρεστη διαμάχη εξουσίας μεταξύ του κ. Erdogan και του μεγαλύτερου σε επιρροή ισλαμικού
κινήματος της Τουρκίας, που καθοδηγείται από έναν ιμάμη που ζει στην Πενσυλβανία των ΗΠΑ και ονομάζεται Fethullah Gulen. Διευθύνοντας μια ολόκληρη αυτοκρατορία ειδησεογραφικών μέσων, επιχειρήσεων και σχολείων, το αποκαλούμενο κίνημα των Gulenists, που αναμιγνύει την ευσέβεια με τον σκληρό πραγματισμό, λέγεται ότι έχει διεισδύσει στο δικαστικό σώμα και στις αστυνομικές δυνάμεις.Ο επόμενος στόχος του ήταν προφανώς οι μυστικές υπηρεσίες της Τουρκίας – MIT. Αυτή η ιστορία άρχισε να κερδίζει σε αξιοπιστία αυτό το μήνα όταν ένας εισαγγελέας προσκείμενος στους Gulenists κάλεσε τονHakan Fidan, προϊστάμενο της ΜΙΤ και προστατευόμενο του Erdogan για να τον ανακρίνει για μια υπόθεση κατά του αυτονομιστικού Κουρδικού Εργατικού Κόμματος (PKK). Ο εισαγγελέας ισχυρίστηκε ότι ορισμένα μέλη του ΡΚΚ μπορεί να είχαν εργαστεί στις τάξεις της ΜΙΤ.
Εξαγριωμένος ο κ. Erdogan αντέδρασε προωθώντας στο ελεγχόμενο από το κόμμα του κοινοβούλιο νόμο που προβλέπει ότι για να κληθεί σε δικαστική ανάκριση αξιωματούχος της ΜΙΤ θα πρέπει να υπάρχει πρωθυπουργική έγκριση. Ο εισαγγελέας απομακρύνθηκε από την υπόθεση, ενώ ταυτόχρονα μια ομάδα ανώτερων αξιωματικών στην αστυνομική δύναμη της Κωνσταντινούπολης, για τους οποίους υπήρχαν υποψίες ότι έχουν σχέση με το κίνημα των Gulenists υποχρεώθηκε σε παραίτηση.
Αν και ο κ. Erdogan εμφανίζεται να κερδίζει αυτόν τον πρώτο γύρο της αντιπαράθεσης, η ρήξη του αυτή με τον Fethullah Gulen και το κίνημά του, μπορε
ί πάντα να έχει μεγάλες συνέπειες στην πολιτική του πορεία, επειδή οι Gulenists μπορεί να αποσύρουν την υποστήριξή τους από το πρόσωπό του. Η υπόθεση περιπλέκεται λόγω και της υγείας κ. Erdogan. Πρόσφατα υποβλήθηκε σε δύο επεμβάσεις, εν μέσω επίμονων φημών ότι πάσχει από καρκίνο του παχέος εντέρου. Αυτός και οι γιατροί του το αρνούνται. Λέγεται, όμως, ότι οι επίδοξοι διάδοχοί του, μέσα στο κόμμα του το ΑΚ, αρχίζουν «να ρίχνουν γέφυρες» με το κίνημα των Gulenists για να εξασφαλίσουν την υποστήριξή του. Το σίγουρο είναι ότι είναι προς το συμφέρον και των δύο πλευρών να «κάνουν ειρήνη».
Το κίνημα των Gulenists και το AK έκαναν από κοινού επίθεση ενάντια στο στρατό. Οι εφημερίδες που συνδέονται με τον Gulen διέρρευσαν τα έγγραφα που εξέθεταν τις «αταξίες» του στρατού και τα οποία έχουν χρησιμοποιηθεί ως στοιχεία στη δίκη Ergenekon ενάντια σε όσους κατηγορούνται ως σχεδιαστές πραξικοπήματος. Αλλά με τις εκατοντάδες των ανώτερων αξιωματούχων πίσω από τα σίδερα και την απειλή ενός πραξικοπήματος να διαλύεται, η συμμαχία έχει ξεφτίσει. Μερικοί υποστηρίζουν ότι αυτό αντανακλά πολιτικές διαφορές. Πιθανότατα έχει να κάνει με την εξουσία, και με το ότι το κίνημα των Gulenists (κατά την άποψη του κ. Erdogan) θέλει πάρα πολλά. Ακόμη και πριν από την υπόθεση της MIT, ο πρωθυπουργός, λέγεται ότι ανησύχησε για τη σύλληψη των δημοσιογράφων, η οποία βλάπτει την εικόνα της Τουρκίας. Υπάρχουν τώρα τουλάχιστον 70 στη φυλακή, κατά κύριο λόγο με την κατηγορία ότι υποστηρίζουν την τρομοκρατία. Μερικοί απ’ αυτούς, ειδικότερα ο Ahmet Sik και ο Nedim Sener, ήταν ιδιαίτερα επικριτικοί με τους Gulenists.
Εκτός αυτού, τα εύσημα «σεβασμού της δημοκρατίας» του κ. Erdogan δεν είναι τόσο λαμπρά. Εκατοντάδες σπουδαστές είναι σε δίκη ή στη φυλακή για «εγκλήματα» όπως γιατί
διαμαρτυρήθηκαν ενάντια σε σχεδιασμούς φραγμάτων για ποτάμια. Οι αντικυβερνητικοί δημοσιογράφοι έχουν απολυθεί από τους προϊσταμένους τους που φοβούνται ότι κινδυνεύουν τα συμφέροντα άλλων επιχειρήσεων τους. Η πιο πρόσφατη περίπτωση είναι αυτή του Nuray Mert, αρθρογράφου της Milliyet, που είχε μια καθιερωμένη καθημερινή στήλη και ήταν άγριος επικριτής της απόφασης του κ. Erdogan να καταλήξει τελικά σε μια στρατιωτική λύση στο κουρδικό πρόβλημα. Η όλη υπόθεση πήρε τραγική τροπή το Δεκέμβριο όταν τα τουρκικά πολεμικά αεροσκάφη βομβάρδισαν εσφαλμένα μια ομάδα κούρδων λαθρεμπόρων κατά μήκος των ιρακινών συνόρων, σκοτώνοντας 34 Κούρδους, κυρίως έφηβους. Όπως ο Kemal Kilicdaroglu, ηγέτης του μεγαλύτερου αντιπολιτευόμενου κόμματος ,του Ρεπουμπλικανικού, επισημαίνει επίσης, ο κ. Erdogan κινήθηκε γρήγορα για να περάσει νομοθεσία, που προστατεύει τον προϊστάμενο των μυστικών υπηρεσιών αλλά δεν έχει κάνει τίποτα για να τροποποιήσει τους αόριστα διατυπωμένους αντιτρομοκρατικούς νόμους που χρησιμοποιούνται για να φυλακιστούν χιλιάδες διαφωνούντες, συμπεριλαμβανομένων εννέα βουλευτών.
Εξίσου ανησυχητική είναι η έλλειψη προόδου ως προς τη σύνταξη του νέου συντάγματος, η ολοκλήρωση του οποίου, κατά τις δεσμεύσεις του κ. Erdogan θα σημάδευε την τρίτη του θητεία. Η κοινοβουλευτική επιτροπή που έχει αναλάβει να εκπονήσει ένα προσχέδιο του συντάγματος, έχει προχωρήσει σε αρκετές πρωτοποριακές πρωτοβουλίες όπως το να προσκαλέσει τον ελληνορθόδοξο πατριάρχη, Βαρθολομαίο, για να εκθέσει τις απόψεις του για το ζήτημα. Εντούτοις, υπάρχουν ακόμα ανησυχίες για τη φιλοδοξία του κ. Erdogan να δημιουργήσει μια ισχυρή προεδρία θέση, την οποία πιθανότατα προορίζει για τον ίδιο. Και είναι δύσκολο να αντιληφθεί κανείς πώς ακριβώς θα ολοκληρωθεί όλος αυτός ο σχεδιασμός, σχετικά με το σύνταγμα, χωρίς συγκατάθεση από το μεγαλύτερο κουρδικό κόμμα. Ο κ. Erdogan είναι απρόθυμος να μιλήσει με το κουρδικό κόμμα, εκτός και αυτό αποκηρύξει δημόσια το PKK. Κι όλα αυτά, παραβλέποντας το γεγονός ότι δικοί του άνθρωποι, υπό την καθοδήγηση του κ. Fidan, διαπραγματεύονταν κρυφά με το PKK μέχρι το περασμένο καλοκαίρι, όταν κλιμακώθηκε η εκστρατεία βία.
Μια άλλη ανησυχία είναι το ότι η γειτονική Συρία βυθίζεται σε εμφύλιο πόλεμο. Μετά από χρόνια καλλιέργειας σχέσεων με τον Σύρο Πρόεδρο, Bashar Assad, οι Τούρκοι στοιχηματίζουν στην κατάρρευση του καθεστώτος του. Έχουν προσφέρει άσυλο στους
διοικητές του εξεγερμένου Ελεύθερου Συριακού Στρατού και σε άλλα μέλη της συριακής αντιπολίτευσης. Ο κ. Davutoglu λέγεται ότι έχει πιέσει την κα Clinton να παρέμβει αλλά, ειδικά σε χρονιά προεδρικών εκλογών, οι Αμερικανοί θα είναι προσεκτικοί. ‘Οσο περισσότερο ο κ. Assad παραμένει στην εξουσία, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος να στραφεί ενάντια στην Τουρκία. Το να καταφύγει και αυτός, όπως ο πατέρας του, στην υποστήριξη του ΡΚΚ ή στην πυροδότηση αναταραχής στους κόλπους της μικρής Αλεβίτικης κοινότητας της Τουρκίας είναι δύο επιλογές, εκ των οποίων καμία δεν θα πρέπει να αποκλειστεί.
Και έπειτα υπάρχουν ανησυχίες σχετικά με την οικονομία. Σε σύγκριση με τη γειτονική Ελλάδα, η Τουρκία μοιάζει να λάμπει: ένα δημοσιονομικό έλλειμμα κάτω από το 2% του ΑΕΠ, ένα δημόσιο χρέος μόνο 40% και αύξηση του ΑΕΠ το 2011 σχεδόν 8%. Παρόλα αυτά, το τωρινό έλλειμμα του ισοζυγίου που κυμαίνεται πάνω από το 10% του ΑΕΠ φέρει χαρακτηριστικά υπερθέρμανσης της οικονομίας που παρουσιάζει έντονη επιβράδυνση τώρα. Οι επόμενοι μάχες που έχει να δώσει ο κ. αγώνες του κ. Erdogan μπορεί να αποδειχθούν πιό σκληροί ακόμα.
Η νέα φιλοσοφία που κυριαρχεί σε μια γραφειοκρατία που είχε βουλιάξει στη διαφορά και στη νωθρότητα είναι ότι το κράτος υπάρχει για να εξυπηρετήσει τον πολίτη και όχι το αντίθετο. Το παλαιό αξίωμα ότι «ο μόνος φίλος του Τούρκου είναι Τούρκος» έχει αντικατασταθεί με την ανάπτυξη της εμπιστοσύνης στο περιφερειακό περιβάλλον. Οι ανταγωνιστές του κ. Erdogan εμφανίζονται διασπασμένοι από εσωτερικές διαμάχες. Μια πρόσφατη δημοσκόπηση δείχνει ότι εάν γινόντουσαν εκλογές σήμερα το AK θα έπαιρνε 54% των ψήφων, τέσσερεις ποσοστιαίες μονάδες περισσότερες από το 2011.
Η εικόνα, όμως, δεν είναι τόσο ρόδινη αν λάβει κανείς υπ’ όψιν του μια δυσάρεστη διαμάχη εξουσίας μεταξύ του κ. Erdogan και του μεγαλύτερου σε επιρροή ισλαμικού
κινήματος της Τουρκίας, που καθοδηγείται από έναν ιμάμη που ζει στην Πενσυλβανία των ΗΠΑ και ονομάζεται Fethullah Gulen. Διευθύνοντας μια ολόκληρη αυτοκρατορία ειδησεογραφικών μέσων, επιχειρήσεων και σχολείων, το αποκαλούμενο κίνημα των Gulenists, που αναμιγνύει την ευσέβεια με τον σκληρό πραγματισμό, λέγεται ότι έχει διεισδύσει στο δικαστικό σώμα και στις αστυνομικές δυνάμεις.Ο επόμενος στόχος του ήταν προφανώς οι μυστικές υπηρεσίες της Τουρκίας – MIT. Αυτή η ιστορία άρχισε να κερδίζει σε αξιοπιστία αυτό το μήνα όταν ένας εισαγγελέας προσκείμενος στους Gulenists κάλεσε τονHakan Fidan, προϊστάμενο της ΜΙΤ και προστατευόμενο του Erdogan για να τον ανακρίνει για μια υπόθεση κατά του αυτονομιστικού Κουρδικού Εργατικού Κόμματος (PKK). Ο εισαγγελέας ισχυρίστηκε ότι ορισμένα μέλη του ΡΚΚ μπορεί να είχαν εργαστεί στις τάξεις της ΜΙΤ.Εξαγριωμένος ο κ. Erdogan αντέδρασε προωθώντας στο ελεγχόμενο από το κόμμα του κοινοβούλιο νόμο που προβλέπει ότι για να κληθεί σε δικαστική ανάκριση αξιωματούχος της ΜΙΤ θα πρέπει να υπάρχει πρωθυπουργική έγκριση. Ο εισαγγελέας απομακρύνθηκε από την υπόθεση, ενώ ταυτόχρονα μια ομάδα ανώτερων αξιωματικών στην αστυνομική δύναμη της Κωνσταντινούπολης, για τους οποίους υπήρχαν υποψίες ότι έχουν σχέση με το κίνημα των Gulenists υποχρεώθηκε σε παραίτηση.
Αν και ο κ. Erdogan εμφανίζεται να κερδίζει αυτόν τον πρώτο γύρο της αντιπαράθεσης, η ρήξη του αυτή με τον Fethullah Gulen και το κίνημά του, μπορε
ί πάντα να έχει μεγάλες συνέπειες στην πολιτική του πορεία, επειδή οι Gulenists μπορεί να αποσύρουν την υποστήριξή τους από το πρόσωπό του. Η υπόθεση περιπλέκεται λόγω και της υγείας κ. Erdogan. Πρόσφατα υποβλήθηκε σε δύο επεμβάσεις, εν μέσω επίμονων φημών ότι πάσχει από καρκίνο του παχέος εντέρου. Αυτός και οι γιατροί του το αρνούνται. Λέγεται, όμως, ότι οι επίδοξοι διάδοχοί του, μέσα στο κόμμα του το ΑΚ, αρχίζουν «να ρίχνουν γέφυρες» με το κίνημα των Gulenists για να εξασφαλίσουν την υποστήριξή του. Το σίγουρο είναι ότι είναι προς το συμφέρον και των δύο πλευρών να «κάνουν ειρήνη».Το κίνημα των Gulenists και το AK έκαναν από κοινού επίθεση ενάντια στο στρατό. Οι εφημερίδες που συνδέονται με τον Gulen διέρρευσαν τα έγγραφα που εξέθεταν τις «αταξίες» του στρατού και τα οποία έχουν χρησιμοποιηθεί ως στοιχεία στη δίκη Ergenekon ενάντια σε όσους κατηγορούνται ως σχεδιαστές πραξικοπήματος. Αλλά με τις εκατοντάδες των ανώτερων αξιωματούχων πίσω από τα σίδερα και την απειλή ενός πραξικοπήματος να διαλύεται, η συμμαχία έχει ξεφτίσει. Μερικοί υποστηρίζουν ότι αυτό αντανακλά πολιτικές διαφορές. Πιθανότατα έχει να κάνει με την εξουσία, και με το ότι το κίνημα των Gulenists (κατά την άποψη του κ. Erdogan) θέλει πάρα πολλά. Ακόμη και πριν από την υπόθεση της MIT, ο πρωθυπουργός, λέγεται ότι ανησύχησε για τη σύλληψη των δημοσιογράφων, η οποία βλάπτει την εικόνα της Τουρκίας. Υπάρχουν τώρα τουλάχιστον 70 στη φυλακή, κατά κύριο λόγο με την κατηγορία ότι υποστηρίζουν την τρομοκρατία. Μερικοί απ’ αυτούς, ειδικότερα ο Ahmet Sik και ο Nedim Sener, ήταν ιδιαίτερα επικριτικοί με τους Gulenists.
Εκτός αυτού, τα εύσημα «σεβασμού της δημοκρατίας» του κ. Erdogan δεν είναι τόσο λαμπρά. Εκατοντάδες σπουδαστές είναι σε δίκη ή στη φυλακή για «εγκλήματα» όπως γιατί
διαμαρτυρήθηκαν ενάντια σε σχεδιασμούς φραγμάτων για ποτάμια. Οι αντικυβερνητικοί δημοσιογράφοι έχουν απολυθεί από τους προϊσταμένους τους που φοβούνται ότι κινδυνεύουν τα συμφέροντα άλλων επιχειρήσεων τους. Η πιο πρόσφατη περίπτωση είναι αυτή του Nuray Mert, αρθρογράφου της Milliyet, που είχε μια καθιερωμένη καθημερινή στήλη και ήταν άγριος επικριτής της απόφασης του κ. Erdogan να καταλήξει τελικά σε μια στρατιωτική λύση στο κουρδικό πρόβλημα. Η όλη υπόθεση πήρε τραγική τροπή το Δεκέμβριο όταν τα τουρκικά πολεμικά αεροσκάφη βομβάρδισαν εσφαλμένα μια ομάδα κούρδων λαθρεμπόρων κατά μήκος των ιρακινών συνόρων, σκοτώνοντας 34 Κούρδους, κυρίως έφηβους. Όπως ο Kemal Kilicdaroglu, ηγέτης του μεγαλύτερου αντιπολιτευόμενου κόμματος ,του Ρεπουμπλικανικού, επισημαίνει επίσης, ο κ. Erdogan κινήθηκε γρήγορα για να περάσει νομοθεσία, που προστατεύει τον προϊστάμενο των μυστικών υπηρεσιών αλλά δεν έχει κάνει τίποτα για να τροποποιήσει τους αόριστα διατυπωμένους αντιτρομοκρατικούς νόμους που χρησιμοποιούνται για να φυλακιστούν χιλιάδες διαφωνούντες, συμπεριλαμβανομένων εννέα βουλευτών.Εξίσου ανησυχητική είναι η έλλειψη προόδου ως προς τη σύνταξη του νέου συντάγματος, η ολοκλήρωση του οποίου, κατά τις δεσμεύσεις του κ. Erdogan θα σημάδευε την τρίτη του θητεία. Η κοινοβουλευτική επιτροπή που έχει αναλάβει να εκπονήσει ένα προσχέδιο του συντάγματος, έχει προχωρήσει σε αρκετές πρωτοποριακές πρωτοβουλίες όπως το να προσκαλέσει τον ελληνορθόδοξο πατριάρχη, Βαρθολομαίο, για να εκθέσει τις απόψεις του για το ζήτημα. Εντούτοις, υπάρχουν ακόμα ανησυχίες για τη φιλοδοξία του κ. Erdogan να δημιουργήσει μια ισχυρή προεδρία θέση, την οποία πιθανότατα προορίζει για τον ίδιο. Και είναι δύσκολο να αντιληφθεί κανείς πώς ακριβώς θα ολοκληρωθεί όλος αυτός ο σχεδιασμός, σχετικά με το σύνταγμα, χωρίς συγκατάθεση από το μεγαλύτερο κουρδικό κόμμα. Ο κ. Erdogan είναι απρόθυμος να μιλήσει με το κουρδικό κόμμα, εκτός και αυτό αποκηρύξει δημόσια το PKK. Κι όλα αυτά, παραβλέποντας το γεγονός ότι δικοί του άνθρωποι, υπό την καθοδήγηση του κ. Fidan, διαπραγματεύονταν κρυφά με το PKK μέχρι το περασμένο καλοκαίρι, όταν κλιμακώθηκε η εκστρατεία βία.
Μια άλλη ανησυχία είναι το ότι η γειτονική Συρία βυθίζεται σε εμφύλιο πόλεμο. Μετά από χρόνια καλλιέργειας σχέσεων με τον Σύρο Πρόεδρο, Bashar Assad, οι Τούρκοι στοιχηματίζουν στην κατάρρευση του καθεστώτος του. Έχουν προσφέρει άσυλο στους
διοικητές του εξεγερμένου Ελεύθερου Συριακού Στρατού και σε άλλα μέλη της συριακής αντιπολίτευσης. Ο κ. Davutoglu λέγεται ότι έχει πιέσει την κα Clinton να παρέμβει αλλά, ειδικά σε χρονιά προεδρικών εκλογών, οι Αμερικανοί θα είναι προσεκτικοί. ‘Οσο περισσότερο ο κ. Assad παραμένει στην εξουσία, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος να στραφεί ενάντια στην Τουρκία. Το να καταφύγει και αυτός, όπως ο πατέρας του, στην υποστήριξη του ΡΚΚ ή στην πυροδότηση αναταραχής στους κόλπους της μικρής Αλεβίτικης κοινότητας της Τουρκίας είναι δύο επιλογές, εκ των οποίων καμία δεν θα πρέπει να αποκλειστεί.Και έπειτα υπάρχουν ανησυχίες σχετικά με την οικονομία. Σε σύγκριση με τη γειτονική Ελλάδα, η Τουρκία μοιάζει να λάμπει: ένα δημοσιονομικό έλλειμμα κάτω από το 2% του ΑΕΠ, ένα δημόσιο χρέος μόνο 40% και αύξηση του ΑΕΠ το 2011 σχεδόν 8%. Παρόλα αυτά, το τωρινό έλλειμμα του ισοζυγίου που κυμαίνεται πάνω από το 10% του ΑΕΠ φέρει χαρακτηριστικά υπερθέρμανσης της οικονομίας που παρουσιάζει έντονη επιβράδυνση τώρα. Οι επόμενοι μάχες που έχει να δώσει ο κ. αγώνες του κ. Erdogan μπορεί να αποδειχθούν πιό σκληροί ακόμα.
http://www.economist.com/node/21548261
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Ας είμαστε ευγενείς στο σχολιασμό.