Φυγή προς τα εμπρός με άλμα στο κενό

Yπό τον πέλεκυ που έχει υψώσει η...

τρόικα, το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε την περασμένη Δευτέρα ένα κύμα ιδιωτικοποιήσεων, καθώς και την επιβολή μιας δέσμης νέων φόρων και νέων περικοπών. Για μια ακόμα φορά, ο πρωθυπουργός επιστράτευσε τους πιο δραματικούς τόνους για να τρομοκρατήσει την κοινή γνώμη, επισείοντας το φάσμα της χρεοκοπίας. Είναι αξιοσημείωτο, ωστόσο, ότι από τις επίσημες δηλώσεις έλαμψε διά της απουσίας της οποιαδήποτε αυτοκριτική ή έστω εξήγηση για την αποτυχία της οικονομικής πολιτικής του. Είναι κοινός τόπος ότι η κυβέρνηση Παπανδρέου απέτυχε να θέσει τα δημόσια οικονομικά σε τροχιά εξυγίανσης, παρά το γεγονός ότι με την πολιτική της υποβάθμισε δραστικά το βιοτικό επίπεδο των εργαζομένων και έριξε την πραγματική οικονομία στο φαύλο κύκλο της ύφεσης. Γι’ αυτό, άλλωστε, και η Ελλάδα δεν θα μπορέσει να ξαναδανειστεί από τις Αγορές στις αρχές του 2012, όπως προέβλεπε το Μνημόνιο. Οι κλειστές πόρτες των Αγορών, όμως, δημιουργούν ένα κρίσιμο πρόβλημα ρευστότητας στη διετία 2012-13. Ακόμα κι αν εισπραχθούν κανονικά οι προβλεπόμενες δόσεις από την τρόικα, δεν επαρκούν. Αυτό σημαίνει ότι για να αποτραπεί η στάση πληρωμών πρέπει ή το χρέος με κάποιο τρόπο να αναδιαρθρωθεί ή να δοθεί στην Ελλάδα πρόσθετο δάνειο. Το ιερατείο της Ευρωζώνης, όμως, δεν συμφωνεί για το τι από τα δύο πρέπει να γίνει, γεγονός που παρατείνει το κλίμα ασάφειας κι αστάθειας. Συμφωνεί, όμως, ότι αυστηρή προϋπόθεση για οτιδήποτε είναι η άνευ όρων εφαρμογή των εντολών της τρόικας. Το πακέτο είναι γνωστό: μαζικές ιδιωτικοποιήσεις, εκποίηση της δημόσιας περιουσίας, πάση θυσία δραστική μείωση του ελλείμματος με νέους φόρους, απολύσεις στο δημόσιο τομέα και πρόσθετες περικοπές, καθώς και περαιτέρω κατεδάφιση των εργασιακών δικαιωμάτων. Παρά τους κάποιους δισταγμούς της, η κυβέρνηση συμμορφώθηκε με τις εντολές. Για να ανασχέσει, μάλιστα, τις αντιδράσεις, έσπευσε να κλιμακώσει τη χρόνια τακτική της, αυξάνοντας τη δόση σοκ και φόβου στην κοινωνία. Μπορεί το Μνημόνιο να απαξιώθηκε από τα γεγονότα στη συνείδηση της κοινής γνώμης, αλλά αυτό δεν εμπόδισε τον πρωθυπουργό και τα ποικίλα «παπαγαλάκια» να ξανασερβίρουν το εκβιαστικό δίλημμα σε παραλλαγή. Μένει να αποδειχτεί εάν θα τα ξανακαταφέρουν. Πριν από δεκαπέντε περίπου μήνες, η απότομη και ανώμαλη προσγείωση των πολιτών στο χείλος της χρεοκοπίας τούς είχε προκαλέσει σοκ. Λόγω της βαθιάς ψυχολογικής επίδρασης που είχε ασκήσει τότε στην κοινωνία, την είχε μετατρέψει σε «πλαστελίνη». Από πολιτικής απόψεως, είχε καταστήσει εφικτό αυτό που μέχρι τότε ήταν ανέφικτο. Αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει μοναδική ευκαιρία για την εφαρμογή ενός εθνικού σχεδίου με σκοπό την αντικατάσταση του καταρρέοντος κλεπτοκρατικού, σπάταλου κι ανορθολογικού μοντέλου από ένα υγιές και παραγωγικό. Ο Γιώργος Παπανδρέου και οι υπουργοί του, όμως, ούτε καν το προσπάθησαν σοβαρά. Παραδόθηκαν άνευ όρων στην τρόικα. Με άλλα λόγια, το σοκ χρησιμοποιήθηκε για να επιβληθεί η γνωστή συνταγή της νεοφιλελεύθερης «θεραπείας». Οι κυρίαρχες ελίτ βολεύτηκαν με το καθεστώς ξένης κηδεμονίας. Κατά κανόνα, οι διαμορφωτές της κοινής γνώμης βοήθησαν αποφασιστικά την κυβέρνηση να εξουδετερώσει τις κοινωνικές αντιδράσεις με εκβιαστικά διλήμματα του τύπου «Μνημόνιο ή χρεοκοπία». Το «κόμμα του Μνημο νίου» χρησιμοποιεί ρητορικά σχήματα ιατρικού και πολεμικού χαρακτήρα, επειδή παραπέμπουν στην επιβίωση και αποτρέπουν τις κοινωνικές αντιδράσεις. Όλα αυτά, όπως και ο διαδοχικός προπαγανδιστικός διασυρμός με σκοπό να στρέφεται η κοινωνία κάθε φορά εναντίον της επαγγελματικής ομάδας-στόχου, είναι πτυχές του ψυχολογικού πολέμου που εξαπολύθηκε και ο οποίος τώρα εισέρχεται σε νέα φάση. Απειλούμενοι ότι δεν θα υπάρχουν χρήματα για μισθούς και συντάξεις και ότι θα απαξιωθούν οι οικονομίες-καταθέσεις τους, οι Έλληνες ανέχτηκαν τις αλλεπάλληλες δέσμες επώδυνων μέτρων, με την παρηγοριά ότι ίσχυε η διαβεβαίωση πως μόνο η εφαρμογή του Μνημονίου εγγυάται την έξοδο από την κρίση. Τα γεγονότα, όμως, διαψεύδουν το καλοσερβιρισμένο ιδεολόγημα του μονόδρομου προς τη σωτηρία. Αναμφίβολα, η τρόικα επέβαλε ορισμένα μέτρα που έπρεπε να έχουν προ πολλού ληφθεί. Συνολικά, όμως, η συνταγή της έχει βυθίσει την οικονομία στο φαύλο κύκλο της ύφεσης, προκαλώντας ολοένα και περισσότερα οικονομικά και κοινωνικά ερείπια. Αν ισχύει κάτι δεν είναι το δίλημμα «Μνημόνιο ή χρεοκοπία», αλλά η εξίσωση «Μνημόνιο ίσον χρεοκοπία». Κι αν κρίνουμε από τις δημοσκοπήσεις, η ελληνική κοινωνία έχει αρχίσει να το συνειδητοποιεί. Σταύρος Λυγερός  Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Επίκαιρα"