Κρίνονται πολλά στην Αίγυπτο

Του Αγγελου Σταγκου


Παρά τα όσα λέγονται, κανείς δεν είναι σε θέση σήμερα να προβλέψει που και πώς θα καταλήξει η αναταραχή που επικρατεί στον αραβικό κόσμο. Μερικοί υποστηρίζουν ότι τα γεγονότα στην Τυνησία και την Αίγυπτο είναι κατευθυνόμενα για να αποφευχθούν τα χειρότερα. Αν κρίνουμε από τον αιφνιδιασμό που υπέστη η Γαλλία, η οποία είχε έντονη παρουσία στην Τυνησία και την αμηχανία της Ουάσιγκτον μπροστά στις εξελίξεις στην Αίγυπτο, αλλά και τον διάχυτο φόβο της Δύσης μήπως οι εξεγέρσεις εξαπλωθούν και σε άλλα αραβικά κράτη (Ιορδανία, Υεμένη και αλλού), δεν φαίνεται να υπήρξε καθοδήγηση.
Το πιθανότερο είναι ότι οι μάζες ξέσπασαν και τώρα διάφορα «κέντρα» αποφάσεων τρέχουν να ελέγξουν τις ζημιές. Η ανέχεια, η εκτεταμένη διαφθορά, η ανικανότητα και ο αυταρχισμός των καθεστώτων ξεπέρασαν τα όρια αντοχής των πολιτών. Η κοινή γλώσσα, η κοινή κουλτούρα και η κοινή θρησκεία, σε συνδυασμό με το δεδομένο ότι οι αραβικοί λαοί νιώθουν εδώ και πολλά χρόνια ταπεινωμένοι, δημιουργούν τον κίνδυνο του «ντόμινο». Αν οι ταραχές καταλήξουν σε εγκαθίδρυση ριζοσπαστικών ισλαμικών καθεστώτων, οι γεωστρατηγικές και οικονομικές επιπτώσεις θα είναι πολύ σοβαρές και θα έχουν παγκόσμιο αντίκτυπο. Το ακραίο σενάριο σε μια τέτοια περίπτωση περιλαμβάνει και το ενδεχόμενο πολεμικών συρράξεων.
Η Αίγυπτος βρίσκεται ασφαλώς στο επίκεντρο των γεγονότων, των πιθανών εξελίξεων και των αιτίων που οδήγησαν στην αναταραχή. Είναι η μεγαλύτερη σε πληθυσμό αραβική χώρα, η γεωγραφική της θέση είναι εξαιρετικά σημαντική, καθώς ελέγχει την διώρυγα του Σουέζ, η πολιτική και πολιτιστική επιρροή της στα άλλα αραβικά κράτη είναι μεγάλη. Επομένως, το αποτέλεσμα που θα προκύψει θα είναι αποφασιστικής σημασίας, όχι μόνο για τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, αλλά και για ολόκληρο τον κόσμο. Γι’ αυτό άλλωστε η Δύση «βολευόταν» με τον «μετριοπαθή», όπως τον χαρακτήριζαν, Χόσνι Μουμπάρακ, ενώ η χώρα του μαράζωνε οικονομικά και βυθιζόταν στην παρακμή. Πριν από αρκετά χρόνια, στέλεχος της Παγκόσμιας Τράπεζας, που επισκεπτόταν συχνά την Αίγυπτο και είχε επαφές με αξιωματούχους της, έλεγε στον γράφοντα ότι η χώρα αυτή δεν ήταν δυνατόν να συνέλθει με διορθωτικά μέτρα, γιατί βρισκόταν ήδη σε στάδιο πέραν της διόρθωσης!
Είναι βέβαιο ότι τώρα το τέλος του καθεστώτος Μουμπάρακ έχει φτάσει. Μπορεί να καταρρεύσει άμεσα, μπορεί σε μερικούς μήνες, όπως ελπίζουν εκείνοι που θέλουν ομαλή μετάβαση σε μια κυβέρνηση που θα κάνει δημοκρατικά ανοίγματα. Ο πρόεδρος Ομπάμα και η υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Χίλαρι Κλίντον, συνιστούν προς το παρόν στο καθεστώς να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις. Εκεί όμως που έχουν φτάσει τα πράγματα είναι αμφίβολο αν το σημερινό καθεστώς διαθέτει έστω και ελάχιστα ίχνη αξιοπιστίας για να κατευνάσει τα πλήθη με εξαγγελίες μεταρρυθμίσεων. Ούτε είναι βέβαια σε θέση να δώσει ώθηση στην οικονομία ή να ανακουφίσει οικονομικά τον κόσμο που δοκιμάζεται.
Ο Χόσνι Μουμπάρακ, λοιπόν, και το καθεστώς του είναι πλέον εντελώς παράλυτο. Εχει απέναντί του τον λαό και σύσσωμη την αντιπολίτευση που την ενώνει η απαίτηση να εγκαταλείψει η κυβέρνηση την εξουσία. Τον αποφασιστικό ρόλο θα τον παίξει ο στρατός, που από τη μία πλευρά δεν δείχνει διάθεση να συγκρουσθεί με τις μάζες, από την άλλη δεν πρόκειται, όπως φαίνεται, να ανεχθεί τη διολίσθηση σε ισλαμικό καθεστώς. Γι’ αυτό και η Μουσουλμανική Αδελφότητα, η οργάνωση των φανατικών ισλαμιστών με ρίζες πολλών ετών στην Αίγυπτο, ενδεχομένως να συναινούσε στην προώθηση του νομπελίστα φυσικού Ελ Μπαραντέι, στην προεδρία. Κάτι τέτοιο, όμως, αν γίνει, θα αποτελεί μεταβατική κατάσταση και κανείς δεν γνωρίζει ποια μπορεί να είναι η οριστική λύση, αν υπάρχει τέτοια. Πάντως, ο Ντομινίκ Στρος Καν έσπευσε να δηλώσει ότι το ΔΝΤ είναι έτοιμο να βοηθήσει για την ανόρθωση της αιγυπτιακής οικονομίας, έστω και αν κάτι τέτοιο απαιτεί θαύμα.
Η κοινή λογική λέει ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να επηρεάσει φυσικά τις εξελίξεις. Ούτε όμως η Αίγυπτος ούτε η Μέση Ανατολή ούτε και οι χώρες του Μαγκρέμπ είναι τόσο μακριά για να μην αισθανθεί τις συνέπειες, πέρα βέβαια από τις οικονομικές εξαιτίας της αύξησης της τιμής του πετρελαίου, αν τα πράγματα χειροτερεύσουν. Οι πληροφορίες θέλουν την κυβέρνηση να ανησυχεί, μήπως η χώρα κατακλυσθεί από νέα κύματα μεταναστών. Κάτι τέτοιο δεν είναι απίθανο, όσο η Τουρκία διατηρεί την κατάργηση της βίζας για τις χώρες του Μαγκρέμπ, με αποτέλεσμα να περνούν πολλοί Βορειοαφρικανοί μέσω αυτής στην Ελλάδα. Δεν αποκλείεται ωστόσο, να έχει όφελος ο τουρισμός μας από την αναταραχή στην νοτιοανατολική περιοχή της Μεσογείου. Αρκεί να μην υπάρξει ανάφλεξη.


http://www.kathimerini.gr/