ΝΑΤΟ, ένοπλες δυνάμεις και επιβολή της δημόσιας τάξης

 Newsphoto!

του Δ.Κ.

Στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Λισαβόνα υιοθετήθηκε το νέο δόγμα του. Αυτό περιλαμβάνει, ανάμεσα σε άλλα, την ενεργητικότερη ανάμιξη των ενόπλων δυνάμεων κάθε χώρας, και του ΝΑΤΟ συνολικά, στην επιβολή της εσωτερικής δημόσιας τάξης. Με λίγα λόγια το ΝΑΤΟ αποκτά ακόμη σαφέστερη αιχμή ενάντια στον εχθρό-λαό, ιδιαίτερα ενάντια σε εκείνους τους λαούς που πιθανά θα αμφισβητήσουν τη νέα τάξη πραγμάτων της κρίσης, της φτώχειας, της καταλήστευσης των πλουτοπαραγωγικών τους πόρων από τις πολυεθνικές, το ΔΝΤ, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, την Ντόιτσε Μπανκ και όποιον άλλον συναφή οργανισμό.
Δεν είναι νέο φαινόμενο
Η ανάμιξη των ενόπλων δυνάμεων και του ΝΑΤΟ στην καταστολή του «εχθρού λαού» δεν είναι νέο φαινόμενο. Σήμερα ενισχύονται οι προϋπάρχουσες τάσεις. Αλλαγές έχουν καταγραφεί ήδη τα τελευταία χρόνια στον πυρήνα του μηχανισμού καταστολής που διαθέτει κάθε κράτος, στις ένοπλες δυνάμεις[1]. Με νομοθετικές παρεμβάσεις έχει προωθηθεί η ταχύτατη μετατροπή των στρατών από ένοπλες δυνάμεις κληρωτών (δηλαδή λαϊκής συμμετοχής) και επαγγελματιών αξιωματικών σε δυνάμεις αποκλειστικά επαγγελματικές[2].
Στη χώρα μας, έχουν ψηφιστεί για παράδειγμα αρκετοί νόμοι τα τελευταία χρόνια: άρθρο 16 του ν. 2913/2001 («Ρυθμίσεις θεμάτων Μετοχικών Ταμείων Υπουργείου Εθνικής Άμυνας και άλλες διατάξεις») που εισήγαγε τους εθελοντές πενταετούς υπηρεσίας, ν. 2936/2001 («Επαγγελματίες οπλίτες και άλλες διατάξεις»), άρθρα 6-11 του ν. 3036/2002 («Τροποποίηση διατάξεων στρατολογικής νομοθεσίας και άλλες διατάξεις»), ν. 3366/2005 που καθιέρωσε το θεσμό των Εφέδρων Υψηλής Ετοιμότητας και, πρόσφατα, το άρθρο 35 του νόμου «Ρυθμίσεις θεμάτων αναπήρων πολέμου, προσωπικού του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας και άλλες διατάξεις» που ανέβασε τον αριθμό των επαγγελματιών οπλιτών από 25 σε 40 χιλιάδες. Με τον τρόπο αυτό οι ένοπλες δυνάμεις στεγανοποιούνται απέναντι στις επιδράσεις των λαϊκών τάξεων και στρωμάτων[3].
Πραγματοποιείται η προετοιμασία των ενόπλων δυνάμεων για να επιτελέσουν μελλοντικά αστυνομικά καθήκοντα. Στο σημείο αυτό πρέπει να διευκρινιστεί ότι η τρέχουσα καταστολή και τήρηση της δημόσιας τάξης ανατίθεται, σε περιόδους κατά τις οποίες οι κοινωνικές συγκρούσεις δεν είναι ιδιαίτερα οξυμένες στις αστυνομικές δυνάμεις. Έτσι, παραδοσιακά, οι ένοπλες δυνάμεις, με τον βαρύτερο οπλισμό τους χρησιμοποιούνται μόνο όταν οι κοινωνικές αντιθέσεις ξεφεύγουν από τα συνήθη όρια και η ένταση απειλεί τη σταθερότητα του κοινωνικο-οικονομικού συστήματος. Στο πλαίσιο αυτό  εξάλλου υπάρχουν τέτοιες προβλέψεις όπως αυτή του άρθρου 48 του Συντάγματος και του ν. 566/1977[4]. Παράλληλα, βέβαια, υφίστανται πάντοτε και οι μη θεσμοθετημένοι, παράνομοι, μηχανισμοί καταστολής στους οποίους οι ένοπλες δυνάμεις ή ειδικά τμήματά τους καλούνται να διαδραματίσουν καταλυτικό ρόλο σε περιπτώσεις έσχατης κοινωνικής και πολιτικής κρίσης. Τέτοια είναι η περίπτωση του σχεδίου “stay behind” που αφορούσε τα ευρωπαϊκά κράτη μέλη του ΝΑΤΟ.
Φόβος ενώπιον της αφύπνισης των λαών

Το νέο λοιπόν στοιχείο των τελευταίων δεκαετιών είναι ο εντονότερος προσανατολισμός προς την προετοιμασία των ενόπλων δυνάμεων για επιχειρήσεις τήρησης της δημόσιας τάξης, για εσωτερική δηλαδή καταστολή. Η επίταση αυτής της προσπάθειας εδράζεται στην εκτίμηση ότι οι κοινωνικές αντιθέσεις και συγκρούσεις πρόκειται να ενταθούν. Όπως σημείωνε «προφητικά» ο Μπρεζίνσκι «σήμερα οι λαοί έχουν αφυπνιστεί πολιτικά όσον αφορά την ανθρώπινη ανισότητα. Μέχρι σχετικά πρόσφατα, η μεγάλη πλειοψηφία του ανθρωπίνου γένους αποδεχόταν μοιρολατρικά την κοινωνική αδικία…Οι υπάρχουσες παγκόσμιες ανισότητες … θ’ αποκτήσουν μια απόλυτα ορατή διάσταση. Και παρόμοια εξέλιξη, μπορεί να θέσει  σε αμφισβήτηση τόσο το ρόλο της Αμερικής ως ηγετικής δημοκρατίας στον κόσμο, όσο και το νόημα της ίδιας της δημοκρατίας»[5].
Για το λόγο αυτό οι ένοπλες δυνάμεις προετοιμάζονται υλικοτεχνικά, οργανωτικά, ιδεολογικά αλλά και νομικά ώστε να μπορέσουν να ανταποκριθούν στο καθήκον αυτό. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της αλλαγής του αμυντικού δόγματος (του ΝΑΤΟ και των κρατών μελών του) το οποίο, αναφερόμενο πλέον σε αντιμετώπιση ασύμμετρων απειλών, εξτρεμισμού κ.o.κ., περιλαμβάνει και την αντιμετώπιση του εσωτερικού εχθρού.
Από κοντά και η ΕΕ

Στο ίδιο πνεύμα βρίσκονται εξάλλου τα άρθρα της Συνθήκης της ΕΕ (Λισαβόνας) που υιοθετούν το δόγμα του προληπτικού πολέμου. Το άρθρο 28 παρ. 1 ορίζει ότι «Οι αποστολές του άρθρου 27, παράγραφος 1, κατά τις οποίες η Ένωση μπορεί να κάνει χρήση στρατιωτικών και μη στρατιωτικών μέσων, περιλαμβάνουν τις κοινές δράσεις αφοπλισμού, τις ανθρωπιστικές αποστολές και αποστολές διάσωσης, τις αποστολές με στόχο την παροχή συμβουλών και αρωγής επί στρατιωτικών θεμάτων, τις αποστολές πρόληψης των συγκρούσεων και διατήρησης της ειρήνης, (υπογρ. δική μας) τις αποστολές μαχίμων δυνάμεων που αναλαμβάνονται για τη διαχείριση των κρίσεων, στις οποίες περιλαμβάνονται οι αποστολές αποκατάστασης της ειρήνης και οι επιχειρήσεις σταθεροποίησης μετά το πέρας των συγκρούσεων. Όλες οι αποστολές αυτές μπορούν να συμβάλλουν στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας, μεταξύ άλλων με τη στήριξη τρίτων χωρών για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας στο έδαφός τους»(υπογρ. δική μας).
Παράλληλα, προβλέπεται στο άρθρο 188 ΙΗ παρ. 1 στοιχ. α’ (η λεγόμενη «ρήτρα αλληλεγγύης») η δυνατότητα στρατιωτικής επέμβασης στο εσωτερικό των κρατών μελών για «την πρόληψη τρομοκρατικής απειλής στο έδαφος των κρατών μελών», «την προστασία των δημοκρατιών θεσμών και του άμαχου πληθυσμού από ενδεχόμενη τρομοκρατική επίθεση, την παροχή συνδρομής σε κράτος μέλος στο έδαφός του, μετά από αίτηση των πολιτικών του αρχών, σε περίπτωση τρομοκρατικής επίθεσης» (υπογρ. δική μας). Το γεγονός ότι η διατύπωση αναφέρεται σε πρόληψη απειλής και σε ενδεχόμενη επίθεση είναι εύγλωττη για το εύρος των δυνατοτήτων δράσης που παρέχεται.
Στη λογική αυτή η ΕΕ δηλώνει έτοιμη να προχωρήσει παραπέρα. Μόλις πριν τέσσερις ημέρες, η Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών του Ευρωκοινοβουλίου υπερψήφισε έκθεση βάσει της οποίας η ΕΕ οφείλει, σε συνεργασία και με το ΝΑΤΟ, να πραγματοποιήσει συγκεκριμένα βήματα πρακτικής προετοιμασίας και υλοποίησης της «ρήτρας αλληλεγγύης». Προβλέπεται η δημιουργία Ενιαίου Κέντρου Αντιμετώπισης Κρίσεων και Ενιαίες Αστυνομικές Μονάδες Αντιμετώπισης Κρίσης.
Είναι περισσότερο από προφανές ότι οι ιθύνοντες της ΕΕ φοβούνται την εκδήλωση ισχυρών λαϊκών αντιδράσεων (ίσως και εξεγέρσεων) ενόψει του συντριπτικού πλήγματος που καταφέρει το πολυεθνικό κεφάλαιο σε έναν-έναν τους λαούς με τη σειρά: Ελλάδα, Ιρλανδία, Πορτογαλία και έπεται συνέχεια…

---

[1] Βλ. Δ. Καλτσώνης, Η κατασταλτική λειτουργία του κράτους στην ΕΕ και η τρομοκρατία στον τόμο Γενικό Τμήμα Δικαίου Παντείου Πανεπιστημίου, Ελευθερίες – Δικαιώματα και ασφάλεια στην ΕΕ, Αθήνα, εκδ. Νομική Βιβλιοθήκη, 2010, σελ. 29-41. [2] Βλ. J.-S. Mongrenier, “L’ armée britannique, projection de puissance et géopolitique euratlantique”, Hérodote, 116/2005, www.univ-paris8.fr/geopo/herodote_site
[3] Βλ. E.-J. Duval, Aspects de la professionalisation des armées, περ. Défense Nationale, Mars 1998, σελ. 95 επ.
[4] Βλ. την ενδιαφέρουσα όσο και αποκαλυπτική συζήτηση στη Βουλή, Πρακτικά της Βουλής των Ελλήνων, Συνεδρίαση 14 Μαρτίου 1977, σελ. 3901-3919 και Συνεδρίαση 16 Μαρτίου 1977, σελ. 3975-4012.
[5] Βλ. Z. Brzezinski, Η επιλογή (παγκόσμια κυριαρχία ή παγκόσμια ηγεσία), Α. Λιβάνης, 2005.


http://www.inprecor.gr/